Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۱۵۴
ویرایش
ام‌کلثوم دختر امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
←کنیه‌ها و القاب
P.motahari (بحث | مشارکتها) (←معرفی) |
P.motahari (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
'''اُمّ کُلثوم کبری دختر امام علی''' چهارمین فرزند [[امام علی(ع)]] و [[فاطمه زهرا (س)]] پس از [[امام حسن(ع)]]، [[امام حسین(ع)]] و [[زینب کبری (س)]] است. منابع تاریخی از [[ازدواج ام کلثوم با عمر|ازدواج]] او با [[عمر بن خطاب]] خلیفه دوم سخن گفته‌اند. برخی وی را از بانوان حاضر در [[واقعه کربلا]] می‌شمرند که سخنان و [[خطبه|خطبه‌های]] او در برخی منابع آمده است. | '''اُمّ کُلثوم کبری دختر امام علی''' چهارمین فرزند [[امام علی(ع)]] و [[فاطمه زهرا (س)]] پس از [[امام حسن(ع)]]، [[امام حسین(ع)]] و [[زینب کبری (س)]] است. منابع تاریخی از [[ازدواج ام کلثوم با عمر|ازدواج]] او با [[عمر بن خطاب]] خلیفه دوم سخن گفته‌اند. برخی وی را از بانوان حاضر در [[واقعه کربلا]] می‌شمرند که سخنان و [[خطبه|خطبه‌های]] او در برخی منابع آمده است. | ||
== ولادت و نسب == | |||
به‌گزارش عالمان [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]] [[علی(ع)]] و [[فاطمه(س)]] فرزندی به نام ام‌کلثوم داشته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۳۵۴؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، دارصادر، ج۸، ص۴۶۳؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۹۵۴.</ref> در برخی از منابع، ولادت او به‌صورت کلی، در زمان پیامبر گزارش شده است؛<ref>ابن حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۴۶۴؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۹۵۴.</ref> اما ذَهَبی تاریخ‌نگار اهل‌سنت (درگذشته ۷۴۸ق) نوشته در حدود [[سال ۶ قمری]] به دنیا آمده است.<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۵۰۰.</ref> | به‌گزارش عالمان [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]] [[علی(ع)]] و [[فاطمه(س)]] فرزندی به نام ام‌کلثوم داشته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۳۵۴؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، دارصادر، ج۸، ص۴۶۳؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۹۵۴.</ref> در برخی از منابع، ولادت او به‌صورت کلی، در زمان پیامبر گزارش شده است؛<ref>ابن حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۴۶۴؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۹۵۴.</ref> اما ذَهَبی تاریخ‌نگار اهل‌سنت (درگذشته ۷۴۸ق) نوشته در حدود [[سال ۶ قمری]] به دنیا آمده است.<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۵۰۰.</ref> | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۱: | ||
{{تبارنامه امام علی}} | {{تبارنامه امام علی}} | ||
== کنیه‌ها و القاب == | |||
[[شیخ مفید]] نام او را زینب صُغریٰ ذکر کرده و [[کنیه|کنیه‌اش]] را ام‌کلثوم نوشته است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۳۵۴.</ref> به‌گزارش شیخ عباس قمی در [[الکنی و الالقاب (کتاب)|الکنی و الالقاب]]، این [[کنیه]] را پیامبر(ص) به‌جهت شباهت زینب صغری به دخترش [[ام‌کلثوم دختر رسول خدا (ص)|ام‌کلثوم]] به او داد.<ref>قمی، الکنی و الالقاب، مکتبة الصدر، ج۱، ص۲۲۸.</ref> | [[شیخ مفید]] نام او را زینب صُغریٰ ذکر کرده و [[کنیه|کنیه‌اش]] را ام‌کلثوم نوشته است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۳۵۴.</ref> به‌گزارش شیخ عباس قمی در [[الکنی و الالقاب (کتاب)|الکنی و الالقاب]]، این [[کنیه]] را پیامبر(ص) به‌جهت شباهت زینب صغری به دخترش [[ام‌کلثوم دختر رسول خدا (ص)|ام‌کلثوم]] به او داد.<ref>قمی، الکنی و الالقاب، مکتبة الصدر، ج۱، ص۲۲۸.</ref> [[علی بن محمد علوی عمری|علی بن محمد علوی]] نسب‌شناس شیعه (حدود ۳۹۰-حدود۴۶۰ق) نام او را رقیه گزارش کرده است.<ref>علوی، المجدی، ۱۴۰۹ق، ص۱۷.</ref> | ||
[[سید محسن امین]] نوشته است امام علی سه یا چهار دختر به نام یا کنیه ام‌کلثوم داشته است: | [[سید محسن امین]] نوشته است امام علی سه یا چهار دختر به نام یا کنیه ام‌کلثوم داشته است: | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۴: | ||
با این حال برخی منابع، اسم ام‌کلثوم دختر علی(ع) و فاطمه(س) را «رقیه کبری» و نام ام‌کلثوم صغری را «نفیسه» خوانده‌اند.<ref>علوی، المجدی، ۱۴۰۹ق، ص۱۷، ۱۸؛ مرتضی زبیدی، تاج العروس، ۱۴۱۴ق، ج۱۵، ۸۱۳.</ref> | با این حال برخی منابع، اسم ام‌کلثوم دختر علی(ع) و فاطمه(س) را «رقیه کبری» و نام ام‌کلثوم صغری را «نفیسه» خوانده‌اند.<ref>علوی، المجدی، ۱۴۰۹ق، ص۱۷، ۱۸؛ مرتضی زبیدی، تاج العروس، ۱۴۱۴ق، ج۱۵، ۸۱۳.</ref> | ||
== همسر و فرزندان == | |||
بنابر نقل برخی تاریخ نویسان، ام کلثوم ابتدا با [[عمر بن خطاب|عُمَر بن خطاب]] ازدواج کرد و پس از مرگ عُمَر، به همسری پسر عمویش «عون» پسر [[جعفر بن ابی طالب]] در آمد. وی پس از وفات عون با برادر شوهرش «محمد» و پس از وفات محمد با دیگر برادر آنان «[[عبدالله بن جعفر بن ابی طالب|عبدالله]]» ازدواج کرد. عبد الله قبل از ایشان ، همسر خواهرش [[زینب کبری]] دختر [[علی]] بوده است.<ref>ابن سعد، طبقات الکبری، دار صادر، ج۸، ص۴۶۲.</ref> [[مسعودی]] ام کلثوم را بدون فرزند می‌داند<ref>مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۹۹.</ref>. برخی تاریخ‌نویسان از جمله فرزندان وی را «زید» و «رقیه» دانسته‌اند که هر دو از عُمَرند.<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۹، ص۴۸۲؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۲۰ق، ص۱۹۰.</ref> [[ابن عنبه]] در ذکر فرزندان [[مسلم بن عقیل]] از دختری به اسم «حمیده» نام می‌برد که مادر وی ام کلثوم دختر علی بن ابیطالب است.<ref>ابن عنبه، عمده الطالب، ۱۳۸۰ق، ص۳۲.</ref> سید محسن امین می‌گوید: این خبر دلالت بر آن دارد که مسلم بن عقیل با دختر عمویش ام کلثوم ازدواج کرده، اما این غیر ام کلثوم کبری است؛ چون احدی آن را روایت نکرده و شاید همسر ام کلثوم وسطی باشد.<ref>امین، اعیان الشیعه، دار التعارف، ج۳، ص۴۸۴.</ref> | بنابر نقل برخی تاریخ نویسان، ام کلثوم ابتدا با [[عمر بن خطاب|عُمَر بن خطاب]] ازدواج کرد و پس از مرگ عُمَر، به همسری پسر عمویش «عون» پسر [[جعفر بن ابی طالب]] در آمد. وی پس از وفات عون با برادر شوهرش «محمد» و پس از وفات محمد با دیگر برادر آنان «[[عبدالله بن جعفر بن ابی طالب|عبدالله]]» ازدواج کرد. عبد الله قبل از ایشان ، همسر خواهرش [[زینب کبری]] دختر [[علی]] بوده است.<ref>ابن سعد، طبقات الکبری، دار صادر، ج۸، ص۴۶۲.</ref> [[مسعودی]] ام کلثوم را بدون فرزند می‌داند<ref>مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۹۹.</ref>. برخی تاریخ‌نویسان از جمله فرزندان وی را «زید» و «رقیه» دانسته‌اند که هر دو از عُمَرند.<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۹، ص۴۸۲؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۲۰ق، ص۱۹۰.</ref> [[ابن عنبه]] در ذکر فرزندان [[مسلم بن عقیل]] از دختری به اسم «حمیده» نام می‌برد که مادر وی ام کلثوم دختر علی بن ابیطالب است.<ref>ابن عنبه، عمده الطالب، ۱۳۸۰ق، ص۳۲.</ref> سید محسن امین می‌گوید: این خبر دلالت بر آن دارد که مسلم بن عقیل با دختر عمویش ام کلثوم ازدواج کرده، اما این غیر ام کلثوم کبری است؛ چون احدی آن را روایت نکرده و شاید همسر ام کلثوم وسطی باشد.<ref>امین، اعیان الشیعه، دار التعارف، ج۳، ص۴۸۴.</ref> | ||