آیه قصاص: تفاوت میان نسخه‌ها

به گفته [[ناصر مکارم شیرازی]]، مرجع تقلید شیعه و نویسنده [[تفسیر نمونه (کتاب)|تفسیر نمونه]]، عادت عرب جاهلی بر این بود که اگر کسی از قبیله آنها کشته می‌شد تصمیم می‌گرفتند تا آنجا که قدرت دارند از قبیله قاتل بکشند، و این فکر تا آنجا پیش رفته بود که حاضر بودند به خاطر کشته شدن یک فرد تمام طایفه قاتل را نابود کنند. این آیه نازل شد و حکم عادلانه قصاص را بیان کرد. این حکم اسلامی، در واقع حد وسطی بود میان دو حکم مختلف که آن زمان وجود داشت که بعضی قصاص را لازم می‌دانستند و بعضی تنها دیه را لازم می‌شمردند، و اسلام [[قصاص]] را در صورت عدم رضایت اولیای مقتول، و [[دیه انسان| دیه]] را به هنگام رضایت طرفین قرار داد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۶۰۳.</ref>

آیه قصاص حاوی دو مضمون است:

# حقّ قصاص برای اولیای دم ثابت است؛ ولی این حقّ قابل بخشش است و به‌گفته [[سید محمدحسین طباطبائی |علامه طباطبایی]]، در آیه ۱۷۸ [[سوره بقره]] به این نکته اشاره شده که عفو محبوب‌تر از قصاص است، زیرا تعبیر «فمن عفی له من أخيه شیء» برای برانگیختن حسّ محبت و رأفت در اولیای دم آمده و قاتل به‌عنوان برادر معرفی شده است.<ref> علامه طباطبایی، [https://lib.eshia.ir/12016/1/432 المیزان]، منشورات اسماعيليان، ج۱، ص۴۳۲.</ref>  

# اجرای قصاص باعث حیات و امنیت جامعه است؛ اگرچه عفو از قصاص در آیه قبل محبوب‌تر معرفی شده بود. بنابر نظر علامه طباطبایی، آیه ۱۷۹ سوره بقره به حکمت تشریع قصاص اشاره دارد. بر این اساس مصلحت عمومی جامعه و زندگی و امنیت انسان‌ها جز با قصاص تضمین نمی‌شود و عفو و دیه و هیچ چیز دیگری جایگزین قصاص نیست و هر انسان خردمندی این حکم را می‌پذیرد.<ref>علامه طباطبایی، [https://lib.eshia.ir/12016/1/433 المیزان]، منشورات اسماعيليان، ج۱، ص۴۳۳.</ref> [[جعفر سبحانی]] مفسر شیعی معاصر گفته است که قصاص هر چند ظاهرش میراندن ونابودی است ولی در واقع زنده ساختن جامعه است و از نظر مضمون آیه را بسیار فصیح تر، بلیغ تر و زیباتر از ضرب المثل عرب پیش از اسلام می داند که می گفتند «القتل انفی للقتل»  کشتن، کشتن را کم می کند.زیرا آیه نه تنها قصاص را لازم شمرده که اجرای آن را باعث حیات جامعه دانسته است.<ref>سبحانی، احكام القصاص في الشريعة الاسلامية الغراء، مؤسسه امام صادق(ع)، ج۱، ص۱۲.