فدک: تفاوت میان نسخه‌ها

[https://www.google.com/maps/dir/24.5338818,39.6927797/Fadak,+Al+Hait+Saudi+Arabia/@24.7029419,39.4476298,9.71z/data=!4m9!4m8!1m0!1m5!1m1!1s0x1598e61c1403b5e7:0xa8b61eb1098da93e!2m2!1d40.4758186!2d25.979293!3e0 google maps]</ref>  این منطقه در هنگام ظهور اسلام، مزارع و باغات و نخلستان‌های بسیاری داشته است.<ref>نگاه کنید به یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۴، ص۲۳۸.</ref> گفته‌اند ارزش درختان نخل فدک با نخل‌های شهر [[کوفه]]، که از شهرهای غنی در بهره‌مندی از نخلستان‌های وسیع بوده، برابری می‌کرده است.<ref> ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۳۸۷ق، ج۱۶، ص۲۳۶.</ref> نقل کرده‌اند هنگامی که [[عمر بن خطاب]] تصمیم گرفت یهودیان را از [[حجاز]] بیرون کند، ۵۰ هزار درهم بابت ارزش نیمی از فدک به آنان پرداخت کرد.<ref>جوهری بصری، السقیفة و فدک، ۱۴۰۱ق، ص۹۸.</ref> برخی منابع، درآمد سالانه فدک را در زمان [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] ۲۴ تا ۷۰ هزار دینار تخمین زده‌اند.<ref>قطب راوندی، الخرائج و الجرائح، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۱۳؛ ابن‌طاووس، کشف المحجة، ۱۳۷۰ق، ص۱۲۴.</ref> این منطقه در [[غزوه خیبر|جنگ خیبر]] بدون درگیری در اختیار مسلمانان قرار گرفت.<ref> طبری، تاریخ الامم و الملوک، دارالتراث، ج۳، ص۱۵.</ref> ازاین‌رو پیامبر آن را به فاطمه(س) بخشید.<ref> سیوطی، الدر المنثور، دار المعرفة، ج۲، ص۱۵۸ و ج۵، ص۲۷۳.</ref> اختلاف بر سر مالکیت فدک پس از رحلت پیامبر، سبب شهرت آن گردیده است.{{مدرک}}

پس از آنکه پیامبر(ص) در [[غزوه خیبر|جنگ خیبر]]، منطقه [[خیبر]] و قلعه‌های آن را فتح کرد، یهودیان ساکن در قلعه‌ها و مزارع فدک، نمایندگانی نزد پیامبر(ص) فرستادند و به مصالحه راضی شدند. قرار شد نیمی از زمین‌ها برای آنان باشد<ref>مقریزى‏، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۳۲۵.</ref> و هرگاه پیامبر(ص) خواست، آنان فدک را ترک کنند. بنابراین فدک بدون جنگ به دست مسلمانان افتاد.<ref> طبری، تاریخ الامم و الملوک، دارالتراث، ج۳، ص۱۵.</ref> بنابر [[آیه فیء]]،{{یادداشت|«مَّا أَفَاءَ اللَّـهُ عَلَىٰ رَ‌سُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرَ‌ىٰ فَلِلَّـهِ وَلِلرَّ‌سُولِ وَلِذِي الْقُرْ‌بَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ كَيْ لَا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِيَاءِ مِنكُمْ ۚ وَمَا آتَاكُمُ الرَّ‌سُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا ۚ وَاتَّقُوا اللَّـهَ ۖ إِنَّ اللَّـهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ: آنچه خدا از [اموال و زمين‌‏هاى‏] اهل آن آبادی‌ها به پيامبرانش بازگرداند اختصاص به خدا و پيامبر و اهل‌بيت پيامبر و يتيمان و مستمندان و در راه ماندگان دارد، تا ميان ثرومندان شما دست به دست نگردد. و [از اموال و احكام و معارف دينى‏] آنچه را پيامبر به شما عطا كرد بگيريد و از آنچه شما را نهى كرد، باز ايستيد و از خدا پروا كنيد؛ زيرا خدا سخت كيفر است‏».}} اموالی که بدون جنگ به دست آید، [[فیء|فَیء]] نامیده می‌شوند و پیامبر(ص) اختیار دارد آنها را به کسانی که خود صلاح می‌داند، بسپارد.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب،‌ ۱۴۲۰ق، ج۲۹، ص۵۰۶؛ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۲۰۳.</ref> بنابر نقل منابع [[شیعه]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به عیاشی، تفسیر عیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۲، ص۲۸۷؛ کوفی، تفسیر فرات، ۱۴۱۰ق، ص۲۳۹، ح۳۲۲؛ قمی، تفسیر قمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۸؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۴۷۸.</ref> و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]<ref>نگاه کنید به سیوطی، الدر المنثور، دار المعرفة، ج۲، ص۱۵۸ و ج۵، ص۲۷۳؛ متقی هندی، کنز العمال، ۱۴۰۱ق، ج۳، ص۷۶۷؛ ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۶، ص۲۱۶؛ قندوزی، ینابیع المودة، ۱۴۲۲ق، ص۱۳۸ و ۳۵۹.</ref> با نزول آیه «وَآتِ ذَا الْقُرْ‌بَیٰ حَقَّهُ؛ و حق خویشاوند را بده»،<ref>سوره اسراء، آیه ۲۶.</ref> پیامبر(ص) فدک را به [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] بخشید.

== مطالعه بیشتر ==

فدک و العوالی او الحوائط السبعة فی الکتاب و السنة و التاریخ و الأدب، اثر سید محمدباقر حسینی جلالی، قم، کنگره میراث علمی و معنوی حضرت فاطمه، ۱۳۸۴ش.

* طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، به تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، [بی‌نا]، [بی‌تا].