قرائت حفص از عاصم: تفاوت میان نسخه‌ها

می‌گویند انتخاب قرائت حفص از عاصم از سوی دولت عثمانی و چاپ و انتشار مصحف براساس آن در حدود قرن دهم قمری، سبب رواج این قرائت و تثبیت آن در میان جوامع اسلامی شد.<ref>مفلح القضاة و دیگران، مقدمات فی علم القرائات، ۱۴۲۲ق، ص۶۳؛ جمل، المغنی فی علم التجوید بروایة حفص عن العاصم، مکتبة سمیر منصور، ص۳۲.</ref> علی محمد الضباع، قرائت‌شناس اهل [[مصر]] (درگذشت: [[سال ۱۳۸۰ هجری قمری|۱۳۸۰ق]]) نوشته است آغاز رواج و همه‌پذیری قرائت عاصم به روایت حفص در کشورهای اسلامی از اواسط قرن دوازدهم قمری بوده است.<ref>ضباع، الإضائة فی بیان اصول القرائة، ۱۴۲۰ق، ص۷۲.</ref>

==معرفی راویان==

[[پرونده:سند قرآن به روایت حفص از عاصم.png|بندانگشتی|صفحه اول توضیحات [[قرآن]] چاپ [[عربستان سعودی]] در سال [[۱۴۴۱ق]].]]'''ابوعبدالرحمن سُلَّمی''': از [[تابعین]] کوفه و قاریانی بود که قرائت قرآن را از برخی [[صحابه|صحابه پیامبر]] فراگرفته بود.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۱۸۹.</ref> رجال‌شناسان [[ابوعبدالرحمن سلمی|ابو عبدالرحمن سُلَّمی]] را [[ثقه]] و «عظیم‌الشأن» دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ذهبی، معرفه القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۰؛ ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۴۱۴.</ref>

'''حَفْص بن سلیمان''': اهل [[کوفه]] و فرزند همسر عاصم بود. او قرائت قرآن را از وی فراگرفت، بارها بر او عرضه نمود و آن را در بلاد اسلامی، از جمله [[بغداد]] و [[مکه]] نشر داد.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> برخی قرائت‌شناسان بر این نظرند که حفص در میان شاگردان و راویان عاصم، از همه داناتر به قرائت او بوده است.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۶؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> بنا به گزارش بسیاری از رجال‌شناسان، حفص در قرائت، [[ثقه]] و در حفظ و ضبط قرائت عاصم، دقیق و متقن بود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸؛ ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۵۵۸؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۶۴.</ref>

==اختلاف قرائت حفص با قرائت عاصم==

گفته می‌شود قرائت حفص تنها در یک مورد با قرائت عاصم اختلاف دارد و آن، قرائت واژه «‌ضعف‌» در [[آیه ۵۴ سوره روم]] است که عاصم به فتح «‌ض‌» خوانده و حفص به ضم آن.<ref>ابن‌مجاهد، السبعه في القراءات، ۱۴۰۰ق، ص۹۶.</ref> این در حالی است که میان قرائت حفص و قرائت [[ابوبکر بن عیاش]] که او نیز قرائت خود را از عاصم فراگرفته و بر او عرضه کرده بود، بیش از پانصد اختلاف در حرکاتِ حروف گزارش شده است.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴.</ref> درباره علت اختلاف قرائت حفص با ابوبکر ابن‌عیاش گفته‌اند عاصم قرائتی را که از زر بن حبیش آموخته و او از عبدالله بن مسعود فراگرفته بود، به ابن‌عیاش آموخته است.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴.</ref>