پرش به محتوا

رضاشاه: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۴۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۳ آوریل ۲۰۲۳
خط ۹۴: خط ۹۴:
== سقوط رضاشاه و تأثیرات آن بر جریان‌های دیگر ==
== سقوط رضاشاه و تأثیرات آن بر جریان‌های دیگر ==
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[فروردین]]|روز=[[۲۳]]|سال=[[۱۴۰۲]]|کاربر=Rezapour  }}
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[فروردین]]|روز=[[۲۳]]|سال=[[۱۴۰۲]]|کاربر=Rezapour  }}
رضاشاه در سوم شهریور ۱۳۲۰ش کشور انگلستان و شوروی به ایران حمله کردند و صبح ششم شهریور فرمان عدم مقاومت صادر شد و ایران تسلیم گردید.<ref>«[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1401/06/05/2763544/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%B1-1320-%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4-%D8%B1%D8%B6%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1-%D9%85%D8%AA%D9%81%D9%82%DB%8C%D9%86-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA-%D9%86%DA%A9%D8%B1%D8%AF شهریور ۱۳۲۰؛ چرا ارتش رضاشاه در برابر متفقین مقاومت نکرد؟]»، خبرگزاری فارس.</ref> ارتش ایران که در آن سال‌ها حدود نیمی از بودجه کشور به آن اختصاص داشت، خیلی زود شکست خورد.<ref>دوراندیش، «[https://www.asriran.com/fa/news/886269/%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85-%D8%B1%D8%B6%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%87-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D9%88%D8%AF رژیم رضاشاه چگونه رژیمی بود؟]»، سایت عصر ایران.</ref> سکوت رضایت‌آمیز طبقات سنتی و به خصوص روحانیت، که از امکان صدور فتوای جهاد علیه نیروی اشغال‌گر خارجی برخوردار بودند، نسبت به سرنگونی رضاشاه توسط اشغال‌گران خارجی را تاوان سیاست سرکوب‌گرانه‌ای دانسته‌اند که رضاشاه در قبال طبقات سنتی در پیش گرفته بود.<ref>دوراندیش، «[https://www.asriran.com/fa/news/886269/%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85-%D8%B1%D8%B6%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%87-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D9%88%D8%AF رژیم رضاشاه چگونه رژیمی بود؟]»، سایت عصر ایران.</ref>  
در سوم شهریور [[سال ۱۳۲۰ هجری شمسی|۱۳۲۰ش]] دو کشور انگلستان و شوروی به ایران حمله کردند. صبح ششم شهریور فرمان عدم مقاومت صادر شد، ایران تسلیم گردید و رضاشاه از پادشاهی برکنار شد.<ref>«[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1401/06/05/2763544/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%B1-1320-%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4-%D8%B1%D8%B6%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1-%D9%85%D8%AA%D9%81%D9%82%DB%8C%D9%86-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA-%D9%86%DA%A9%D8%B1%D8%AF شهریور ۱۳۲۰؛ چرا ارتش رضاشاه در برابر متفقین مقاومت نکرد؟]»، خبرگزاری فارس.</ref> ارتش ایران که در آن سال‌ها حدود نیمی از بودجه کشور به آن اختصاص داشت، خیلی زود شکست خورد.<ref>دوراندیش، «[https://www.asriran.com/fa/news/886269/%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85-%D8%B1%D8%B6%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%87-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D9%88%D8%AF رژیم رضاشاه چگونه رژیمی بود؟]»، سایت عصر ایران.</ref> سکوت رضایت‌آمیز طبقات سنتی و به خصوص روحانیت، که از امکان صدور فتوای جهاد علیه نیروی اشغال‌گر خارجی برخوردار بودند، نسبت به سرنگونی رضاشاه را تاوان سیاست سرکوب‌گرانه‌ای دانسته‌اند که رضاشاه در قبال طبقات سنتی در پیش گرفته بود.<ref>دوراندیش، «[https://www.asriran.com/fa/news/886269/%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85-%D8%B1%D8%B6%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%87-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D9%88%D8%AF رژیم رضاشاه چگونه رژیمی بود؟]»، سایت عصر ایران.</ref>


در دوران رضاشاه اصلی‌ترین شکل مخالفت متدینین عدم همراهی با سیاست‌های آموزشی جدید بود. اما با توجه به گذار جامعه از حالت سنتی به جدید، تداوم این رویکرد متدینین را از متن تحولات سیاسی و اجتماعی به حاشیه سوق می‌داد و این امر اصلا مطلوب آنان نبود. در نتیجه با سقوط رضاشاه و ایجاد فضای نسبتا باز سیاسی و اجتماعی، متدینین مانند همه جریان‌ها از این فرصت استفاده کرده و با ترک رویه‌های سابق اقبال خود را به مسائل جاری کشور به ‌خصوص مسئله آموزش نوین بیشتر کردند.<ref>کاظمی، «ارزیابی رویکرد تشکل مذهبی «جامعه تعلیمات اسلامی» در برابر مسئله آموزش، مجله مطالعات اسلامی، ص ۱۲۸.</ref>
با رفتن رضاخان مذهبی‌ها بیش از دیگران خشنود گشتند. رسول جعفریان در کتاب جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی- سیاسی ایران، از تعبیر کبوتری از قفس آزاد گشته و به پرواز در آمده را برای قشرهای مذهبی پس از برکناری رضاشاه را استفاده کرده است.<ref>جعفریان، جریان‌هاو سازمان‌های مذهبی- سیاسی ایران، ص۲۷.</ref>  


با رفتن رضاخان مذهبی‌ها بیش از دیگران خشنود گشتند. آنان در این دوره از استبداد روشنفکری نفس‌هایشان را در سینه حبس کرده بودند و به تعبیر رسول جعفریان از مورخان در کتاب جریان‌هاو سازمان‌های مذهبی- سیاسی ایران، با رفتن رضاخان چون کبورتری از قفس آزاد گشته و به پرواز در آمدند.<ref>جعفریان، جریان‌هاو سازمان‌های مذهبی- سیاسی ایران، ص۲۷.</ref>
در دوران رضاشاه اصلی‌ترین شکل مخالفت متدینین عدم همراهی با سیاست‌های آموزشی جدید بود. اما با توجه به گذار جامعه از حالت سنتی به جدید، تداوم این رویکرد، متدینین را از متن تحولات سیاسی و اجتماعی به حاشیه سوق می‌داد و این امر اصلا مطلوب آنان نبود. در نتیجه با سقوط رضاشاه و ایجاد فضای نسبتا باز سیاسی و اجتماعی، متدینین مانند همه جریان‌ها از این فرصت استفاده کرده و با ترک رویه‌های سابق اقبال خود را به مسائل جاری کشور به ‌خصوص مسئله آموزش نوین بیشتر کردند.<ref>کاظمی، «ارزیابی رویکرد تشکل مذهبی «جامعه تعلیمات اسلامی» در برابر مسئله آموزش، مجله مطالعات اسلامی، ص ۱۲۸.</ref> آغاز به‌کار جامعه تعلیمات اسلامی از جمله آن‌ها است که مدارس غیر انتفاعی را تأسیس کرد که علاوه بر دروس جدید، دروس دینی نیز به دانش‌آموزان اموزش داده می‌شد.


نشریه اسلام از محسن فقیه شیرازی که در شیرازی چاپ میشد، از معدود مجلات برجای مانده از دوره رضاشاه بود<ref>جعفریان، جریان‌هاو سازمان‌های مذهبی- سیاسی ایران، ص۱۷۵.</ref> اما پس از سقوط رضاشاه چندین نشریه مذهبی  در ایران انتشار یافت که برخی سراسری و برخی شهرستانی بودند.<ref>جعفریان، جریان‌هاو سازمان‌های مذهبی- سیاسی ایران، ص۱۷۶.</ref>
نشریه اسلام از محسن فقیه شیرازی که در شیرازی چاپ میشد، از معدود مجلات برجای مانده از دوره رضاشاه بود<ref>جعفریان، جریان‌هاو سازمان‌های مذهبی- سیاسی ایران، ص۱۷۵.</ref> اما پس از سقوط رضاشاه چندین نشریه مذهبی  در ایران انتشار یافت که برخی سراسری و برخی شهرستانی بودند.<ref>جعفریان، جریان‌هاو سازمان‌های مذهبی- سیاسی ایران، ص۱۷۶.</ref>
Automoderated users، confirmed، movedable، protected، مدیران، templateeditor
۶٬۲۴۲

ویرایش