۱۷٬۸۴۳
ویرایش
علی حبه جنه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Ahmadnazem (بحث | مشارکتها) (حذف- پاورقی نوادر المعجزات اشتباه است.) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
}} | }} | ||
'''علی حُبُّه جُنَّة''' شعری در مورد جایگاه و [[فضایل امام علی(ع)]] که به [[محمد بن ادریس | '''علی حُبُّه جُنَّة''' شعری در مورد جایگاه و [[فضایل امام علی(ع)]] که به [[محمد بن ادریس شافعی]]، از [[مذاهب چهارگانه اهل سنت|فقهای چهارگانه اهل‌سنت]]، منسوب است. این شعر چهار مصرع دارد و به مصونیت از آتش به واسطه محبت علی(ع) و تقسیم [[بهشت]] و [[جهنم]] توسط او اشاره می‌کند. وصایت بر حق امام علی(ع) و امامت او نسبت به انسان‌ها و [[جن|اجنه]]، بخش دیگری از محتوای این شعر است. به غیر از شافعی، از افراد دیگری به عنوان سرایندگان این دوبیتی یاد شده است. | ||
مضمون این شعر | مضمون این شعر در احادیثی که در منابع [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نقل شده، آمده است. همچنین این شعر یا برخی از مصرع‌های آن در اشعار شاعران دیگر نیز استفاده شده است. شعر علی حبه جنه بر در [[حرم امام علی(ع)#بنای کنونی حرم امیرالمومنین (ع)|روضه حرم امام علی(ع)]] نقش بسته است. | ||
اشعار مشابهی با موضوع این شعر توسط شاعران دیگر سروده شده است. | |||
==محتوا== | ==محتوا== | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۲: | ||
در مصراع اول، به جُنَّة بودن محبت [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] اشاره شده است. جنة در لغت به‌معنای سلاح<ref>ابن درید، جمهرة اللغة، ۱۹۸۷م، ج۱، ص۹۳؛ جوهری، الصحاح، ۱۹۵۶م، ج۵، ص۲۰۹۴.</ref> یا سپر<ref>ابن منظور، لسان العرب، بیروت، ج۱۳، ص۹۴؛ زبیدی، تاج العروس، ۱۴۱۴ق، ج۱۸، ص۱۱۵.</ref> است که از شخص محافظت می‌کند. برخی این واژه را به‌معنای هر چیزی دانسته‌اند که از انسان محافظت می‌کند.<ref>ابن منظور، لسان العرب، بیروت، ج۱۳، ص۹۴؛ فیروزآبادی، القاموس المحیط، بیروت، ج۴، ص۱۹۵.</ref> | در مصراع اول، به جُنَّة بودن محبت [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] اشاره شده است. جنة در لغت به‌معنای سلاح<ref>ابن درید، جمهرة اللغة، ۱۹۸۷م، ج۱، ص۹۳؛ جوهری، الصحاح، ۱۹۵۶م، ج۵، ص۲۰۹۴.</ref> یا سپر<ref>ابن منظور، لسان العرب، بیروت، ج۱۳، ص۹۴؛ زبیدی، تاج العروس، ۱۴۱۴ق، ج۱۸، ص۱۱۵.</ref> است که از شخص محافظت می‌کند. برخی این واژه را به‌معنای هر چیزی دانسته‌اند که از انسان محافظت می‌کند.<ref>ابن منظور، لسان العرب، بیروت، ج۱۳، ص۹۴؛ فیروزآبادی، القاموس المحیط، بیروت، ج۴، ص۱۹۵.</ref> | ||
مضمون مصراع اول این شعر به روایتی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] مربوط است که محبت امام علی(ع) را سبب مصونیت از آتش می‌داند و در آثار [[شیعه|شیعی]]<ref>شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۶۵۷؛ طبری آملی، بشارة المصطفی، ۱۳۸۳ق، ص۷۵؛ علامه حلی، کشف الیقین، ۱۴۱۱ق، ص۲۲۵ – ۲۲۶.</ref> و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۳۸۰؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۲۴۳-۲۴۴؛ ابن حجر عسقلانی، لسان المیزان، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۹۷.</ref> انعکاس یافته است. البته این مطلب به نقل از [[عمر بن خطاب]] هم بیان شده است<ref>دیلمی، الفردوس بمأثور، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۱۴۲.</ref> و در برخی از مصادر، شعری را بدین مضمون به خلیفه دوم منتسب ساخته‌اند.<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۲۰۰.</ref> | مضمون مصراع اول این شعر به روایتی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] مربوط است که محبت امام علی(ع) را سبب مصونیت از آتش می‌داند و در آثار [[شیعه|شیعی]]<ref>شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۶۵۷؛ طبری آملی، بشارة المصطفی، ۱۳۸۳ق، ص۷۵؛ علامه حلی، کشف الیقین، ۱۴۱۱ق، ص۲۲۵ – ۲۲۶.</ref> و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۳۸۰؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۲۴۳-۲۴۴؛ ابن حجر عسقلانی، لسان المیزان، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۹۷.</ref> انعکاس یافته است.{{مدرک|مدرک}}البته این مطلب به نقل از [[عمر بن خطاب]] هم بیان شده است<ref>دیلمی، الفردوس بمأثور، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۱۴۲.</ref> و در برخی از مصادر، شعری را بدین مضمون به خلیفه دوم منتسب ساخته‌اند.<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۲۰۰.</ref> | ||
تقسیم بهشت و جهنم توسط امام علی(ع) نیز در احادیث رسول خدا(ص) درباره امام علی(ع)<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۳۸۹ – ۳۹۰؛ خزاز، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۱۵۱؛ شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۳۱، ۴۶، ۸۹، ۳۶۱، ۶۷۱.</ref> و در گفته‌های خود امام علی<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۱۹۱، ۱۹۲، ۱۹۹، ۲۰۰، ۲۰۱، ۴۱۵، ۴۱۶؛ عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۲، ص۱۷ – ۱۸؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۹۶ – ۱۹۸.</ref> و دیگر [[امامان شیعه|ائمه]]<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۳۲۴؛ صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۴۱۵، شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۸۵ – ۸۶.</ref> نقل شده است. چنان‌که این مطلب در منابع اهل‌سنت نیز انعکاس یافته<ref>برای اطلاعات بیشتر نگاه کنید به: طباطبایی، أهل البیت فی المکتبة العربیة، ۱۴۱۷ق، ص۵۶۱ – ۵۶۷.</ref> و برخی همچون [[ابن ابی‌الحدید|ابن‌ابی‌الحدید]] در [[شرح نهج البلاغه (ابن‌ابی‌الحدید)|شرح نهج‌البلاغه]] آن را [[خبر مستفیض|مستفیض]] دانسته‌اند.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ۱۴۰۴ق، ج۹، ص۱۶۵.</ref> و گفته شده که [[احمد بن حنبل|ابن‌حنبل]] از این مسئله دفاع کرده است.<ref>ابن ابی یعلی، طبقات الحنابلة، بیروت، ج۱، ص۳۱۹ – ۳۲۰؛ ابن فوطی، مجمع الآداب، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۳۵۲.</ref>{{یادداشت|در گزارشی احمد بن حنبل این روایت را به‌خاطر یکی از افراد حاضر در [[اسناد|سلسله سند]] تضعیف کرده، اما حدیث دیگری مشابه با همین مضمون که پیامبر اسلام، حب و بغض نسبت به امام علی(ع) را نشان‌دهنده [[ایمان]] و [[منافق|نفاق]] می‌داند، تأیید کرده و با استناد به آیه قرآن نساء، ۱۴۵ جایگاه منافق را در آتش می‌داند. ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۳۰۱.}} | |||
{{همچنین ببینید|حدیث قسیم النار و الجنة}} | {{همچنین ببینید|حدیث قسیم النار و الجنة}} | ||
==شاعر== | ==شاعر== | ||
شعر «علی حبه جنه» در منابع، به [[محمد بن ادریس شافعی]] از [[مذاهب چهارگانه اهل سنت|فقهای چهارگانه اهل‌سنت]]([[سال ۱۵۰ هجری قمری|۱۵۰]]-[[سال ۲۰۴ هجری قمری|۲۰۴ق]]) نسبت داده شده است.<ref>قندوزی، ینابیع المودة، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۲۵۴؛ مرعشی، إحقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۱۵، ص۱۸۸، ج۲۰، ص۲۵۲، ۳۲۸، ۳۹۲ – ۳۹۳، ۳۹۴ – ۳۹۵، ج۲۱، ص۶۵۲؛ کشفی، مناقب مرتضوی، ۱۳۸۰ش، ص۱۶۱.</ref> از عامر بن ثعلبه<ref>ابن عبدالوهاب، عیون المعجزات، قم، ص۳۱؛ طبری آملی صغیر، نوادر المعجزات، ۱۴۲۷ق، ص۱۲۱.</ref> یا عمّار بن تغلبه<ref>بحرانی، مدینة معاجز، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۶۰.</ref> نیز به‌عنوان شاعر این شعر نام برده شده است. | شعر «علی حبه جنه» در منابع، به [[محمد بن ادریس شافعی]] از [[مذاهب چهارگانه اهل سنت|فقهای چهارگانه اهل‌سنت]] ([[سال ۱۵۰ هجری قمری|۱۵۰]]-[[سال ۲۰۴ هجری قمری|۲۰۴ق]]) نسبت داده شده است.<ref>قندوزی، ینابیع المودة، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۲۵۴؛ مرعشی، إحقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۱۵، ص۱۸۸، ج۲۰، ص۲۵۲، ۳۲۸، ۳۹۲ – ۳۹۳، ۳۹۴ – ۳۹۵، ج۲۱، ص۶۵۲؛ کشفی، مناقب مرتضوی، ۱۳۸۰ش، ص۱۶۱.</ref> از عامر بن ثعلبه<ref>ابن عبدالوهاب، عیون المعجزات، قم، ص۳۱؛ طبری آملی صغیر، نوادر المعجزات، ۱۴۲۷ق، ص۱۲۱.</ref> یا عمّار بن تغلبه<ref>بحرانی، مدینة معاجز، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۶۰.</ref> نیز به‌عنوان شاعر این شعر نام برده شده است. | ||
همچنین آثار دیگری بدون نام بردن از سراینده این شعر، تنها به نقل آن بسنده کرده‌اند.<ref>حموی شافعی، فرائد السمطین، ۱۴۰۰ق، ج۱، ص۳۲۶؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل أبی طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۱۶۰؛ ابن طاووس، طرف من الأنباء و المناقب، ۱۴۲۰ق، ص۲۹۳ – ۲۹۴.</ref> | همچنین آثار دیگری بدون نام بردن از سراینده این شعر، تنها به نقل آن بسنده کرده‌اند.<ref>حموی شافعی، فرائد السمطین، ۱۴۰۰ق، ج۱، ص۳۲۶؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل أبی طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۱۶۰؛ ابن طاووس، طرف من الأنباء و المناقب، ۱۴۲۰ق، ص۲۹۳ – ۲۹۴.</ref> | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۴: | ||
و چطور از آتش بترسد کسی که یقین دارد تو مولای او هستی و تو تقسیم کننده دوزخ [و بهشت] هستی.}} |}} | و چطور از آتش بترسد کسی که یقین دارد تو مولای او هستی و تو تقسیم کننده دوزخ [و بهشت] هستی.}} |}} | ||
[[دعبل بن علی خزاعی|دعبل]] نیز به این موضوع در شعر خود اشاره | [[دعبل بن علی خزاعی|دعبل]] نیز به این موضوع در شعر خود اشاره کرده است: | ||
{{شعر۲|قسیمُ الجحیمِ فَهذا له | و هذا لها باعتدال القسمِ<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل أبی طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۱۶۰؛ طباطبایی، أهل البیت فی المکتبة العربیة، ۱۴۱۷ق، ص۵۶۶.</ref> {{یادداشت|[امام علی(ع)] تقسیم کننده [بهشت و] جهنم است و می‌فرماید که این فرد برای او و این فرد برای آتش است. درحالی‌که با عدالت به تقسیم می‌پردازد.}}|}} | {{شعر۲|قسیمُ الجحیمِ فَهذا له | و هذا لها باعتدال القسمِ<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل أبی طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۱۶۰؛ طباطبایی، أهل البیت فی المکتبة العربیة، ۱۴۱۷ق، ص۵۶۶.</ref> {{یادداشت|[امام علی(ع)] تقسیم کننده [بهشت و] جهنم است و می‌فرماید که این فرد برای او و این فرد برای آتش است. درحالی‌که با عدالت به تقسیم می‌پردازد.}}|}} | ||