روح انسان: تفاوت میان نسخه‌ها

به گفته حسن معلمی، استاد فلسفه اسلامی در [[قم]]، اهمیت و ارزش روح به بهترین وجه در قرآن مطرح شده و [[آیه|آیاتی]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به:  سوره اسراء، آیه ۸۵؛ سوره نساء، آیه ۱۷۱؛ سوره حجر، آیه ۲۹؛ سوره ص، آیه ۷۲؛ سوره سجده، آیه ۹؛ سوره نبأ، آیه ۳۸.</ref> که درباره آن نازل شده،‌ مطالبی ارائه کرده است که عقل بشر به تنهایی به آنها نمی‌رسید.<ref>معلمی، نفس و روح در فلسفه اسلامی و آیات و روایات، ۱۳۹۶ش، ص۵۹.</ref> به تبع آیات، تفاسیر نیز به بحث درباره روح در ذیل آیات مرتبط پرداخته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۷۴و۶۷۵؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر،‌ ۱۴۲۰ق، ج۲۱، ص۳۹۱-۴۰۵؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۳، ص۱۹۵-۲۰۰؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۲، ص۲۵۰-۲۶۹.</ref> در منابع روایی، ابواب و بخش‌هایی به بحث درباره روح و مباحث مرتبط با آن اختصاص یافته است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۳۳ و ۱۳۴، ۲۷۳ و ۲۷۴؛ صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۴۴۵-۴۶۴؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۸، ص۱-۱۵۰.</ref>

در [[فقه |فقه]] نیز در باب‌های [[طهارت]]، [[نماز]]، تجارت و [[صید و ذباحه]] و [[دیات]] از روح بحث شده است.<ref>مؤسّسه دائرة‌المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۵ش، ج۴،‌ ص۱۵۵و۱۵۶.</ref>

{{گفت و گو

|عرض=25

به گفته [[فضل بن حسن طبرسی]]<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۷۵.</ref> و [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]]،<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۸، ص۲.</ref> بیشتر [[متکلم|متکلمان]] از جمله [[سید مرتضی]] معتقدند که روح جسم رقیق و لطیفی از جنس هواست که در مجاری و منافذ بدن جریان دارد. ارتباط این جسم لطیف با بدن به جریان گلاب در گل یا روغن کنجد در کنجد تشبیه شده است.<ref>نوری طبرسی، کفایة الموحدین، انتشارات علمیه اسلامیه، ج۱، ص۲۸۳.</ref> برخی روح را جسم لطیف و ملکوتی نورانی دانسته‌اند که حقیقت و چگونگی تعلق آن به بدن جز برای خداوند و اولیائش، برای کسی روشن نیست.<ref> نوری طبرسی، کفایة الموحدین، انتشارات علمیه اسلامیه، ج۱، ص۲۸۲و۲۸۳.</ref>

شیخ صدوق روح را مبدأ و سبب حیات دانسته است.<ref>شیخ صدوق، الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، ص۴۷.</ref> [[شیخ مفید]] در کتاب [[تصحیح الاعتقادات (کتاب)|تصحیح اعتقادات الامامیه]]، با رد یکی بودن نفس و روح، برای روح چهار معنای مستقل ذکر کرده است که عبارتند از؛ حیات، قرآن، جبرئیل و یکی از ملائکه.<ref>مفید، تصحیح اعتقادات الامامیه، ۱۴۱۳ق، ص۷۹ و ۸۰.</ref> البته گفته شده طبق عبارات خود شیخ مفید و مطالبی که از او نقل شده،<ref>برای نمونه نگاه کنید به: مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۸، ص۸۳ و۸۶.</ref> وی روح و نفس را مترادف دانسته است.<ref>خامنه‌ای، روح و نفس، ۱۳۸۷ش، ص۱۵۶ و ۱۶۲ و ۱۶۳.</ref>

# ملاصدرا به رغم قبول اعتبار روایات، آنها را به ارواح انسان‌های کامل، یعنی پیامبران و امامان معصوم(ع) اختصاص داده است.<ref>ملاصدرا، مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتألهین، ۱۴۲۰ق، ص۱۲۱؛ فیاضی، علم النفس فلسفی، ۱۳۹۳ش، ص۴۱۷.</ref>

# گفته شده مراد احادیث این است که خداوند ارواح را در علم خود طرح و پی‌ریزی کرد و سپس بدن‌ها را آفرید و بعد ارواح را برای آن بدن‌ها به وجود آورد.<ref>مکدرموت، اندیشه‌های کلامی شیخ مفید، ۱۳۷۲ش، ص۴۸۲.</ref>

* ارواح پیش از خلق بدن، گروه گروه بودند و گروهی با هم انس و آشنایی و گروهی از همدیگر نفرت داشتند؛

* ارواح درجه‌بندی داشتند و بالاترین درجه مربوط به ارواح پیامبر اسلام(ص)، امامان(ع) و پیامبران(ع) بود؛

* ارواح بدون هیچ تعلق و ارتباطی با بدن زندگی می‌کردند.<ref>بیابانی اسکویی، «[https://www.sid.ir/paper/119810/fa#downloadbottom انسان در عالم اظلله و ارواح: آیات و احادیث]»، ص۱۶و۱۷.</ref>

== دلایل اثبات روح انسانی ==

{{اصلی|ارتباط با ارواح}}

آیت‌الله جعفر سبحانی معتقد است ارتباط با ارواح گذشتگان ممکن بوده و [[آیه|آیاتی]] مانند ۱۶۹-۱۷۱ سوره آل عمران، آیه ۷۹ و ۹۳ سوره اعراف و آیه ۴۵ سوره زخرف و روایات متعددی بر این ارتباط دلالت دارند.<ref>سبحانی، اصالت روح از نظر قرآن، ۱۳۹۳ش، ص۹۵-۱۴۶.</ref> از نظر او، انکار چنین ارتباطی، مخالف با آیات قرآن و [[سنت |سنت مسلم اسلامی]] و [[حدیث متواتر|احادیث متواتر]] است.<ref>سبحانی، اصالت روح از نظر قرآن، ۱۳۹۳ش، ص۱۳۸ و ۱۳۹.</ref> درباره حرمت یا جواز احضار ارواح در صورتی که مستلزم امر حرامی مانند ضرر زدن و اذیت کردن [[ایمان|مؤمن]] نباشد، اختلاف نظر وجود دارد.<ref>مؤسسه دائرة‌المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۵ش، ج۴، ص۱۵۵.</ref>

== کتاب‌شناسی ==