آیه ۵۳ سوره فرقان با بیان آمیخته‌نشدن آبهای شور و شیرین، قدرت و عظمت خداوند در نظام آفرینش را نشان می‌دهد. طبق آیه، خداوند میان دریای شور و شیرین حائلی قرار داده است گویی هر کدام از این آب‌ها از همدیگر دوری می‌کنند.
| پرونده:۵۳ سوره فرقان.png | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| واقع در سوره | فرقان |
| شماره آیه | ۵۳ |
| جزء | ۱۹ |
| اطلاعات محتوایی | |
| موضوع | بیان قدرت، عظمت و نعمت‌های خداوند |
| آیات مرتبط | آیه ۱۹ سوره الرحمن و آیه ۲۰ سوره الرحمن |
به گفته پژوهشگران این آیه از اعجازهای علمی قرآن محسوب می‌شود. در آیات دیگر قرآن مانند آیه ۲۰ و ۲۱ سوره الرحمن و ۶۱ سوره نمل نیز به مخلوط نشدن آب شور و شیرین در دریا اشاره شده است.
معرفی آیه
آیه ۵۳ سوره فرقان به آمیخته‌نشدن آبهای شور و شیرین و قدرت و عظمت خداوند در نظام آفرینش را نشان می‌دهد.[۱] طبق آیه، خداوند میان دریای شور و شیرین حائلی قرار داده است گویی هر کدام از این آب‌ها از همدیگر دوری می‌کنند.[۲] محمدجواد مغنیه این پدیده را از نعمت‌های خداوند می‌داند که سبب شده تا آبهای شیرین قابل شرب باقی بمانند.[۳]
﴿وَهُوَ الَّذِي مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ وَهَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَجَعَلَ بَيْنَهُمَا بَرْزَخًا وَحِجْرًا مَحْجُورًا ٥٣﴾ [فرقان:53]﴿و اوست کسی که دو دریا را موج‌زنان به سوی هم روان کرد این یکی شیرین [و] گوارا و آن یکی شور [و] تلخ است و میان آن دو مانع و حریمی استوار قرار داد ٥٣﴾
در آیات ۱۹ و ۲۰ سوره الرحمن و ۶۱ سوره نمل نیز به وجود حائلی میان آبهای شور و شیرین دریا سخن گفته شده است.[۴] خداوند در سوره فاطر آیه ۱۲ با همین تعابیری مانند این آیه، به وجود آبهای شور و شیرین در دریاها بعنوان نشانه قدرت خدا و برکات و فوائد دریا اشاره کرده است.[۵] همچنین در برخی روایات به مانند تعابیر این آیه، ولایت اهل بیت(ع) به آب شیرین و ولایت غیرشان به آب شور و تلخ تشبیه شده است.[۶] در برخی ادعیه خداوند با صفت جداکننده آبهای شور و شیرین خطاب شده است که اشاره‌ای به این آیه است.[۷]
به گفته مفسرانی چون محمدحسین طباطبایی و محمدحسین فضل‌الله قرار گرفتن این آیه در میان آیات کفر و ایمان نشان‌دهنده این است که افراد دارای اختلاف عقیده می‌توانند در کنار هم باشند اما با هم آمیخته نشوند.[۸]
اعجاز علمی
به گفته پژوهشگران این آیه یکی از اعجازهای علمی قرآن است.[۹] مفسران معتقدند قرآن این پدیده را صدها سال قبل از کشف علمی آن معرفی کرده است.[۱۰] به باور برخی مفسران علت مخلوط نشدن این دو دریا، اختلاف درجه غلظت آب شور و شیرین است و در مناطق ورود رودخانه آب شیرین به دریا رخ می‌دهد.[۱۱] همچنین مغنیه معتقد است این پدیده منحصر به دریای خاصی نیست.[۱۲] برخی مصادیقی برای این پدیده در عالم برشمردند که از جمله آنها در مرز بین دریای مدیترانه و اقیانوس آتلانتیک در جبل الطارق، دریای بالتیک و دریای شمالی و همچنین در مصر، جایی که نیل به دریای مدیترانه می‌ریزد، رخ می‌دهد.[۱۳]
پانویس
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۵، ص۱۲۳؛ فضل‌الله، من وحى القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۷، ص۶۳.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۵، ص۱۲۳.
- ↑ مغنیه، تفسیر کاشف، ۱۴۲۴ق، ج۵، ص۴۷۶.
- ↑ مکارم شیرازی، ترجمه قرآن، ۱۳۷۳ش، ص۵۳۲.
- ↑ مکارم شیرازی، ترجمه قرآن، ۱۳۷۳ش، ص۴۳۶.
- ↑ بحارالأنوار، ج۲، ص۹۹ بحارالأنوار، ج۸۹، ص۱۱۵
- ↑ بحارالأنوار، ج۹۱، ص۳۷۳
- ↑ فضل‌الله، من وحى القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۷، ص۶۳؛ طباطبایی، الميزان في تفسير القرآن، ۱۳۹۰ق، ج۱۵، ص۲۲۹.
- ↑ الاعجاز العلمى فى القرآن الكريم مع الله فى السماء، ص۴۴؛ الاعجاز القرآنى، ص.۳۸۰
- ↑ الاعجاز العلمى فى القرآن الكريم مع الله فى السماء، ص۴۴
- ↑ رضایی اصفهانی، تفسير قرآن مهر، ج۱۴، ص۲۹۷؛ مکارم شیرازی، تفسير نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۵، ص۱۲۴.
- ↑ مغنیه، تفسیر کاشف، ۱۴۲۴ق، ج۵، ص۴۷۶.
- ↑ ذاکر‌نیک، «مرز میان آب شور و شیرین».
منابع
- مجلسی، محمدباقر، بحار النوار، تهران، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق.
- ذاکر نیک، مرز میان آب شور و شیرین، دوماه‌نامه بشارت، شماره ۵۹، ۱۳۸۶ش.
- رضایی اصفهانی، محمدعلی، تفسير قرآن مهر، قم، پژوهش‌هاى تفسير و علوم قرآن، چاپ اول، ۱۳۸۷ش.
- شعبان، مروان وحید، الاعجاز القرآنى، بیروت، دار المعرفه، ۲۰۰۶م.
- طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق.
- فضل‌الله، محمدحسین، تفسیر من وحی القرآن، لبنان، دار الملاك، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- فیومی، سعید صلاح، الاعجاز العلمى فى القرآن الكريم مع الله فى السماء، قاهره، دار القدسي، چاپ اول، ۲۰۰۴م.
- مغنیه، محمدجواد، التفسیر الکاشف، قم، دار الكتاب الإسلامی، ۱۴۲۴ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش.