امام مهدی عجل الله تعالی فرجه: تفاوت میان نسخه‌ها

*ملاقات پیش از غیبت کبری: در کتاب‌های تاریخی و [[حدیث|حدیثی]] [[شیعه]]، همچون [[کافی]]، [[الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب)|الارشاد]] [[شیخ مفید]]، [[اعلام الوری]]، [[کمال الدین]] و [[الغیبة شیخ طوسی|الغیبة]] [[شیخ طوسی]] و [[الغیبه نعمانی|الغیبة]] [[نعمانی]]، ضمن بیان نام افرادی که در زمان حیات [[امام حسن عسکری(ع)]] موفق به دیدار فرزندش مهدی(عج) شده‌اند، شرح دیدار آنها نیز ذکر شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: طبرسی، اعلام الوری، مؤسسه آل البیت، ج۲، ص۲۱۴؛ کلینی، کافی، ۱۳۸۹ق، ج۱، ص۳۳۰؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۵۱؛ محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی (عج)، ج۵، ص۹-۲۹.</ref> بیشتر این افراد، یاران و خادمان امام حسن عسکری(ع) بوده‌اند؛ از جمله [[ابونصر ظریف]]،<ref>کلینی، کافی، ۱۳۸۹ق، ج۱، ص۳۳۲؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۵۴؛ محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ج۵، ص۱۲.</ref> خادم امام عسکری و افراد دیگری مانند [[احمد بن اسحاق اشعری قمی]]<ref>صدوق، کمال الدین، مؤسسة النشر الاسلامی، ص۳۸۴؛ طبرسی، اعلام الوری، مؤسسه آل البیت، ج۲، ص۲۴۸؛ محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی (عج)، ج۵، ص۱۳.</ref> [[ابو علی بن مطهر]]،<ref>کلینی، کافی، ۱۳۸۹ق، ج۱، ص۳۳۱؛ محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی (عج)، ج۵، ص۱۴.</ref> [[سعد بن عبدالله اشعری قمی]]،<ref>صدوق، کمال الدین، مؤسسة النشر الاسلامی، ص۴۵۴؛ محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی (عج)، ج۵، ص۱۶.</ref> و [[یعقوب بن منقوش]].<ref>صدوق، کمال الدین، مؤسسة النشر الاسلامی، ص۴۰۷ و ص۴۳۶؛ محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی (عج)، ج۵، ص۱۹.</ref>.

همچنین بنابر گزارش‌های تاریخی و روایی، در طول ۶۹ سال [[غیبت صغری]]، علاوه بر [[نواب اربعه|چهار نائب خاص]]، افراد متعددی امام دوازدهم شیعیان را زیارت کرده‌اند؛ از جمله [[ابراهیم بن ادریس]]،<ref>کلینی، کافی، ۱۳۸۹ق، ج۱، ص۳۳۱؛ طوسی، الغیبه، مؤسسة المعارف الاسلامیه، ص۲۶۸؛ محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ج۵، ص۲۹.</ref> [[ابراهیم بن عبده نیشابوری]] و خادم او،<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۵۲؛ محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی (عج)، ج۵، ص۲۹.</ref> ابوالادیان، خادم امام حسن عسکری(ع)،<ref>صدوق، کمال الدین، مؤسسة النشر الاسلامی، ص۴۵۷؛ محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ج۵، ص۳۰.</ref> [[ابو سعید غانم هندی]]،<ref>کلینی، کافی، ۱۳۸۹ق، ج۱، ص۵۱۵؛ محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ج۵، ص۳۳.</ref> و [[ابوعبدالله بن صالح]]<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۵۲؛ محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ج۵، ص۳۷.</ref> و ده‌ها نفر دیگر.<ref>رجوع کنید به: محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ج۵، ص۲۹-۹۷.</ref>  

*ملاقات در غیبت کبری: درباره دیدن امام زمان در روزگار غیبت کبری دو دیدگاه وجود دارد: برخی آن را انکار کرده‌اند و برخی دیگر بر امکان و وقوع آن، شواهد و دلایلی اقامه نموده‌اند. این انکارها گاه به احادیثی مستند شده‌اند که مدعی مشاهده در روزگار غیبت کبری را دروغگو خوانده‌اند<ref group="یادداشت">این حدیث بخشی از آخرین توقیع امام زمان(ع) به نایب چهارم خویش است: {{عربی| وَ سَیأْتِی إِلَی شِیعَتِی مَنْ یدَّعِی الْمُشَاهَدَةَ أَلَا فَمَنِ ادَّعَی الْمُشَاهَدَةَ قَبْلَ خُرُوجِ السُّفْیانِی وَ الصَّیحَةِ فَهُوَ كَذَّابٌ مُفْتَر |ترجمه=و به زودی برخی نزد شیعیان من ادعای مشاهده مرا خواهند داشت، بدانید هر كه پیش از [[خروج سفیانی]] و [[صیحه آسمانی]] ادّعای مشاهده كند دروغگویی است که به ما افترا بسته است.}}</ref> و گاه از شک در صداقت گزارش‌دهنده رؤیت برخاسته است، ضمن اینکه برخی نیز به دلیل جلوگیری از سودجویی فرصت‌طلبان، همه گونه رؤیت را انکار می‌کنند.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ج۵، ص۱۷۹.</ref>

 

از سوی دیگر در برخی احادیث، دعاها و اعمالی برای دیدار با امام زمان(ع) توصیه شده است،<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ج۵، ص۱۸۰ و ۱۸۱. رجوع کنید به: طبرسی، مکارم الاخلاق، ج۲، ص۳۵، ح۷۶.</ref> و دست‌کم دو حدیث معتبر، دسترسی و دیدار با امام را برای پیروان ویژه او، امری ممکن دانسته است.<ref group="یادداشت">از امام صادق(ع) نقل شده است:{{عربی| لِلْقَائِمِ غَیبَتَانِ إِحْدَاهُمَا قَصِیرَةٌ وَ الْأُخْرَی طَوِیلَةٌ الْغَیبَةُ الْأُولَی لایعْلَمُ بِمَكَانِهِ فِیهَا إِلَّا خَاصَّةُ شِیعَتِهِ وَ الْأُخْرَی لایعْلَمُ بِمَكَانِهِ فِیهَا إِلَّا خَاصَّةُ مَوَالِیهِ. (کلینی، الكافی، إسلامیة، ج‌۱، ص۳۴۰)|ترجمه=برای قائم دو غیبت است: یکی کوتاه است و دیگری طولانی. در غیبت اول جز شیعیان خاص او کسی از جای او با خبر نیست و در غیبت دیگر جز دوستان خاص او کسی از جای او با خبر نیست.}} همچنین در روایت دیگری از امام صادق(ع) آمده است:{{عربی|إِنَّ لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ غَیبَتَینِ إِحْدَاهُمَا تَطُولُ حَتَّی یقُولَ بَعْضُهُمْ مَاتَ وَ یقُولَ بَعْضُهُمْ قُتِلَ وَ یقُولَ بَعْضُهُمْ ذَهَبَ حَتَّی لایبْقَی عَلَی أَمْرِهِ مِنْ أَصْحَابِهِ إِلَّا نَفَرٌ یسِیرٌ لایطَّلِعُ عَلَی مَوْضِعِهِ أَحَدٌ مِنْ وُلْدِهِ وَ لاغَیرِهِ إِلَّا الْمَوْلَی الَّذِی یلِی أَمْرَهُ (طوسی، کتاب الغیبة، ص۱۶۱) |ترجمه=برای صاحب این امر، دو غیبت است که یکی از آن‌ها، به اندازه‌ای طولانی می‌شود که برخی از مردم گویند: از دنیا رفته است، برخی گویند: کشته شده و برخی گویند: رفته است. جز اندکی از یاران او، بر باور خود استوار نماند. کسی از فرزندانش و غیر آنان از اقامتگاه او آگاه نمی‌شود، جز کسی که متصدی امور او است.}}</ref> عالمان بزرگ شیعه مانند [[شیخ صدوق]]، [[شیخ مفید]] و [[شیخ طوسی]] در کتاب‌های خود فصلی را برای نام بردن از دیدارکنندگان با امام دوازدهم گشوده و به ممکن بودن آن تصریح کرده‌اند.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ج۵، ص۱۸۰.</ref> گزارش‌های فراوانی از ملاقات برخی عالمان بزرگ و افراد عادی با امام زمان وجود دارد. به گفته [[شیخ حر عاملی]]، [[سید عبدالله شبر]] و [[لطف‌الله صافی گلپایگانی]]، این گزارش‌ها به حد [[تواتر]] رسیده‌اند.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ج۵، ص۱۸۳.</ref> برخی از این ملاقات‌کنندگان عبارت‌اند از: میرزا [[محمد حسین نائینی]]،<ref>طبرسی نوری، النجم الثاقب، ۱۴۱۰ق، ص۳۲۰.</ref> [[سید بن طاووس]]،<ref>طبرسی نوری، النجم الثاقب، ۱۴۱۰ق، ص۳۴۴ و ص۳۴۸ و ص۳۴۹.</ref> [[ابراهیم بن علی عاملی کفعمی|ابراهیم کفعمی]]،<ref>طبرسی نوری، نجم الثاقب، ۱۴۱۰ق، ص۳۶۰.</ref> [[محمد تقی مجلسی]]،<ref>طبرسی نوری، نجم الثاقب،۱۴۱۰ق، ص۴۱۵.</ref> [[ابوالحسن شعرانی]]،<ref>طبرسی نوری، نجم الثاقب، ۱۴۱۰ق، ص۴۴۳.</ref> [[شیخ حر عاملی]]،<ref>طبرسی نوری، نجم الثاقب، ۱۴۱۰ق، ص۴۵۱.</ref> [[مقدس اردبیلی]]،<ref>طبرسی نوری، نجم الثاقب، ۱۴۱۰ق، ص۴۵۳.</ref> [[میرزا محمد استرآبادی]]،<ref>طبرسی نوری، نجم الثاقب، ۱۴۱۰ق، ص۴۶۱.</ref> [[شهید ثانی]]،<ref>طبرسی نوری، نجم الثاقب، ۱۴۱۰ق، ص۴۶۲.</ref> [[سید بحرالعلوم]]،<ref>طبرسی نوری، نجم الثاقب، ۱۴۱۰ق، صص۴۷۳ و ۴۷۴ و ۴۷۵ و ۴۷۶ و ۴۷۷.</ref> [[سید نعمت الله جزایری]]،<ref>طبرسی نوری، نجم الثاقب، ۱۴۱۰ق، ص۴۸۰.</ref> [[شیخ مرتضی انصاری]].<ref>شیخ محمود عراقی، دارالسلام، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۸۰ش، ص۲۹۰.</ref>

{{اصلی|توقیعات امام زمان (عج)}}

سخنان و مکتوبات امام مهدی(ع) که [[توقیع]] نامیده می‌شود، در بسیاری از منابع شیعه، و به‌طور خاص در دو کتاب [[کمال الدین|کمال الدین و تمام النعمة]] اثر [[شیخ صدوق]] و کتاب [[کتاب الغیبة (شیخ طوسی)|الغیبة]] اثر [[شیخ طوسی]] نقل شده و همه آنها در کتاب «معجم احادیث الامام المهدی» گردآوری شده است. این توقیعات که در حدود ۸۰ مورد است، غالباً در دوره [[غیبت صغرا]] در موضوعات گوناگون اعتقادی، [[فقه|فقهی]]، مالی و... صادر شده است.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/4227/5736/57088/ «توقیعات امام غایب(ع)»]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>

همچنین چندین [[دعا]] و [[زیارت]] از امام زمان(ع) صادر شده است؛ مانند [[دعای فرج]] (اَللّهُمَّ عَظُمَ البَلاء)، دعای «یا مَن أظهَرَ الجَمیلَ»، دعای «اَللّهمّ رَبَّ النّورِ العَظیم»، دعای «اَللهُمّ ارزُقنا تَوفیقَ الطاعَةِ»، [[دعای سهم اللیل]]، دعای هر روز [[ماه رجب]]، دعای «اَللهمّ إنّی اَسألُكَ بِالمَولودَینِ فی رَجَب»، دعای «اَللهمّ إنّی اَسألُكَ بِمَعانی جَمیعِ ما یدعوكَ بِهِ وُلاةُ أمرِكَ»، [[زیارت ناحیه مقدسه]] و [[زیارت الشهداء]].<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی، ج۶، ص۲۹۵-۳۲۷.</ref>