بحث:امام مهدی عجل الله تعالی فرجه
افزودن بخش کتاب‌شناسی
با سلام و عرض ادب
این مدخل بخش کتاب‌شناسی ندارد و افزودن این بخش لازم به نظر می‌آید. در این بخش باید مهم‌ترین کتبی که درباره امام مهدی(عج) منتشر شده‌اند، معرفی شوند. با تشکرBazeli (بحث) ۱۵ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۰۹:۵۸ (UTC)
پیشنهادات
- به نظر این قسمت از شناسه "بر اساس منابع شیعی، تولد امام زمان مخفی داشته شد و جز چند تن از یاران خاص امام حسن عسکری(ع)، کسی امام دوازدهم را ندید." یا اصلا مناسب نیست که در شناسه بیاد و یا اینکه جاش خوب نیست.--Shakeri (بحث) ۲۳ آوریل ۲۰۱۸، ساعت ۱۳:۵۵ (UTC)
- بخش خانواده خوب نیست ذکر افراد خانواده به صورت بخش بخش و به خصوص ذکر عمه پدر، جعفر کذاب و خواهران و برادران مناسب نیست.
- ذکر کل روایت در بخش شرح ماجرا اصلا خوب نیست.
- بخش شاهدان ولادت به خصوص تیتر شدن آن بیشتر ایجاد شبهه می کند تا ایجاد اطمینان.
- بخشی از مطالب مطرح شده در این مقاله بیشتر از این که مربوط به امام زمان باشد به مهدویت مربوط است مانند بخش نیمه شعبان باید دقت کرد این دو موضوع خلط نشوند.
--نظرزاده (بحث) ۲ مهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۱:۴۵ (UTC)
القاب و کنیه ها
در این بخش بالاخره یک کنیه هم نیاورده! --نظرزاده (بحث) ۱۶ دسامبر ۲۰۱۷، ساعت ۱۶:۱۵ (+0330)
خانواده
منابع
- خدامراد سلیمیان، فرهنگ‌نامه مهدویت، بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(ع)، دوم، ۱۳۸۸.
- شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲.
- مسعودی، اثبات الوصیة.
- شیخ طوسی، کتاب الغیبة.
- محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۱.
- سید مصطفی حسینی دشتی، معارف و معاریف، ج ۴.
- سید محمد صدر، پژوهشی در زندگی امام مهدی(عج) و نگرشی بر تاریخ غیبت صغری، محمد امامی شیرازی، دارالتبلیغ اسلامی.
ولادت؛ زمان و مکان، شاهدان، شرح ماجرا، مخفی بودن ولادت، آگاهی شیعیان
نویسنده: جناب آقای سالوند
منابع
- ابن خشاب، عبدالله بن احمد، تاریخ الموالید الائمه و وفیاتهم، مجموعه نفیسه، تحقیق آیت الله مرعشی نجفی، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی، ۱۴۰۶ق.
- ابن خلکان، وفیات الاعیان، به تحقیق احسان عباس ۱۹۶۹م (افست قم، منشورات رضی).
- ابن طولون، الائمه الاثنی عشر، به تحقیق صلاح الدین منجد، قم، منشورات الرضی.
- اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه فی معرفة الائمه، تبریز، مکتبة بنی هاشمی، ۱۳۸۱ق.
- اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه فی معرفة الائمه، تحقیق: سیدهاشم رسولی، تبریز، [بی‌نا]، [بی‌تا].
- اشعری، سعدبن عبدالله، المقالات و الفرق، تصحیح دکتر محمدجواد مشکور، چ۲، تهران، مرکز انتشارات علمی فرهنگی، ۱۳۶۱.
- جعفریان، رسول، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، قم، انتشارات انصاریان، چ۵، ۱۳۸۱ش.
- حسینی جلالی، محمدرضا، تاریخ اهل البیت، قم، موسسه آل البیت، ۱۴۱۰ق.
- سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت: حضرت مهدی از ولادت تا امامت، قم، بنیاد فرهنگی مهدی موعود، چ۶، ۱۳۸۹ش.
- شیخ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد (مصنفات مفید، ۱۱)، چ۱، قم، کنفرانس جهانی هزاره مفید، ۱۴۱۳ق.
- شیخ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، قم، بصیرتی، [بی‌تا].
- صافی گلپایگانی، لطف‌الله، تهران، مکتبة الصدر، [بی‌تا].
- صدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمه، چ۱، تهران، مکتبة الصدوق، ۱۳۹۰ق.
- صدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمه، قم، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۹۵ق.
- طبری امامی، محمد بن جریر، دلائل الامامه، تحقیق موسسه بعثت، چ۱، قم، مؤسسه بعثت، ۱۴۱۳ق.
- طوسی، محمد بن حسن، کتاب الغیبه، تحقیق عبادالله تهرانی و علی احمد ناصح، چ۲، قم، مؤسسه معارف اسلامی، ۱۴۱۷ق.
- طوسی، محمد بن حسن، کتاب الغیبه، تهران، مکتبة نینوا، [بی‌تا].
- طوسی، محمد بن حسن، کتاب الغیبه، قم، موسسه معارف اسلامی، ۱۴۱۱ق.
- العمیدی، مهدی منتظر در اندیشه اسلامی، ترجمه و تحقیق: مهدی علیزاده، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، ۱۳۷۵ش.
- قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع الموده، قم، انتشارات بصیرتی، [بی‌تا].
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علی اکبر غفاری، چ۳، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۸۸ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، چ۴، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ش.
- مسعودی، اثبات الوصیه، قم، منشورات رضی، [بی‌تا].
- مسعودی، علی بن حسن، اثبات الوصیه، چ۲، قم، منشورات رضی، ۱۴۰۴ق.
- نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعه، چ۲، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۰۴ق.
- یاقوت حموی، معجم البلدان، بیروت، دارصادر، ۱۳۹۹ق.
محل زندگی
منابع
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، مصحح: غفاری علی اکبر و آخوندی، محمد، دارالکتب الإسلامیة، تهران، ۱۴۰۷ق.
- مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، مصحح: جمعی از محققان، دارإحیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۰۳ق.
- ابن قیم جوزیه، محمد بن ابی بکر، المنار المنیف فی الصحیح والضعیف نقد المنقول والمحک الممیز بین المردود والمقبول، تحقیق: عبدالفتاح ابوغدّه، مکتبة المطبوعات الاسلامیه، حلب.
- ابن مشهدی، محمد بن جعفر، لمزار الکبیر، مصحح: قیومی اصفهانی، جواد، دفتر انتشارات اسلامی، قم، ۱۴۱۹ق.
- شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، اسلامیه، تهران، ۱۳۹۵ق.
- نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة للنعمانی، نشر صدوق، تهران، ۱۳۹۷ق.
- جاسم، حسین، تاریخ سیاسی امام دوازدهم؛ ترجمه سید محمدتقی آیتی، امیرکبیر، تهران، ۱۳۸۶ش.
- طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، مصحح: تهرانی، عبادالله و ناصح، علی احمد، دارالمعارف الإسلامیة، قم، ۱۴۱۱ق.
- مفید،الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، کنگره شیخ مفید، قم، ۱۴۱۳ ق.
- صدر، سیدمحمد، تاریخ مابعدالظهور، دارالتعارف، بیروت، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
- قرطبی، محمد بن عمر، التذکرة فی احوال الموتی و امور الآخره، تحقیق: عبدالله منشاوی، مکتبة الایمان، قاهره، ۱۴۱۶-۱۹۹۵.
- نعمانی، محمد بن نعمان، شرح الاخبار، دارالثقلین، بیروت، ۱۴۱۴ق/۱۹۹۴م.
- محمدی ری شهری، محمد، و دیگران، دانشنامه امام مهدی(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، درالحدیث، ۱۳۹۳ش.
- ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد، مقدمه ابن خلدون، به اهتمام: مصطفی شیخ مصطفی، دمشق، مؤسسه الرساله ناشرون، ۱۴۲۸ق/۲۰۰۷م.
دوران امامت
نویسنده: جناب آقای ناظم
منابع
- شیخ مفید، الارشاد، قم، محبین، ۱۴۲۶ق/۱۳۸۴ش.
- نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعة، تصحیح محمد صادق آل بحرالعلوم، نجف، المکتبة المرتضویة، 1355ق.
- شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، تصحیح علی اکبر غفاری، قم، موسسه النشر الاسلامی، بی تا.
- ابن شهر آشوب، محمد بن على، مناقب آل ابی طالب علیهم السلام، اول، قم، علامه، 1379ق.
- یاقوت حموی، معجم الادباء، بیروت، دارالفکر، 1400ق.
- اشعری قمی، سعد بن عبدالله، المقالات و الفرق، تحقیق محمد جواد مشکور، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1361.
- صابری، حسین، تاریخ فرق اسلامی، هفتم، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها، 1390
- مدرسی طباطبایی، سید حسین، مکتب در فرایند تکامل نظری بر تطور مبانی فکری تشیع در سه قرن نخستین، ترجمه هاشم ایزد پناه، هفتم، تهران، کویر، 1388.
- شیخ طوسی، كتاب الغیبة للحجة، تحقیق عبادالله تهرانی و علی احمد ناصح، اول، قم، دار المعارف الاسلامیة، 1411 ق.
- علی‌بن عیسی اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمة، چاپ هاشم رسولی محلاتی، بیروت ۱۴۰۱/ ۱۹۸۱.
- فضل‌بن حسن طبرسی، اعلام الوری بأعلام الهدی، چاپ علی‌اکبر غفاری، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
- سیّد مرتضی، الفصول المختاره، مندرج در مصفات الشیخ المفید، چاپ اول: قم، مؤتمر العالمی لألفیة الشیخ المفید، 1413ق.
پیش از غیبت صغری؛آغاز امامت، اوضاع جامعه اسلامی، واکنش بنی عباس، فعالیت های امام
نیز بنگرید: ابوالادیان
غیبت صغری، غیبت کبری، ظهور، قیام، حکومت
علائم ظهور--Naimi (بحث) ۱۲ مارس ۲۰۱۶، ساعت ۱۶:۵۸ (IRST)
علائم ظهور
در مباحث اعتقادی تمامی ادیان، بحث انتظار موعود با ذکر علائمی برای ظهور همراه است، عالمان شیعه نیز در منابع روایی و تاریخی به ذکر نشانه‌هایی برای ظهور حجة بن الحسن پرداخته‌اند و پیرامون آن مباحثی را طرح کرده‌اند. کتاب‌های "الغیبة" نعمانی(متوفای ۳۶۰ ق)، "کمال الدین" شیخ صدوق(متوفای ۳۸۱ ق) و "الغیبة" شیخ طوسی (متوفای ۴۶۰ ق) از مهم‌ترین منابع شیعی و "الفتن" نعیم بن حماد(متوفای ۲۲۸ ق) آثار دیگری با همین عنوان«فتن و ملاحم» از نویسندگان صحاح سته، از مهم‌ترین منابع اهل سنت در بحث علائم ظهور هستند.
اختلاط علائم ظهور با علائم قیامت
نشانه‌های که در منابع مختلف و از هر دو مذهب اسلامی ذکر شده است تفاوت‌هایی ماهیتی دارند از جمله آن که منابع اهل سنت روایات علائم ظهور را با نشانه‌های برپایی قیامت در هم آمیخته‌اند و برخی مولفین شیعه نیز دچار این اشتباه شده‌اند. (صادقی، تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور، ص۲۳- ۲۱.) (جمعی از نویسندگان مجله حوزه، چشم به راه مهدی(ع)، ۲۵۱ – ۲۴۵.)
تعداد و عناوین علائم
از آن جهت که مؤلفان شیعه، علائم ظهور را در غالب روایت بیان کرده و از ارائه لیستی فهرست‌وار و مجزا در شمارش آنها خودداری کرده‌اند؛ دربارۀ عناوین نشانه‌های ظهور در منابع قدیم و جدید اختلاف نظر وجود دارد. شاید تنها منبع کهن و معتبری که در کنار نقل روایات لیستی از نشانه‌ها هم ارائه کرده است، کتاب ارشاد شیخ مفید باشد. درباره تعداد نشانه‌ها نیز نظر ثابتی وجود ندارد، برخی منابع مانند ارشاد شیخ مفید این تعداد را کمتر از ۴۵ نشانه ذکر می‌کند. (مفید، الارشاد، ص۵۳۱.) کتاب عقد الدرر حدود چهل مورد را آورده است؛ (مقدسی شافعی، عقد الدرر فی أخبار المنتظر(عج)، ص۱۵۸- ۷۳.) این ارقام در طول زمان افزایش یافته است تا جایی که برخی ۲۵۰ نشانه برای ظهور نقل کرده‌اند که البته در این راه به روایاتی از منابع معتبر و غیر معتبر و راویانی ضعیف و مجهول نیز استناد شده است. (به عنوان نمونه رجوع کنید به: یزدی حائری، إلزام الناصب فی إثبات الحجة الغائب، ج ۲، ص۲۵۳- ۲۳۱.) با بررسی منابع، مشهورترین علائم ظهور عبارتند از:
- خروج سفیانی
- کشته شدن حسنی
- گرفتن خورشید در نیمه ماه رمضان و گرفتن ماه در آخر آن برخلاف معمول
- فرو رفتن سرزمین بیداء
- راکد ماندن(عدم حرکت)خورشید از ظهر تا عصر
- طلوع خورشید از مغرب
- خرابی دیوارهای مسجد کوفه
- آمدن پرچم‌های سیاه از سمت خراسان
- خروج یمانی
- ظهور مغربی در مصر و تسلط او بر شامات
- آوازی از آسمان که همه اهل زمین بشنوند.
- آشکار شدن صورت و دستی از آسمان (مفید، الارشاد، ص۵۳۶- ۵۳۱.)
دسته‌بندی علائم
در آثار امام زمانی نویسندگان متقدم برای علائم دسته بندی خاصی ذکر نشده است ولی آثار متأخر برای این علائم تقسیمات مختلفی ذکر کرده‌اند که البته فقط به یکی از آنها در روایات علائم ظهور اشاره شده و به نظر می‌رسد بقیه تقسیم بندی‌ها بیشتر مبتنی بر نظرات فردی هستند.
تنها تقسیمی که ریشه روایی دارد، دسته‌بندی علائم ظهور به حتمی و غیر حتمی (محتوم و موقوف) است (ری شهری، دانشنامه امام مهدی، عج، ج ۷، ص۴۲۹.) که از روایاتی برداشت می‌شود که ائمه(ع) در آن برخی از علائم ظهور را نشانه‌هایی حتمی معرفی می‌کند.(نعمانی، غیبت نعمانی، ص۴۱۶.)
دیگر دسته بندی‌هایی که در آثار متاخر وجود دارند عبارتند از:
- متصل یا نزدیک و منفصل یا دور،
- طبیعی و غیر طبیعی یا عادی و خارق العاده،
- کلی و جزئی یا عام و خاص،
- مجمل و کنایی،
- مقید یا مشروط،
- قطعی یا مشکوک،
- واقع شده یا غیر آن، (جمعی از نویسندگان مجله حوزه، چشم به راه مهدی(ع)، ص۲۶۳.)
- نشانۀ سمبلیک: گروهی از نویسندگان معتقدند که بعضی از نشانه‌های ذکر شده برای ظهور معنای ظاهری خود را ندارند بلکه مظهر یک پدیده و سمبل آن هستند. (سید محمد صدر، تاریخ پس از ظهور، ص۱۰۳)
اعتبار روایات ظهور
برخی محققان درباره سلسله راویان روایات مربوط به علائم ظهور، نقدهایی را وارد دانسته و به تبع آن در صحت و اصالت برخی احادیث این باب تشکیک می‌کنند و در برخی از موارد نیز در عاری بودن این روایات از تحریف، شبهه می‌کنند. (صادقی، تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور، ص۵۰-۲۱.)
از نظر دلالت نیز، برخی روایات این باب هماهنگی و انسجام لازم را ندارند. از طرفی اهمیت مسأله مهدویت و علاقه مسلمانان به آگاهی از رخدادهای آینده و پدیدار شدن نشانه‌های ظهور مهدی(ع)، در طول تاریخ روایات مربوط به علائم ظهور را از سوی حاکمان (جمعی از نویسندگان مجله حوزه، چشم به راه مهدی(ع)، ص۲۵۳.)و یا سران جریانات سیاسی مانند زیدیه و واقفیه، در معرض تغییر و یا تحریف قرار داده است. (صادقی، تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور، ص۳۷-۳۵.) ===منابع
- صادقی، مصطفی، تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، معاونت پژوهشی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم،۱۳۸۵ ش.
- مقدسی شافعی سلمی، یوسف بن یحیی، عقد الدرر فی أخبار المنتظر، محقق :حلو، عبد الفتاح محمد، مصحح: نظری منفرد، علی، مسجد مقدس جمکران، قم.
- جمعی از نویسندگان مجله حوزه، چشم به راه مهدی (علیه‌السلام)، حوزه علمیه قم و مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم، ۱۳۷۸ ش.
- محمدی ری شهری، محمد، دانشنامه امام مهدی(عج)، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، قم، ۱۳۹۳ ش.
- مفید، محمد بن محمد بن نعمان، الارشاد، قلم، قم، ۱۴۲۸.
- نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، مترجم محمد جواد غفاری، نشر صدوق،۱۳۷۶ ش.
- تاریخ پس از ظهور، صدر، محمد، مترجم:سجادی پور، حسن، انتشارات موعود عصر(عج)، تهران، ۱۳۸۴ ش.
منابع
- محمد بن محمد بن نعمان (شیخ مفید)، الإرشاد، ترجمه و شرح: سید هاشم رسولی محلاتی، تهران، علمیه اسلامیه، بی تا.
- فضل بن حسن طبرسی، إعلام الوری بإعلام الهدی، چاپ اول: قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، لإحیاء التراث، 1417ق.
- صدر، سید محمد، تاریخ الغیبة الصغری، چاپ اول: بیروت، دار التعارف، 1392ق.
دیدگاه مستشرقین و اسلام شناسان
- موسوی گیلانی، سیدرضی، مهدویت از نگاه دین‌پژوهان غربی، قم، ۱۳۸۵.
ارتباط با امام زمان؛ توسل به امام زمان، ملاقات، انتظار، ادعیه و زیارات
منابع
- کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۸۹ق
- طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیة، ۱۴۱۱ ق.
- شیخ مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، به کوشش مؤسسه آل البیت، دوم، بیروت، دار المفید، ۱۴۱۳ق.
- شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، مؤسسة النشر الاسلامی، قم، ۱۴۰۵ق
- قطب الدین الراوندی، الخرائج و الجرائح، تحقیق مؤسسة الإمام المهدی علیه‌السلام، ناشر:مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت(ع)، ۱۴۱۱ق
- طبرسی، فضل بن حسن، إعلام الوری بأعلام الهدی، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث، در سال ۱۴۱۷ق.
- عراقی، شیخ محمود، دارالسلام، انتشارات اسلامیه، ۱۳۸۰ش
- طبرسی نوری، میرزا حسین، نجم الثاقب، انتشارات مسجد جمکران، قم، ۱۴۱۰ق
- محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام مهدی، ۱۳۹۳، قم، انتشارات دارالحدیث.
- الربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه فی معرفه الائمه، تصحیح السید هاشم الرسولی المحلاتی، بیروت: الکتاب، ۱۴۰۱ ق
- سید بن الطاووس، الطرائف فی معرفة مذاهب الطوائف، قم، مطبعة الخیام، ۱۴۰۰ق
پانویس
یادداشت
- ↑ *آمدن پرچم‌های سیاه از مشرق همانند آن
- شکاف در رودخانه فرات و جاری شدن آب در کوچه‌های کوفه
- خروج شصت دروغ‌گوی مدعی نبوت
- خروج دوازده نفر از فرزندان ابو طالب که ادعای امامت دارند.
- سوزاندن یکی از بزرگان بنی عباس بین جلولاء و خانقین
- ساخته شدن پلی در بغداد نزدیکی کرخ
- بادی سیاه و زلزله‌ای در بغداد
- ترسی که همه مردم عراق را فراگیرد.
- مرگی وحشتناک در عراق
- مرگ‌ومیر و قحطی
- هجوم ملخ‌ها
- کمی محصول
- نزاع دو گروه از عجم و خونریزی فراوان میان آنان
- خارج شدن بندگان از اطاعت صاحبان خود و کشتن آنان
- تبدیل شدن گروهی از بدعت‌گذاران به بوزینه و خوک
- تسلط بندگان بر شهرهای بزرگان
- برگشت برخی مردگان به دنیا
- اختلاف بنی عباس در حکومت
- فرو رفتن زمینی در مغرب و فرو رفتن زمینی در مشرق
- بریده شدن سر مردی هاشمی بین رکن و مقام
- استقرار ترکان در جزیره(بین دجله و فرات)
- فرود آمدن رومیان در رمله
- طلوع ستاره‌ای در مشرق که مانند ماه نور دهد و سپس هلالی‌شکل شود.
- آشکار شدن سرخی در آسمان
- آتشی که به‌طور عمودی در مشرق ظاهر شود و سه یا هفت روز در آسمان بماند.
- آزادی عرب و تسلط بر شهرها و خارج شدن از حاکمیت عجم‌ها
- کشته شدن فرمانروای مصر به دست مصریان
- خرابی شام و ظهور پرچم‌های سه‌گانه در آن
- ورود پرچم‌های قیس و عرب به مصر و پرچم‌های کنده به خراسان
- ورود لشکری از سمت مغرب تا آستانۀ حیره
- قتل نفس زکیه در بیرون کوفه با هفتاد تن از صالحان