۱۷٬۳۳۳
ویرایش
احادیث طینت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
تمیزکاری
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (تمیزکاری) |
|||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| مؤید قرآنی = | | مؤید قرآنی = | ||
}} | }} | ||
'''احادیث طینت''' روایاتی که به آفرینش [[مؤمن|مؤمنان]] از طینت علیین(ماده‌ای خوش‌بو و خوشایند) و | '''احادیث طینت''' روایاتی که به آفرینش [[مؤمن|مؤمنان]] از طینت علیین(ماده‌ای خوش‌بو و خوشایند) و [[کافر|کافران]] از طینت سجین(ماده‌ای بدبو و ناخوشایند) اشاره دارد. این [[روایات]]، طینت انسان‌ها را در شکل‌دهی به [[ایمان]] و [[کفر]] یا طاعت و [[معصیت]] انسان مؤثر می‌داند. همچنین بر تکلیف و امتحان در مرتبه طینت نیز اشاره کرده و از اطاعت [[اصحاب یمین]] و عصیان [[اصحاب شمال]] در [[امتحان الهی]] سخن به میان آمده است. | ||
مشهور علمای شیعه احادیث طینیت را به دلیل فراوانی این روایات، [[متواتر]] دانسته اما برخی به دلیل [[خبر واحد]] بودن، قائل به ضعف آنها هستند. | مشهور علمای شیعه احادیث طینیت را به دلیل فراوانی این روایات، [[متواتر]] دانسته اما برخی به دلیل [[خبر واحد]] بودن، قائل به ضعف آنها هستند. | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
== محتوا == | == محتوا == | ||
بر اساس برخی از روایات طینت، انسان‌ها به دو دسته [[مؤمن]] و [[کافر]] تقسیم می‌شوند که آفرینش مؤمنان از | بر اساس برخی از روایات طینت، انسان‌ها به دو دسته [[مؤمن]] و [[کافر]] تقسیم می‌شوند که آفرینش مؤمنان از طینت پیامبران و ائمه(ع) (طینت علیین و بهشت) است و کفار از طینت آتش یا سجین خلق شده‌اند. در تقسیم‌بندی دیگری، طینات به سه دسته مؤمن، [[ناصبی]] و مستضعف تقسیم شده‌اند؛ دسته اول طینت انبیاء و مؤمنان البته با این تفاوت که طینت انبیا، طینت برگزیده و طینت مومنان فرع آن (طین لازب) است. دسته دوم طینت ناصب است که از «حمإ مسنون» خلق شده و طینت مستضعفان از «تراب» آفریده شده است. بر اساس این روایات به دلیل یکی بودن طینت [[ائمه(ع)]] و [[شیعیان]]، قلوب آنها به ائمه(ع) گرایش دارد و در مقابل قلوب کافران به دشمنان [[اهل بیت(ع)]] متمایل است.<ref>رضوانی و ذاکری، «روایات طینت و اختیار انسان»، ص۴۷-۴۸؛ غلامی و ذاکری، «طینت و عدل الهی»، ص۱۱۲-۱۱۴.</ref> | ||
دسته دیگری از روایات طینت | دسته دیگری از روایات طینت از اختلاط میان طینت مؤمن و کافر حکایت دارد؛ با این توضیح که خداوند پس از اینکه طینت علیین و طینت سجین را خلق کرد، آن دو را با هم آمیخت؛ به همین دلیل است که مؤمن گاه مرتکب [[گناه]] می‌شود و کافر نیز مواقعی کارهای نیک انجام می‌دهد و اینکه در نهایت تمام اعمال بد مؤمن به سنخ کافر ملحق می‌شود و تمام اعمال نی کافر نیز به سنخ مؤمن باز خواهد گشت.<ref>کریمی و داوری، «تحلیل احادیث طینت از منظر فقه الحدیث»، ص۶۷-۶۸.</ref> | ||
در نهایت روایاتی است که به خروج [[اصحاب یمین]] و [[اصحاب شمال]] از طینت اولیه اشاره دارد. بر این اساس خداوند پس از خلقت طینت آدم، اصحاب یمین و اصحاب شمال را به صورت ذره از آن طینت خارج کرد و به آنها دستور داد وارد آتش شوند که اصحاب یمین پذیرفته و خود را به آتش افکندند ولی اصحاب شمال نافرمانی کردند.<ref>رضوانی و ذاکری، «روایات طینت و اختیار انسان»، ص۴۹-۵۲.</ref> | در نهایت روایاتی است که به خروج [[اصحاب یمین]] و [[اصحاب شمال]] از طینت اولیه اشاره دارد. بر این اساس خداوند پس از خلقت طینت آدم، اصحاب یمین و اصحاب شمال را به صورت ذره از آن طینت خارج کرد و به آنها دستور داد وارد آتش شوند که اصحاب یمین پذیرفته و خود را به آتش افکندند ولی اصحاب شمال نافرمانی کردند.<ref>رضوانی و ذاکری، «روایات طینت و اختیار انسان»، ص۴۹-۵۲.</ref> | ||
این روایات، طینت انسان‌ها را در شکل‌دهی به [[ایمان]] و [[کفر]] یا طاعت و [[معصیت]] انسان | این روایات، طینت انسان‌ها را در شکل‌دهی به [[ایمان]] و [[کفر]] یا طاعت و [[معصیت]] انسان مؤثر می‌داند. همچنین بر تکلیف و امتحان در مرتبه طینت نیز اشاره کرده و از اطاعت اصحاب یمین و عصیان اصحاب شمال در [[امتحان اله]]ی سخن به میان آمده است. از دیگر مطالب مطرح در این روایات احذ میثاق از مخلوقات بر ربوبیت [[خداوند]]، [[نبوت]] رسول خدا(ص) و [[ولایت اهل بیت(ع)]] است.<ref>غلامی و ذاکری، «طینت و عدل الهی»، ص۱۱۲-۱۱۴.</ref> | ||
==سند== | ==سند== | ||
در مورد | در مورد اعتبار سند احادیث طینت دو دیدگاه وجود دارد: | ||
* برخی مانند [[سید مرتضی علم الهدی]]، [[علامه شعرانی]]<ref>جزایری، الانوار النعمانیه، ص۲۹۳.</ref> سند این دسته از روایات را به دلیل اینکه [[خبر واحد]] هستند، ضعیف | * برخی مانند [[سید مرتضی علم الهدی]]، [[علامه شعرانی]]<ref>جزایری، الانوار النعمانیه، ص۲۹۳.</ref> سند این دسته از روایات را به دلیل اینکه [[خبر واحد]] هستند، ضعیف دانسته و معتقدند به دلیل مخالفت آنها با مباحث عقلی مسلم و آیات قرآن باید آنها را رد کرد.<ref>صالح مازندرانی، شرح اصول کافی، ۱۳۸۲ش، ج۴، ص۸؛ شبر، مصابیح الانوار، ج۱، ص۱۱.</ref> | ||
* در مقابل، مشهور اندیشمندان شیعه از جمله [[شیخ حر عاملی]]، [[محدث جزایری]]، [[علامه شبر]]، [[آقا جمال خوانساری]] | * در مقابل، مشهور اندیشمندان شیعه از جمله [[شیخ حر عاملی]]، [[محدث جزایری]]، [[علامه شبر]]، [[آقا جمال خوانساری]] قائل به [[تواتر]] احادیث طینت هستند.<ref>فدایی و موسوی، «تحلیل احادیث طینت و رابطه آن با اختیار انسان»، ص۹۴-۹۵.</ref> شیخ حر عاملی فراوانی احادیث طینت را باعث از حد تواتر گذشتن آنها می‌داند.<ref>حر عاملی، الفصول المهمه، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۴۲۰.</ref> محدث جزایری نیز در پاسخ کسانی که این احادیث را ضعیف می‌دانند گفته اصحاب ما این اخبار را با اسانید فراوان روایت کرده‌اند پس مجالی برای رد و انکار آنها باقی نمی‌ماند.<ref>جزایری، الانوار النعمانیه، ص۲۹۳.</ref> | ||
== دیدگاه‌ها (ارتباط با اختیار انسان) == | == دیدگاه‌ها (ارتباط با اختیار انسان) == | ||
بیشتر اندیشمندانی که به مسأله روایات طینت پرداخته‌اند در ابتدا بحثی درباره معنای طینت آورده‌اند. [[آقا جمال خوانساری]] در [[کتاب شرح احادیث طینت]] طینت را به معنای جوهری که نفس از آن خلق شده می‌داند.<ref>آقا جمال خوانساری، شرح احادیث طینت، ۱۳۵۹ش، ص۱۷.</ref> امام خمینی نیز طینت را همان ماده اصل آفرینش انسان | بیشتر اندیشمندانی که به مسأله روایات طینت پرداخته‌اند در ابتدا بحثی درباره معنای طینت آورده‌اند. [[آقا جمال خوانساری]] در [[کتاب شرح احادیث طینت]] طینت را به معنای جوهری که نفس از آن خلق شده می‌داند.<ref>آقا جمال خوانساری، شرح احادیث طینت، ۱۳۵۹ش، ص۱۷.</ref> [[امام خمینی]] نیز طینت را همان ماده اصل آفرینش انسان می‌داند که در طول حیاتش در اعمال و رفتار او تجلی می‌یابد.<ref>امام خمینی، طلب و اراده، ۱۳۶۲ش، ص۱۶۰.</ref> | ||
مدلول اولیه روایات طینت را نشان‌دهنده سرنوشتی از پیش تعین شده برای انسان‌ها دانسته‌اند که با ظاهر [[آیات]] و روایاتی که عاقبت | مدلول اولیه روایات طینت را نشان‌دهنده سرنوشتی از پیش تعین شده برای انسان‌ها دانسته‌اند که با ظاهر [[آیات]] و روایاتی که عاقبت هر کسی را ساخته دست خود و در نتیجه اعمالش می‌داند، ناسازگار است؛<ref>محمودی و حسینی، «دیدگاه علامه طباطبایی پیرامون احادیث طینت در تبیین شعادت و شقاوت انسان»، ص۷۸.</ref> به صورتی که ظاهر این روایات را بیش از هر چیز منافی با [[جبر و اختیار|اختیار آدمی]] و [[عدل الهی]] دانسته‌اند.<ref>شبر، مصابیح الانوار، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۳۵.</ref> این ناسازگاری ظاهری سبب شده تا این مسأله را از سخت‌ترین مباحث [[درایه الحدیث|حدیث‌شناسی]] محسوب کنند.<ref>امام خمینی، مصباح الهدایه، ۱۳۷۳ش، ص۱۱۰.</ref> حدیث‌پژوهان و اندیشمندان شیعه دیدگاه‌های متعددی در خصوص رد یا قبول و نحوه سازگار کردن این روایات با سایر آموزه‌های دینی اتخاذ کرده‌اند. [[علامه مجلسی]] در [[مراة العقول]]<ref>مجلسی، مراة العقول، ۱۴۰۴، ج۷، ص۱۵.</ref> پنج نظر و [[علامه شبر]] در [[مصابیح الانوار]]<ref>شبر، مصابیح الانوار، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۳۵-۳۹.</ref> نه قول در این باره نقل کرده‌اند. این دیدگاه‌ها را می‌توان در سه دسته کلی دیدگاه‌های حذفی، دیدگاه سکوت و دیدگاه‌های تأویلی تقسیم‌بندی کرد. | ||
=== دیدگاه‌های حذفی === | === دیدگاه‌های حذفی === | ||
* برخی از جمله [[علامه شعرانی]] در تعلیقه خود بر [[شرح اصول کافی مازندرانی]] با این اعتقاد که احادیث طینت با اصول مذهب امامیه همچون [[عدل]] و [[قاعده لطف]] و نیز روایاتی که در باب [[فطرت]] صادر شده مخالف هستند، باید کنار گذاشته شود و در خور استناد نیستند.<ref>مازندرانی، شرح اصول کافی، ۱۴۲۹ق، ج۸، ص۴-۵.</ref> | * برخی از جمله [[علامه شعرانی]] در تعلیقه خود بر [[شرح اصول کافی مازندرانی]] با این اعتقاد است که احادیث طینت با [[اصول مذهب|اصول مذهب امامیه]] همچون [[عدل]] و [[قاعده لطف]] و نیز روایاتی که در باب [[فطرت]] صادر شده مخالف هستند، باید کنار گذاشته شود و در خور استناد نیستند.<ref> مازندرانی، شرح اصول کافی، ۱۴۲۹ق، ج۸، ص۴-۵.</ref> | ||
* عده‌ای نیز این روایات را [[جعل حديث|ساخته و پرداخته]] [[غالیان]] برای نشان دادن تفاوت آفرینش ائمه(ع) با سایر انسان‌ها می‌دانند؛ بنابراین به خاطر ضعف سند باید کنار گذاشته شود.<ref>مدرسی طباطبایی، مکتب در فرآیند تکامل، ۱۳۸۹ش، ص۷۰.</ref> | * عده‌ای نیز این روایات را [[جعل حديث|ساخته و پرداخته]] [[غالیان]] برای نشان دادن تفاوت آفرینش ائمه(ع) با سایر انسان‌ها می‌دانند؛ بنابراین به خاطر ضعف سند باید کنار گذاشته شود.<ref>مدرسی طباطبایی، مکتب در فرآیند تکامل، ۱۳۸۹ش، ص۷۰.</ref> | ||
* [[تقیه|تقیه‌ای]] بودن روایات طینت نیز باور برخی از پژوهشگران است. طبق این دیدگاه چون ظاهر روایات دلالت بر [[جبر]] دارد | * [[تقیه|تقیه‌ای]] بودن روایات طینت نیز باور برخی از پژوهشگران است. طبق این دیدگاه چون ظاهر روایات دلالت بر [[جبر]] دارد احتمال داده‌اند که [[امامان شیعه(ع)]] این روایات را برای حفظ جان [[شیعیان]] در فضای اختناق حکومت صادر کرده‌اند.<ref>شبر، مصابیح الانوار، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۳۶.</ref> | ||
===دیدگاه سکوت=== | ===دیدگاه سکوت=== | ||
[[علامه مجلسی]] احادیث طینت را ازجمله اخبار متشابه و سخت می‌داند، به همین دلیل به نظر او نباید بیش از حد در بحث و بررسی این گونه اخبار وارد شد و عقل ما از احاطه به | [[علامه مجلسی]] احادیث طینت را ازجمله اخبار متشابه و سخت می‌داند، به همین دلیل به نظر او نباید بیش از حد در بحث و بررسی این گونه اخبار وارد شد و عقل ما از احاطه به حقیقت این اخبار عاجز است؛ پس مفاد این اخبار را تعبداً می‌پذیرد و تحلیل و [[تفسیر]] آن را به خود ائمه(ع) واگذار می‌کند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۲۶۰.</ref> | ||
===دیدگاه‌های تاویلی=== | ===دیدگاه‌های تاویلی=== | ||
بسیاری از اندیشمندان شیعه ضمن پذیرش صدور این احادیث، با رویکردهایی عرفانی، فلسفی و کلامی در مقام تحلیل و تفسیر این روایات برآمده‌اند<ref> غلامی و ذاکری، «طینت و عدل الهی»، ص۱۱۶.</ref> که به چند تحلیل اشاره می‌شود: | بسیاری از اندیشمندان شیعه ضمن پذیرش صدور این احادیث، با رویکردهایی عرفانی، فلسفی و کلامی در مقام تحلیل و تفسیر این روایات برآمده‌اند<ref> غلامی و ذاکری، «طینت و عدل الهی»، ص۱۱۶.</ref> که به چند تحلیل اشاره می‌شود: | ||
* استناد به علم پیشین الهی: طبق این دیدگاه اختلاف طینت‌ها تابع ایمان و کفر است نه بالعکس؛ زیرا خداوند به علم پیشین خود می‌دانست چه کسانی به اختیار خود ایمان می‌آورند و چه کسانی کافر می‌شوند؛ از | * استناد به علم پیشین الهی: طبق این دیدگاه اختلاف طینت‌ها تابع [[ایمان]] و [[کفر]] است نه بالعکس؛ زیرا خداوند به علم پیشین خود می‌دانست چه کسانی به اختیار خود ایمان می‌آورند و چه کسانی کافر می‌شوند؛ از این‌رو در آفرینش هم با آنها به همین صورت برخورد کرد و طالب خیر را از طینت پاکیزه و طالب شر را از طینت ناپاک آفرید. [[ملاصالح مازندرانی]] و علامه شبر قائل به این دیدگاه هستند.<ref>مازندرانی، شرح اصول کافی، ۱۳۸۲ق، ج۸، ص۵؛ شبر، مصابیح الانوار، ص۳۸.</ref> | ||
* استناد به علم الهی به آینده انسان: بر اساس این نظر از آنجا که خداون به آینده افراد بشر آگاه است، آنان را با سرشت‌های گوناگون آفریده است.<ref>حلی، ۱۴۲۱ق، ص۳۸۴.</ref> | * استناد به علم الهی به آینده انسان: بر اساس این نظر از آنجا که خداون به آینده افراد بشر آگاه است، آنان را با سرشت‌های گوناگون آفریده است.<ref> حلی، ۱۴۲۱ق، ص۳۸۴.</ref> | ||
* اختلاف طینت تابع اطاعت و عصیان در تلکیف عالم ذر: این دیدگاه اختلاف طینت‌ها را فرع بر تکلیف و امتحان در [[عالم ذر]] و تابع اطاعت و عصیان در آن مرحله می‌بیند. بر این اساس خداوند برای ارواح مطیع مسکنی مناسب (طینت علیین) و برای ارواح | * اختلاف طینت تابع اطاعت و عصیان در تلکیف عالم ذر: این دیدگاه اختلاف طینت‌ها را فرع بر تکلیف و امتحان در [[عالم ذر]] و تابع اطاعت و عصیان در آن مرحله می‌بیند. بر این اساس خداوند برای ارواح مطیع مسکنی مناسب (طینت علیین) و برای ارواح گنهکار طینت سجین را آفرید.<ref>شبر، مصابیح الانوار، ص۳۸.</ref> | ||
* | * تأثیر اجمالی طینت بر سعادت و شقاوت انسان: از نظر [[علامه طباطبایی]] سعادت و شقاوت انسان ارتباط مستقیمی با طینت او دارد؛ ولی به صورت علیت تامه نیست. به نظر او تربیت در تحقق خلق و خوی مؤثر است به همین دلیل تأثیر طینت انسان‌ها در به وجود آمدن خلق و خوی قطعی نیست. بر این اساس هیچ تعارضی میان پذیرش اجمال طینت و اختیار انسان نیست؛ بلکه طینت در حد زمینه و علت ناقصه محسوب می‌شود و اینکه سعادت و شقاوت انسان با اعمال اختیاری او رقم خواهد خورد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق،ج۸، ص۹۸-۹۹.</ref> | ||
==تک‌نگاری== | ==تک‌نگاری== | ||
* شرح احادیث طینت:[[آقا جمال خوانساری]] در این کتاب که به زبان فارسی | * شرح احادیث طینت:[[آقا جمال خوانساری]] در این کتاب که به زبان فارسی تألیف شده به بحث و بررسی ده حدیث از احادیث طینت می‌پردازد. این کتاب به اهتمام عبدالله نورانی و توسط نهضت زنان مسلمان در سال ۱۳۵۹ شمسی به چاپ رسیده است.<ref>خوانساری، شرح احادیث طینت، ۱۳۵۹ش، ص۳.</ref> وی دلیل تألیف این کتاب را در کج‌فهی از روایات طینت ذکر کرده است. وی ضمن پذیرش صدور این روایات چنین می‌گوید: «چون برخی از اخبا صدق آثار در باب طینت مومنین و کفار به طریقی روایت شده که شايد بعضى از قاصرفهمان بى‌خبر و ظاهربينان، توهم كنند كه طينت هر يك از ارباب هدايت و ضلالت، مقتضى نيك و بد عقايد و افعال ايشان بوده و به اين اعتبار، به جبر و اضطرار و عدم قدرت و اختيار قائل گردند. لذا حقير آن احاديث را شرح كرده و آن چه مطابق حق و صواب داند بر لوح تحرير نگارد».<ref>خوانساری، شرح احادیث طینت، ۱۳۵۹ش، ص۸.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس۲}} | {{پانویس۲}} | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۲: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
{{ستون|۲}} | {{ستون|۲}} | ||
* ابن | * ابن ابى‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد، تفسیر القرآن العظیم، ریاض، مكتبة نزار مصطفى الباز، ۱۴۱۹ق. | ||
* آقا جمال خوانساری، محمد بن حسین، شرح احادیث طینت، تهران، نهضت زنان مسلمان، ۱۳۵۹ش. | * آقا جمال خوانساری، محمد بن حسین، شرح احادیث طینت، تهران، نهضت زنان مسلمان، ۱۳۵۹ش. | ||
* آقا جمال خوانساری، محمد بن حسین، شرح آقا جمال خوانسارى بر غرر الحكم و درر الكلم، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۶۶ش. | * آقا جمال خوانساری، محمد بن حسین، شرح آقا جمال خوانسارى بر غرر الحكم و درر الكلم، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۶۶ش. | ||
* امام خمینی، | * امام خمینی، روح‌الله، طلب و اراده، تهران، انتشارات علمی، ۱۳۶۲ش. | ||
* امام خمینی، | * امام خمینی، روح‌الله، مصباح الهدایه الی الخلافه و الولایه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۶ش. | ||
* برقى، احمد بن | * برقى، احمد بن محمد، المحاسن، محقق جلال‌الدین محدث، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱ق. | ||
* جزایری، سید نعمت الله، الانوار النعمانیه، بیروت، دار القاری، ۱۴۲۹ق. | * جزایری، سید نعمت الله، الانوار النعمانیه، بیروت، دار القاری، ۱۴۲۹ق. | ||
* حرعاملی، محمد بن حسن، | * حرعاملی، محمد بن حسن، الفصول المهمة في أصول الأئمة(تكملة الوسائل)، قم، مؤسسه امام رضا، ۱۴۱۸ق. | ||
* رضوانی، معصومه و مهدی ذاکری، «روایات طینت و اختیار انسان»، در مجله پژوهش‌های فلسفی - کلامی، شماره ۶۹، ۱۳۹۵ش. | * رضوانی، معصومه و مهدی ذاکری، «روایات طینت و اختیار انسان»، در مجله پژوهش‌های فلسفی-کلامی، شماره ۶۹، ۱۳۹۵ش. | ||
* سيوطى، عبدالرحمن بن | * سيوطى، عبدالرحمن بن ابىبكر، الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق. | ||
* شبر، عبدالله، مصابيح الأنوار في حل مشكلات الأخبار، قم، بصیرتی، ۱۳۷۱ش. | * شبر، عبدالله، مصابيح الأنوار في حل مشكلات الأخبار، قم، بصیرتی، ۱۳۷۱ش. | ||
* صدوق، محمد بن علی، علل الشرایع، قم، | * صدوق، محمد بن علی، علل الشرایع، قم، کتابفروشی داوری، ۱۳۸۵ق. | ||
* طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، | * طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق. | ||
* طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفه، ۱۴۱۲ق. | * طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفه، ۱۴۱۲ق. | ||
* غلامی، مهدی و اصغر ذاکری، «طینت و عدل الهی»،در مجله تحقیقات کلامی، شماره۳، ۱۳۹۲ش. | * غلامی، مهدی و اصغر ذاکری، «طینت و عدل الهی»،در مجله تحقیقات کلامی، شماره۳، ۱۳۹۲ش. | ||
* فدایی اصفهانی، مرتضی و سید مجتبی موسوی، | * فدایی اصفهانی، مرتضی و سید مجتبی موسوی، «تحلیل احادیث طینت و رابطه آن با اختیار انسان» در پژوهش‌نامه علوم حدیث تطبیقی، شماره ۵، ۱۳۹۵ش. | ||
* کریمی، محمود و | * کریمی، محمود و روح‌الله داوری، «تحلیل احادیث طینت از منظر فقه الحدیث»، در مجله حدیث‌پژوهی، شماره ۱۸، ۱۳۹۶ش. | ||
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق. | * کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق. | ||
* مازندرانى، | * مازندرانى، محمدصالح بن احمد، شرح الكافي- الأصول و الروضة، تهران، المکتبة الاسلامیة، ۱۳۸۲ق. | ||
* مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیا التراث العربی، ۱۴۰۳ق. | * مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیا التراث العربی، ۱۴۰۳ق. | ||
* مجلسی، محمدباقر، مرآة العقول في شرح أخبار آل الرسول، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۴ق | * مجلسی، محمدباقر، مرآة العقول في شرح أخبار آل الرسول، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۴ق | ||
| خط ۹۸: | خط ۹۷: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||
* [http://s-hadith.kashanu.ac.ir/article-1-860-fa.pdf تحلیل احادیث طینت از منظر فقه الحدیث] | * [http://s-hadith.kashanu.ac.ir/article-1-860-fa.pdf تحلیل احادیث طینت از منظر فقه الحدیث] | ||
| خط ۱۰۴: | خط ۱۰۲: | ||
* [https://alefbalib.com/index.aspx?pid=256&PdfID=11947 طینت و عدل الهی] | * [https://alefbalib.com/index.aspx?pid=256&PdfID=11947 طینت و عدل الهی] | ||
*[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1100129 دیدگاه علامه طباطبایی پیرامون احادیث طینت در تبیین سعادت و شقاوت انسان] | *[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1100129 دیدگاه علامه طباطبایی پیرامون احادیث طینت در تبیین سعادت و شقاوت انسان] | ||
{{احادیث مشهور}} | {{احادیث مشهور}} | ||