Automoderated users، confirmed، movedable، protected، مدیران، templateeditor
۶٬۷۸۵
ویرایش
ماه‌های حج: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''متعه الحج''' | |||
''' | |||
به دوره زمانی میان دو احرام که فرد از احرام خارج شده و هنوز برای اعمال تمتع، احرام نبسته، متعه حج نامیده می‌شود. به جهت اینکه فرد در میان دو احرام، اجاره استفاده از برخی لذت‌ها را دارد، به آن متعه حج گفته شده است. فردی که در ماه های حج به قصد انجام حج تمتّع از میقات، لباس احرام بپوشد، سپس به مکه آمده، عمره تمتع انجام دهد، (طواف کند و پس از سعی بین صفا و مروه، تقصیر نماید) با تقصیر از احرام بیرون می‌آید. سپس با شروع اعمال حج تمتع، در شهر مکه (بدون نیاز به بازگشت به میقات)، احرام می‌بندد و اعمال حج تمتع را آغاز کند. | |||
آیات قرآن، روایت‌های شیعه و اهل‌سنت بر حلال بودن متعه حج دلالت دارند. خلیفه دوم با وجود اذعان به سنت پیامبر در مورد حج، متعه حج را منع کرده و فرد انجام دهنده آن‌را مواخذه می‌کرد. او در دلیل تصمیم خود می‌گفت دوست ندارد زائران خانه خدا، بعد از عمل عمره با همسران خود درآمیزند، سپس در حالی که آب غسل از سرهاشان می‌ریزد، به حج بروند. | |||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
متعه در لغت به معنای نفع بردن و لذت بردن از چیزی است.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۴۱۹ق، ص۴۶۸.</ref> فردی که در ماه‌های حج به قصد انجام حج تمتّع از میقات، لباس احرام بپوشد، سپس به مکه آمده، عمره تمتع انجام دهد، (طواف کند و پس از سعی بین صفا و مروه، تقصیر نماید) با تقصیر از احرام بیرون می‌آید.<ref>معرفت، «شبهة ورد: الزواج الموقت (متعة النساء و متعة الحج)»، ص۱۳۲.</ref> سپس با شروع اعمال حج تمتع، در شهر مکه (بدون نیاز به بازگشت به میقات)، احرام می‌بندد و اعمال حج تمتع را آغاز کند.<ref>فضل الله، تفسیر من وحی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۹۶.</ref> این دوره زمانی میان دو احرام که فرد از احرام خارج شده و هنوز برای اعمال تمتع، احرام نبسته، متعه حج نامیده می‌شود.<ref>[http://al-milani.com/farsi/library/lib-pg.php?booid=30&mid=154&pgid=1440 «متعه حج چیست؟»] سایت آیت الله سید علی حسینی میلانی.</ref> به جهت اینکه فرد در میان دو احرام، اجاره استفاده از برخی لذت‌ها را دارد، به آن متعه حج گفته شده است.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۴۱۹ق، ص۴۶۸.</ref> | |||
در این دوره، این شخص می‌تواند از لذت‌هایی که بر شخص احرام بسته، حرام است، استفاده کند و مانند فرد عادی در مکه است.<ref>معرفت، «شبهة ورد: الزواج الموقت (متعة النساء و متعة الحج)»، ص۱۳۲.</ref> | |||
در | |||
== | ==حکم شرعی و دلايل آن== | ||
آیه «فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَی الْحَجِّ ...؛ كسانى كه بعد از عمره حج را آغاز كنند»<ref>سوره بقره، آیه۱۹۶.</ref> را در تشریع متعه حج دانسته‌اند<ref>میلانی، شرح منهاج الکرامة فی معرفة الإمامة، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص35.</ref> برخی معتقدند اختلافی در میان مسلمانان نیست که این آیه در مورد متعه حج نازل شده است.<ref>شرف الدین، الفصول المهمة فی تألیف الأمة، ۱۴۲۳ق، ص۱۰۱.</ref> همچنین سنت پیامبر اسلام نیز بر حلال بودن متعه حج بوده است.<ref>شیخ حر عاملی، هدایة الأمة إلی أحکام الأئمة، ۱۴۱۲ق، ج۵، ص۵۶.</ref> روایات متواتر<ref>کاظمی، مسالک الأفهام إلی آیات الأحکام، ۱۳۶۵ش، ج۳، ص۲۰۲.</ref> و صحیح <ref>سبحانی، سلسلة المسائل الفقهیة، قم، ج۱۰، ص۲۹.</ref> بر متعه حج دلالت دارند و همچنین شیعیان اتفاق نظر دارند که این حکم نسخ نشده است.<ref>کاظمی، مسالک الأفهام إلی آیات الأحکام، ۱۳۶۵ش، ج۳، ص۲۰۲.</ref> | |||
همچنین در روایتی از امام باقر(ع) نقل شده که تقیه کردن در متعه حج را نیز جایز ندانسته است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۴۱۵.</ref> | |||
== | ==ممنوع کردن متعه حج توسط خلیفه دوم== | ||
اولین شخصی که متعه حج را ممنوع اعلام کرد، عمربن خطاب خلیفه دوم دانسته شده است.<ref>کاظمی، مسالک الأفهام إلی آیات الأحکام، ۱۳۶۵ش، ج۳، ص۲۰۲.</ref> | |||
عمر در زمان پیامبر نیز در این مسئله با پیامبر مخالفت کرد.<ref>شیخ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۷۴.</ref> | |||
مسلم در صحیح خود که یکی از صحاح شش‌گانه اهل‌سنت است نقل کرده که خلیفه دوم گفت می‌داند پیامبر اسلام و صحابه ایشان چنین می‌کردند اما دوست ندارد زائران خانه خدا، بعد از عمل عمره با همسران خود درآمیزند، سپس در حالی که آب غسل از سرهاشان می‌ریزد، به حج بروند.<ref>مسلم، صحیح مسلم، بیروت، ج۲، ص۸۹۶.</ref> | |||
همچنین جمله دیگری نیز از خلیفه دوم نقل شده که دو متعه وجود دارد که در زمان پیامبر اسلام بوده است ولی او از آنها نهی کرده و انجام دهنده آنها را مجازات می‌کرد. این دو، متعه حج و ازدواج موقت بود.<ref>قرطبی، الجامع لأحکام القرآن، ۱۳۶۴ش، ج۲، ص۳۹۲.</ref> | |||
منابع اهل‌سنت و شیعه گفتارهای مختلفی از خلیفه دوم نقل کرده‌اند که به‌صورت مستقیم و غیر مستقیم اشاره به نهی از متعه حج دارد.<ref>رجوع کنید به: امینی، الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب، ۱۴۱۶ق، ج۶، ص۲۷۸-۲۸۹.</ref> | |||
بخاری در صحیح خود در این موضوع تنها چنین نقل کرده متعه حج در قرآن نقل شده، پیامبر بدان عمل کرده و این حکم نسخ نیز نگشته است. و قالَ: رَجُلٌ بِرَأْیِهِ مَا شَاءَ<ref>بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج۶، ص۳۷.</ref> این روایت در منابع دیگر نیز نقل شده است.<ref>مسلم، صحیح مسلم، بیروت، ج۲، ص۸۹۹.</ref> و مفسران به این مردی که نامش در این روایات نقل نشده را عمربن خطاب دانسته‌اند.<ref>النووی، المنهاج شرح صحیح مسلم بن الحجاج، ۱۳۹۲ق، ج۸، ص۲۰۵.</ref> | |||
علاوه بر عمر بن خطاب، عثمان خلیفه سوم نیز از این متعه منع کرد که امام علی(ع) با او مخالفت کرد و گاه به مشاجره کشیده شد.<ref>مسلم، صحیح مسلم، ج۲، ص۸۹۶.</ref> صحابه‌های دیگری نیز مشاجره‌هایی در این موضوع با یکدیگر داشته‌اند.<ref>ابن کثیر، البداية و النهاية، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۱۲۷.</ref> | |||
فخررازی نهی خلیفه دوم را نه به معنای حرمت بلکه به معنای کراهت دانسته و مورد آن را برای زمانی دانسته که المراد من هذه المتعة أن یجمع بین الإحرامین ثم یفسخ الحج إلی العمرة و یتمتع بها إلی الحج<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۳۰۷.</ref> برخی عالمان اهل‌سنت نیز نهی عمر را برای کراهت داشتن تمتع و ترغیب مردم به انجام حج إفراد دانسته‌اند که البته پس از عمر اجماع بر سکیان بودن حج‌های إفراد، قِران و تمتع، شکل گرفته است.<ref>النووی، المنهاج شرح صحیح مسلم بن الحجاج، ۱۳۹۲ق، ج۸، ص۱۶۹.</ref> | |||
سید مرتضی از عالمان شیعی قرن پنجم نقل کرده که فقیهان اهل‌سنت، نهی عمر در متعه حج را به معنای کراهت دانسته‌اند.<ref>سید مرتضی، الانتصار في انفرادات الإمامية، ۱۴۱۵ق، ص۲۴۰.</ref> | |||
==مخالفان خلیفه دوم== | |||
منع متعه حج توسط عمر بن خطاب را از مطاعن بر او دانسته‌اند.<ref>علامه حلی، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، ۱۴۱۳ق، ص۳۷۸.</ref> | |||
روایات شیعه<ref name=":0">سبحانی، سلسلة المسائل الفقهیة، قم، ج۱۰، ص۲۹.</ref> و روایات اهل‌سنت در عمل پیامبر،<ref>مسلم، صحیح مسلم، بیروت، ج۲، ص۹۱۴.</ref> برخلاف نظر خلیفه دوم بوده است. | |||
بسیاری از صحابه<ref>سبحانی، الإنصاف فی مسائل دام فیها الخلاف، ۱۳۸۱ش، ج۱، ص۴۵۵.</ref> از جمله امام علی(ع)<ref>مسلم، صحیح مسلم، بیروت، ج۲، ص۸۹۶.</ref> با عمل عمر مخالفت کرده‌اند. شخص عمر نیز اذعان داشته که این عمل، سنت پیامبر بوده ولی او چنین چیزی را نمی‌پسندیده است.<ref>مسلم، صحیح مسلم، بیروت، ج۲، ص۸۹۶.</ref> | |||
عبدالله بن عمر فرزند خلیفه دوم نیز متعه را جایز دانست و زمانی که به او اعتراض می‌شود که پدرت آن‌را منع کرده، می‌گوید اگر پدرم از کاری منع کرده و پیامبر خدا آن‌را انجام داده باشد، شما از کدام یک تبعیت می‌کنید.<ref>ابن‌قیم جوزیه، زاد المعاد في هدي خير العباد، ۱۹۹۴م، ج۲، ص۱۳۱.</ref> | |||
این نظر خلیفه به جهت اینکه برخلاف قرآن و سنت پیامبر بوده، مورد مذمت قرار گرفته و آن‌را اجتهاد در مقابل نض دانسته‌اند<ref>طباطبائی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۹۲ - ۹۳.</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس۲}} | {{پانویس۲}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* | *ابن‌قيم الجوزيه، محمد بن أبي‌بكر، زاد المعاد في هدي خير العباد، بیروت، مؤسسة الرسالة، ١٩٩٤م. | ||
* | *ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷ق. | ||
* | *امینی، عبدالحسین، الغدیر فی الکتاب و السنة و الأدب، قم، مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه، چاپ اول، ۱۴۱۶ق. | ||
* | *بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری (الجامع المسند الصحیح المختصر من أمور رسول الله(ص) و سننه و أیامه)، محقق: محمد زهیر بن ناصر، بیروت، دار طوق النجاة، ۱۴۲۲ق. | ||
* | *[http://lib.eshia.ir/11138/1/148 خارج فقه مقارن، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۴۸.]، سایت کتابخانه مدرسه فقاهت، تاریخ درج مطلب: ۳۰ دی ۱۳۸۸ش، تاریخ بازدید: ۱۱مرداد ۱۴۰۰ش. | ||
* | *سبحانی، جعفر، الإنصاف فی مسائل دام فیها الخلاف، قم، مؤسسة الإمام الصادق(ع)، ۱۳۸۱ش. | ||
* علامه | *سبحانی، جعفر، سلسلة المسائل الفقهیة، قم، بی‌نا، بی‌تا. | ||
* قرطبی، | *سعدی، ابوجیب، القاموس الفقهی لغة و اصطلاحا، دمشق، دارالفکر، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق. | ||
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، | *سید مرتضى، على بن حسين، الانتصار في انفرادات الإمامية، قم، دفتر انتشارات اسلامى، ۱۴۱۵ق. | ||
* | *شرف الدین، عبدالحسین، الفصول المهمة فی تألیف الأمة، تهران، المجمع العالمي للتقريب، ۱۴۲۳ق. | ||
* | *شیخ حرّ عاملی، هدایة الامة إلی أحکام الأئمة (منتخب المسائل)، مجمع البحوث الإسلامیة، مشهد، چاپ اول، ۱۴۱۲ق. | ||
* | *شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، شیخ آقابزرگ تهرانی، تحقیق: احمد قصیر عاملی، داراحیاء التراث العربی، بیروت، بی‌تا. | ||
* | *شیخ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق. | ||
* | *طباطبائی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق. | ||
*علامه حلی، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تصحیح و تعلیقه: حسن حسن زاده آملی، قم، نشر اسلامی، چاپ چهارم، ۱۴۱۳ق. | |||
*فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق. | |||
*فضل الله، سید محمدحسین، تفسیر من وحی القرآن، دار الملاک، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۱۹ق. | |||
*قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، تهران، ناصر خسرو، چاپ اول، ۱۳۶۴ش. | |||
*کاظمی، جواد بن سعید، مسالک الأفهام الی آیات الأحکام، تهران، کتابفروشی مرتضوی، چاپ دوم، ۱۳۶۵ش. | |||
*کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: علی‌اکبر غفاری، محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق. | |||
*[http://al-milani.com/farsi/library/lib-pg.php?booid=30&mid=154&pgid=1440 «متعه حج چیست؟»] سایت آیت الله سید علی حسینی میلانی، تاریخ بازدید: ۱۱مرداد ۱۴۰۰ش. | |||
*مسلم بن حجاج، صحیح مسلم (المسند الصحیح المختصر بنقل العدل عن العدل إلی رسول الله(ص))، محقق: محمد فؤاد عبدالباقی، دارالاحیاء التراث العربی، بیروت، بی‌تا. | |||
*مشکینی، علی، مصطلحات الفقه، بی‌جا، بی‌نا، ۱۴۱۹ق. | |||
*معرفت، محمد هادی، «شبهة ورد: الزواج الموقت (متعة النساء و متعة الحج)»، رسالة الثقلین، شماره۱۳، ذی‌الحجه ۱۴۱۵ق. | |||
*میلانی، سید علی، شرح منهاج الکرامة فی معرفة الإمامة، قم، مركز الحقائق الإسلامية، ۱۳۸۶ش. | |||
*النووی، یحیی بن شرف، المنهاج شرح صحیح مسلم بن الحجاج، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ١٣٩٢ق. | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
[[رده:اصطلاحات باب حج]] | [[رده:اصطلاحات باب حج]] | ||
[[رده:ماه‌های حج]] | [[رده:ماه‌های حج]] | ||
[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]] | [[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]] | ||