انجیل: تفاوت میان نسخه‌ها

|<center><small>آیات نخستین انجیل متّی، به خط نسخ متعلق به قرن چهاردهم میلادی{{سخ}} یکی از قدیمی‌ترین نسخه‌های خطی کتاب مقدس به زبان فارسی </small></center>

'''اِنْجیل''' (به زبان انگلیسی: Gospel) براساس آموزه‌های اسلامی نام کتاب آسمانی [[حضرت عیسی(ع)‌]] دانسته شده که از سوی [[خدا|خداوند]] بر او نازل شد. در [[آیه|آیات قرآن]]، بر وحیانی بودن انجیل، بشارت انجیل درباره [[بعثت|بعثت حضرت محمد(ص)]] و پیامبر بودن عیسی(ع) تأکید شده و آموزه تثلیث و الوهیت عیسی(ع) باطل شمرده شده است. به نظر [[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]]، کتاب آسمانی عیسی(ع) از بین رفته و تنها قسمت‌هایی از آن آمیخته با خرافات در انجیل‌های دیگر باقی مانده است.   

برخی از محققان مسلمان همچون [[محمدهادی معرفت|آیت‌الله معرفت]] انجیل را یک کتاب آسمانی مدوّن و نازل شده بر عیسی(ع) نمی‌دانند و معتقدند آنچه بر عیسی(ع) نازل شد، تعالیم و بشارت‌های شفاهی بود که توسط [[حواریون]] به نسل بعد منتقل و در اناجیل معروف گردآوری شد.

براساس دیدگاه [[مسیحیت|مسیحیان]]، عیسی(ع)‌ هرگز کتابی به نام انجیل نیاورد. از دیدگاه آنان، عیسی(ع) تجسّم و عین وحی و پیام الهی است نه آورنده آن. در فرهنگ و سنت مسیحی، انجیل به بخشی از کتاب مقدس مسیحیان گفته می‌شود که عبارت است از چهار کتاب انجیل مَتّی، انجیل مَرْقُس، انجیل لُوقا و انجیل یُوحَنّا. این چهار انجیل که چهار کتاب اول از [[عهد جدید]] هستند، توسط شاگردان یا شاگردانِ شاگردان حضرت عیسی(ع) و درباره زندگی و سخنان عیسی(ع) نوشته شده‌اند. مسیحیان، از میان انجیل‌های متعدد، فقط این چهار انجیل را  رسمی و قانونی می‌دانند. سه انجیل متّی، مَرقُس و لوقا به جهت شباهت‌های بسیار به یکدیگر، انجیل‌های نظیر یا هم‌نوا نامیده می‌شوند. الوهیت و پسر خدا بودن عیسی(ع) تنها در انجیل یوحنّا بیان شده است.  

انجیل بَرْنابا، از انجیل‌های غیررسمی که مورد توجه مسلمانان قرار گرفته است؛ ولی مسیحیان آن را جعلی می‌شمارند. این انجیل، الوهیت و پسر خدا بودن عیسی(ع) و به صلیب کشیده شدن او را مردود دانسته و به مسیح بودن [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت محمد(ص)]] بشارت داده است.  

مورد اطمینان نبودن نویسندگان انجیل‌ها به جهت مصون نبودن از اشتباه و [[گناه]]، وجود تناقض و ناسازگاری و اشتباه و خرافات در انجیل‌ها برخی از انتقاداتی است که از سوی منتقدان به اناجیل وارد شده است.  

== دیدگاه عالمان مسلمان درباره انجیل‌های موجود ==

در [[مسیحیت]]، انجیل به هر یک از چهار کتاب اول عهد جدید{{یادداشت|عهد جدید مجموع ۲۷ کتابِ موردقبول همه مسیحیان است و از نظر موضوعی، به چهار بخش تقسیم می‌شود: اناجیل، اعمال رسولان، نامه‌های رسولان و مکاشفه. عهد جدید در مقابل عهد عتیق قرار دارد. عهد عتیق کتاب‌های مقدس یهودیان است که مسیحیان نیز برای آنها احترام قائل‌اند (توفیقی، آشنایی با ادیان بزرگ، ۱۳۸۹ش، ص۱۶۸-۱۷۰).}} گفته می‌شود که عبارت‌اند از: مَتّی، مَرْقُس،{{یادداشت|مرقس هم با فتحهٔ روی میم (مَرقُس) و هم با ضمه (مُرقُس) ضبط شده است.}} لوقا و یوحَنّا.<ref>میشل، کلام مسیحی، ۱۳۸۱ش، ص۴۳.</ref> براساس کتاب‌های تاریخ ادیان به ویژه مسیحیت، انجیل‌ها، کتاب‌هایی هستند که در سده‌های نخست مسیحیت برای ثبت سخنان و رفتارهای عیسی(ع) نگارش شدند.<ref name=":1">رضوی، «انجیل»، ص۷۷.</ref>

نگارش انجیل‌ها همزمان با تبلیغ مسیحیت توسط پولُس و تشکیل کلیساهای متعدد بود. ازاین‌رو افراد مختلفی با سبک و نگارش خاصی به نوشتن زندگی‌نامه و حوادث مربوط به عیسی(ع) پرداختند و انجیل‌های متعددی به وجود آمد.<ref>رضوی، «انجیل»، ص۷۸.</ref> به باور توماس میشل، مسیحیان نخستین با کمک [[روح القدس|روح‌القدس]] از میان نوشته‌های متعدد،‌ چهار انجیل و ۲۳ کتاب دیگر را به عنوان کتاب مقدس و نوشته‌های الهام‌شده پذیرفتند.<ref>میشل، کلام مسیحی، ۱۳۸۱ش، ص ۵۱.</ref>

حسین توفیقی در کتاب آشنایی با ادیان بزرگ می‌نویسد مسیحیان معتقدند که چهار انجیل را [[حواریون]] یا شاگردان حواریون، سال‌ها پس از عیسی(ع) نگاشته‌اند.<ref>توفیقی، آشنایی با ادیان بزرگ، ۱۳۸۹ش، ص۱۷۴.</ref> توماس میشل می‌گوید مسیحیان نویسندگان عهد جدید را پیامبر نمی‌دانند؛ بلکه معتقدند آنها از پیروان عیسی(ع) بودند و آن کتاب‌ها را با الهام الهی نوشته‌اند.<ref>میشل، کلام مسیحی، ۱۳۸۱ش، ص۴۳.</ref>

سه انجیل مَتّی، مَرقُس و لوقا به علت شباهت و هماهنگی میان آنها در زبان نگارش و محتوا، انجیل‌های ‌هم‌نوا، هم‌نظر یا نظیر نامیده می‌شوند.<ref>نگاه کنید به: عهد جدید، ۱۳۹۴ش، مقدمه انجیل‌های نظیر، ص۸۵؛ محمدیان، دایره‌المعا‌رف‌ کتا‌ب‌ مقدس‌، ۱۳۸۱ش، ص۲۵۹؛ توفیقی، آشنایی با ادیان بزرگ، ۱۳۸۹ش، ص۱۷۰.</ref> ویژگی مشترک این سه انجیل این است که از الوهیت عیسی(ع) سخن نگفته‌اند؛ اما در انجیل یوحنّا، از الوهیت عیسی(ع) صحبت شده است.<ref>سلیمانی اردستانی،‌ سیری در ادیان زنده جهان، ‌۱۳۸۷ش، ص۲۱۴ و ۲۱۵.</ref> مشخصه‌هایی که موجب تفاوت انجیل یوحنا از انجیل‌های دیگر شده، به این صورت بیان شده است: شامل معجزاتی است که در سایر انجیل‌ها نیامده است؛ مانند معجزه تبدیل شدن آب به شراب در قانا یا زنده شدن فردی به نام لَعازَر؛ خطابه‌های طولانی؛ مسیح‌شناسی خاص این انجیل که در آن بر الوهیت عیسی(ع) تأکید شده است.<ref>عهد جدید، ۱۳۹۴ش، مقدمه انجیل و رساله‌های یوحنّا، ص۴۵۱.</ref> انجیل‌های همنوا را متأثر از ادبیات یهودی و انجیل یوحنّا را متأثر از فلسفه یونان دانسته‌اند.<ref>زیبایی‌نژاد، مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۶؛ سلیمانی اردستانی،‌ سیری در ادیان زنده جهان، ‌۱۳۸۷ش، ص۲۱۴ و ۲۱۵.</ref>

انجیل مرقس کوتاه‌ترین و قدیمی‌ترین انجیل شمرده شده است.<ref>میشل، کلام مسیحی، ۱۳۸۱ش، ص۴۶؛ توفیقی، آشنایی با ادیان بزرگ، ۱۳۸۹ش، ص۱۷۱؛ زیبایی‌نژاد، مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۶.</ref> نویسنده این انجیل، مرقس، از حواریون نبود؛ بلکه از پیروان و شاگردان پِطْرُس رسول،{{یادداشت|پطرس را بزرگ‌ترین رسول و حواری عیسی(ع) دانسته‌اند که نامش شمعون بود و حضرت عیسی(ع) او را پطرس (به معنای صخره) نامید و سنگ بنای کلیسا و جامعه مسیحیت قرار داد. (توفیقی،‌ آشنایی با ادیان بزرگ، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۸.)}} بود<ref>نیکزاد، نقد و بررسی کتاب مقدس، ۱۳۸۰ش، ص۴۳.</ref> که در حوالی سال ۶۰،<ref>میشل، کلام مسیحی، ۱۳۸۱ش، ص۴۴؛ نیکزاد، نقد و بررسی کتاب مقدس، ۱۳۸۰ش، ص۱۰۲.</ref> ۶۱<ref>نیکزاد، نقد و بررسی کتاب مقدس، ۱۳۸۰ش، ص۴۴.</ref> یا ۷۰ میلادی<ref>سلیمانی اردستانی،‌ سیری در ادیان زنده جهان، ‌۱۳۸۷ش، ص۲۱۷؛ رضوی، «انجیل»، ص۸۰.</ref> در [[ایتالیا]] یا روم<ref>محمدیان، دائره المعارف کتاب مقدس، ۱۳۸۱ش، ص۲۶۴.</ref> انجیل خود را تألیف کرد. در این انجیل، بر جنبه‌های بشری و انسان بودن عیسی(ع) و رنج‌های او تأکید شده است.<ref>میشل، کلام مسیحی، ۱۳۸۱ش، ص۴۶.</ref> انجیل مرقس به دو بخش تقسیم می‌شود: در بخش نخست به کیستی عیسی(ع) و پادشاهی او و در بخش دوم به مرگ او پرداخته شده است.<ref>عهد جدید، ۱۳۹۴ش، مقدمه انجیل‌های نظیر، ص۱۰۳ و ۱۰۴.</ref> مرقس بیشتر به کارهای عیسی(ع) پرداخته و مقابله او با دیوها و خارج کردن آنها از بیماران روانی، بخشیدن گناهکاران و معجزات او را گزارش کرده است.<ref>میشل، کلام مسیحی، ۱۳۸۱ش، ص۴۶.</ref> نخستین جمله انجیل مرقس چنین است: «آغاز بشارت عیسی مسیح، پسر خدا».<ref>عهد جدید، ۱۳۹۴ش، انجیل مرقس، ص۲۵۹.</ref>

{{جعبه نقل قول | عنوان =انجیل یوحنّا:| نقل‌قول = عیسی او را گفت: من رستاخیزم. آن کس که بر من ایمان دارد، حتی اگر بمیرد، زنده خواهد بود و هر آن که می‌زید و بر من ایمان دارد، هرگز نخواهد مرد. آیا بر این ایمان داری؟ او را گفت: آری ای خداوند، ایمان دارم که تو مسیح پسر خدایی، همو که به جهان می‌آید.|ترجمه=|تاریخ بایگانی |

انجیل لوقا که طولانی‌ترین انجیل شمرده شده،<ref>زیبایی‌نژاد، مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۰.</ref> در سال‌های میان ۷۰ تا ۹۰ میلادی خطاب به [[شرک|مشرکان]]<ref>زیبایی‌نژاد، مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۸؛ رضوی، «انجیل»، ص۸۰ـ۸۱.</ref> و در روم<ref>محمدیان، دائره المعارف کتاب مقدس، ۱۳۸۱ش، ص۲۶۸.</ref> نوشته شده است. شرح تولد و دوران کودکی عیسی(ع) را از ویژگی‌های خاص این انجیل برشمرده‌اند.<ref>زیبایی‌نژاد، مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۰.</ref> تولد یحیی(ع)، معجزات متعدد عیسی(ع)، اعطای قدرت خارق‌العاده به حواریون، انتخاب هفتاد تن (غیر از حواریون) جهت تبلیغ، به صلیب کشیده شدن عیسی و برخاستن او از قبر از دیگر مطالب این انجیل است.<ref>زیبایی‌نژاد، مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۰.</ref> در این انجیل، حواریون، عیسی(ع) را خداوند خطاب کرده‌اند.<ref>نگاه کنید به: انجیل لوقا، باب ۱۱، آیه ۱.</ref> گفته شده در این انجیل، عیسی(ع) به عنوان انسان کامل مطرح شده است.<ref>زیبایی‌نژاد، مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۱.</ref>

انجیل یوحنا، متأخرترین کتاب سیره و سخنان عیسی(ع) شمرده شده که بر فوق‌بشر بودن عیسی(ع) تأکید دارد.<ref>توفیقی، آشنایی با ادیان بزرگ، ۱۳۸۹ش، ص۱۷۱.</ref> یوحنّا از حواریون دوازده‌گانه عیسی(ع) به شمار می‌رود.<ref>زیبایی‌نژاد، مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۱؛ نیکزاد، نقد و بررسی کتاب مقدس، ۱۳۸۰ش، ص۴۵.</ref> درباره سال نگارش این انجیل اختلاف وجود دارد<ref>عهد جدید، ۱۳۹۴ش، مقدمه انجیل و رساله‌های یوحنّا، ص۴۶۳-۴۶۵.</ref> که در دو دیدگاه دسته‌بندی شده است: دیدگاه سنتی که طبق آن سال نگارش به اواخر قرن اول میلادی، یعنی سال ۸۵م به بعد بازمی‌گردد و دیدگاه دوم که تاریخ نگارش را بین دهه ۵۰ و ۷۰ میلادی می‌داند.<ref>محمدیان، دائره المعارف کتاب مقدس، ۱۳۸۱ش، ص۲۷۰و۲۷۱.</ref> برخی سال ۶۵م را ترجیح داده‌اند.<ref>میشل، کلام مسیحی، ۱۳۸۱ش، ص۴۸.</ref> در این انجیل به سخنان عیسی(ع) بیشتر توجه شده است تا شرح زندگانی او و سخنان عیسی(ع) به صورت خطبه‌های بلند و مشتمل بر اندیشه‌های پیچیده و مرموز عرضه شده است.<ref>میشل، کلام مسیحی، ۱۳۸۱ش، ص۴۹.</ref> نویسنده در این انجیل، هدف از نگارش آن را چنین بیان کرده است: «اینها به نگارش درآمد تا ایمان آرید که عیسی، مسیح و پسر خدا است و با ایمان آوردن، در نام او حیات یابید.»<ref>انجیل یوحنّا، باب ۲۹،‌ آیه ۳۱.</ref>

در انجیل یوحنّا، عیسی(ع) پسر خدا،<ref>نگاه کنید به: انجیل یوحنّا، باب ۱،‌ آیه ۴۹ و باب ۵، آیه ۱۹-۲۷.</ref> کلمه<ref>نگاه کنید به: انجیل یوحنا، باب ۱، آیه ۱-۳.</ref> و کسی که از ازل بوده، معرفی شده است.<ref>زیبایی‌نژاد، مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۱.</ref> در برخی موارد<ref>انجیل یوحنّا، باب ۱، آیه ۱ و باب ۲۰، آیه ۲۸.</ref> نیز لقب خدا به او داده شده است.<ref>عهد جدید، ۱۳۹۴ش، مقدمه انجیل و رساله‌های یوحنّا، ص۴۶۰.</ref> همچنین نقل شده که تنها در این انجیل از [[فاراقلیط|فاراقْلیط موعود]] (به معنای تسلّی‌دهنده) سخن گفته شده و آمده است که او پس از عیسی(ع) می‌آید و همه‌چیز را تعلیم می‌دهد و جهان را داوری خواهد کرد.<ref>زیبایی‌نژاد، مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۱.</ref>

در مقدمه انجیل یوحنّا در کتاب عهد جدید، ترجمه پیروز سیار آمده است که درباره نویسنده این انجیل به دلیل وجود تناقضات و ابهامات در آن، تردید وجود دارد. احتمال داده شده است که برخی از محتوای آن، توسط شاگردان یوحنّا و پس از مرگ وی افزوده شده باشد. همچنین محتمل دانسته‌اند که این انجیل در مراحل متوالی شکل یافته و نگارش شده است. به گفته نویسنده مقدمه، نام کسی که تحریر و نگارش نهایی این انجیل به دست او صورت گرفته، ناشناخته است.<ref>نگاه کنید به: عهد جدید، ۱۳۹۴ش، مقدمه انجیل و رساله‌های یوحنّا، ص۴۵۹- ۴۶۲.</ref>

افزون بر انجیل‌های چهارگانه، انجیل‌های دیگری نیز وجود دارد که به همراه برخی کتاب‌های غیررسمی دیگر، به «آپُوکْریفا» یا کتاب‌های جعلیِ عهد جدید شهرت دارند و کلیسا آنها را به رسمیت نمی‌شناسد.<ref>میشل، کلام مسیحی، ۱۳۸۱ش، ص۵۱.</ref> انجیل عِبرانیان، انجیل مصریان، انجیل پِطرُس، انجیل توما، انجیل فیلپُّس (یا فیلیپوس) و انجیل کودکی از جمله انجیل‌های غیررسمی به شمار می‌روند.<ref>عهد جدید، ۱۳۹۴ش، درآمدی بر عهد جدید، ص۶۳؛ میشل، کلام مسیحی، ۱۳۸۱ش، ص۵۱ و ۵۲.</ref>

{{جعبه نقل قول | عنوان =انجیل بَرنابا:| نقل‌قول = به تحقیق که پیغمبران، همه‌ی ایشان آمدند مگر رسول الله. آن‌که زود است بعد از من بیاید. زیرا خدای می‌خواهد تا که من مهیا سازم راه او را.|ترجمه=|تاریخ بایگانی |

[[انجیل برنابا|انجیل بَرْنابا]]، از اناجیل غیررسمی است که موردتوجه [[مسلمان|مسلمانان]] قرار گرفته است؛ اما پذیرفتهٔ مسیحیان نیست و مسیحیان آن را جعلی می‌دانند.<ref>توفیقی، آشنایی با ادیان بزرگ، ۱۳۸۹ش، ص۱۷۰.</ref> گفته شده این انجیل با سیصد انجیل دیگر در شورای نیقیه (نخستین شورای کلیسایی جهانی) در سال ۳۲۵م،<ref>الهامی و نادری، «برنابا»، ص۲۱۳.</ref> غیررسمی شناخته و از بین برده شد. پس از آن نیز پاپ‌ها آن را جزو کتاب‌های ممنوعه اعلام کردند.<ref>زیبایی‌نژاد، مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، ۱۳۸۹ش، ص۱۶۲ و ۱۶۳.</ref> علت ممنوعیت و غیررسمی بودن این انجیل، ناسازگاری محتوای آن با اعتقادات رسمی کلیسا دانسته شده است. همچنین در این کتاب، مخالفت‌هایی با پولُسِ رسول و اعتقادات وی یافت می‌شود.<ref>زیبایی‌نژاد، مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، ۱۳۸۹ش، ص۱۶۴.</ref>

* الوهیت و پسر خدا بودن عیسی(ع) رد شده است.<ref>انجیل برنابا، باب ۵۲، آیه ۱۲ـ۱۵ و باب ۵۳، آیه ۳۵.</ref>  

انجیل برنابا تعارض‌هایی با [[قرآن]] و باورهای [[مسلمان|مسلمانان]] نیز دارد. از جمله طبق آن، انسان‌ها فرزند خدا و ذاتاً گناه‌کارند. [[پیامبران]] به‌جز عیسی(ع)، مانند [[ابراهیم (پیامبر)|ابراهیم]]، [[هارون (پیامبر)|هارون]]، [[ایوب (پیامبر)|ایوب(ع)]] [[گناه]] و محبت شرک‌آمیز داشته‌اند.<ref>نگاه کنید به: حیدری و دیگران، «انجیل برنابا در تعارض با قرآن کریم»، ص۷ـ۲۸.</ref>

محققان مسیحی بر این باورند که این انجیل در زمانی غیر از عصر [[عیسی(ع)]] و در مکانی غیر از [[فلسطین]] نگارش یافته است.<ref>معتمدی، «برنابا»، ص۱۹.</ref> توماس میشل مسیحی گفته است دانشمندان براساس شواهد تاریخی و لفظی، زمان کتابت این انجیل را اواخر قرن شانزدهم میلادی دانسته‌اند.<ref>میشل، کلام مسیحی، ۱۳۸۱، ص۵۳.</ref> در مقابل، برخی از محققان و خصوصاً عده‌ای از مسلمانان این انجیل را اصیل می‌شمارند.<ref>نگاه کنید به: انجیل برنابا، مقدمه سردار کابلی، ص ۲۹۷ـ۳۱۳.</ref>

در خصوص نویسنده این انجیل اختلاف وجود دارد. از نظر برخی، بَرنابا لقب یکی از مبلغان [[مسیحیت|مسیحی]] به نام یوسف بوده که اهل قبرس و از خانواده‌ای [[یهودیت|یهودی]] و از دودمان لاوی پسر [[یعقوب (پیامبر)|یعقوب نبی]] بود.<ref>معتمدی، «برنابا»، ص۱۷.</ref> به علت کوشش فراوان او در تبلیغ مسیحیت، وی را برنابا به معنای مبلغ توانا نامیدند.<ref>زیبایی‌نژاد، مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، ۱۳۸۹ش، ص۱۶۱.</ref> او مورداعتماد حواریون<ref>زیبایی‌نژاد، مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، ۱۳۸۹ش، ص۱۶۱.</ref> و براساس عهد جدید، شخصی صالح و با ایمان بود.<ref>عهد جدید، اعمال رسولان، باب ۱۱،‌ آیه ۲۲-۲۵.</ref> در مقابل، برخی از متکلمان مسیحی، نویسنده این انجیل را یک مسیحی اسپانیولی در قرن شانزدهم میلادی می‌دانند که به [[اسلام]] گرویده بود.<ref>میشل، کلام مسیحی، ۱۳۸۱، ص۵۳.</ref>

منتقدان به انجیل‌های چهارگانه و به طول کلی عهد جدید انتقاداتی وارد کرده‌اند که برخی به شرح زیر است:

* '''فقدان اعتبار نویسندگان''': گفته‌اند به تصریح همه مسیحیان، نویسندگان اناجیل پیامبر نبوده‌ و از اشتباه و گناه مصونیت نداشته‌اند؛ بلکه آنها انسان‌های معمولی بوده‌اند که به عیسی(ع) ایمان داشتند. در اناجیل، به صراحت به برخی از حواریون و شاگردان عیسی(ع)، بی‌ایمانی و انکار مسیح و سخنانش نسبت داده شده است. ازاین‌رو نمی‌توان به این کتاب‌ها به عنوان منبع اصلی آموزه‌های حضرت عیسی(ع) اعتماد کرد.<ref>نیکزاد، نقد و بررسی کتاب مقدس، ۱۳۸۰ش، ص۱۰۳-۱۰۹.</ref> توماس میشل که از متکلمان مسیحی است، تصریح کرده است که بسیاری از مسیحیان عصمت لفظی کتاب مقدس را نمی‌پذیرند. مسیحیان معتقدند اصل پیام از طرف خداست؛ ولی شکل و ساختار آن از کار بشر است که مانند دیگر مردم در معرض خطاست. ازاین‌رو ممکن است نویسنده بشری این کتاب‌ها و پیام‌ها، نظریات غلط و اشتباه خود را در آن کتاب‌ها گنجانده و باقی مانده باشد.<ref>میشل، کلام مسیحی، ۱۳۸۱ش، ص۲۷.</ref>

* '''تناقضات انجیل‌ها''': برخی از تناقضات و ناسازگاری‌هایی که در انجیل‌ها وجود دارد، دلیل بر معتبر نبودن آنها دانسته شده است.<ref>نیکزاد، نقد و بررسی کتاب مقدس، ۱۳۸۰ش، ص۱۱۹.</ref> برای نمونه میان انجیل متی و لوقا و مَرقُس در نسب‌نامه عیسی(ع) اختلاف شدید وجود دارد. در انجیل متی<ref>انجیل متی، باب ۱، آیه ۱ و باب ۲۰، آیه ۳۰.</ref> و لوقا<ref>انجیل لوقا، باب ۱، آیه ۲۷ و باب ۳، آیه ۳۱.</ref> عیسی(ع) از نسل داوود معرفی شده؛ اما براساس مرقس<ref>انجیل مرقس، باب ۱۲، آیه ۳۶ و ۳۷.</ref> داوود، عیسی را خدای خود می‌دانست. پس چطور می‌شود عیسی پسر او باشد؟ نحوه دستگیری عیسی(ع)، علامت شاگرد خیانتکار عیسی (یهودا اسخریوطی)، ماجرای زنده شدن عیسی و برخاستن از قبر، از دیگر ناسازگاری‌هاست که از آنها سخن رفته است.<ref>نگاه کنید به: نیکزاد، نقد و بررسی کتاب مقدس، ۱۳۸۰ش، ص۱۱۹-۱۴۰.</ref>

* '''اشتباهات و خرافات اناجیل''': برخی آموزه تثلیث، آموزه فدا (عیسی(ع) با قربانی شدن خود موجب نجات بشر و آمرزش گناهان شد)، آمرزنش گناهان توسط روحانیت کلیسا را خرافات شمرده‌اند.<ref>نگاه کنید به: نیکزاد، نقد و بررسی کتاب مقدس، ۱۳۸۰ش، ص۱۴۰-۱۴۹.</ref> اشتباهاتی نیز به انجیل‌ها نسبت داده شده است.<ref>نگاه کنید به: نیکزاد، نقد و بررسی کتاب مقدس، ۱۳۸۰ش، ص۱۴۹-۱۶۰.</ref>

درباره انجیل کتاب‌های متعددی به زبان فارسی و عربی نگارش شده است که برخی از آنها عبارت‌اند از:

* ''التَّوضیح فی بیان ما هوَ الاِنجیل و مَن هوَ المسیح''، تألیف [[محمدحسین کاشف‌الغطاء]] (۱۲۵۶ ـ [[سال ۱۳۳۳ هجری شمسی|۱۳۳۳ش]])، از مراجع تقلید در نجف. مؤلف در این کتاب مبانی انجیل و اعتقادات مسیحیت با استناد به کتاب مقدس تشریح کرده است. این کتاب با عنوان «پژوهشی درباره انجیل و مسیح»، توسط [[سید هادی خسروشاهی]] به فارسی ترجمه و از سوی بوستان کتاب منتشر شده است.

* ''انجیل یوحنا فی المیزان''، کتابی به زبان عربی به قلم محمدعلی زهران که به بررسی محتوایی، تاریخی و شخصیت نویسنده می‌پردازد. این کتاب را انتشارات دارالاَرقم منتشر کرده است.

* ''سیر تاریخی انجیل بَرنابا''، اثر حسین توفیقی. این کتابِ کم‌حجم درباره سیر تاریخی انجیل برنابا و مختصری از محتوای آن و پاسخ به برخی شبهات درباره آن نگارش و توسط [[مؤسسه در راه حق]]، در سال ‌۱۳۶۱ش منتشر شده است.<ref>توفیقی، سیر تاریخی انجیل برنابا، ۱۳۶۱ش، ص۵.</ref>

* ''تَطَوُّرُ الاِنجیل؛ المسیحُ اِبنُ الله اَم مَلِکٌ مِن نَسلِ داود؟ دِراسةٌ نقدیةٌ و ترجمةٌ جدیدةٌ لِاَقدَمِ الاَناجیل تَکشِفُ مفاهیمَ المُثیرة. اصل این کتاب به زبان انگلیسی و نوشته'' اینوک پاول است و احمد ایبش آن را به عربی ترجمه کرده است. این کتاب را نخستین بار انتشارات دار قتیبه در بیروت منتشر کرد.