ابن سبیل: تفاوت میان نسخه‌ها

==تأمین هزینه سفر ابن‌ سبیل==  

* '''زکات''': بر اساس [[آیه زکات]] (آیه ۶۰ [[سوره توبه]]) ابن‌ سبیل یکی از هشت گروه دریافت‌کننده [[زکات]] به شمار می‌رود.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۷ش، ج۱۵، ص۳۷۲ و ۳۷۳.</ref> برخی از [[فقه|فقها]] استحقاق زکات به ابن‌ سبیل را منحصر در فقر مطلق مسافر ندانسته‌اند بلکه گفته‌اند اگر مسافری در شهر خود توانایی مالی دارد اما در سفر برای رسیدن به مقصد با ناتوانی مالی مواجه شده است نیز مستحق دریافت زکات است.<ref>طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ج۱، ص۱۹۲.</ref> عده‌ای نیز پرداخت زکات به ابن‌ سبیل را به [[سفر واجب]] و [[سفر مستحب|مستحب]] منحصر کرده‌اند که در مقابل این قول، نظریه مباح بودن سفر مطرح است؛ یعنی صرف اینکه سفر حرامی نباشد مسافر در راه مانده مستحق دریافت زکات است.<ref>علامه حلی، مختلف الشیعة، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۲۰۶.</ref> [[شهید ثانی]] دریافت زکات از سوی ابن‌ سبیل را به ناتوانی او در فروش و معاوضه اموال خود و ممکن نبودن استقراض شرط کرده است.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۵۰.</ref> برخی این شرط را به نظر مشهور فقها نسبت داده‌اند.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۲۲۱.</ref> بعضی مراد از در راه مانده در [[آیه زکات]] را هجرت کنندگان در راه خدا دانسته‌اند: مانند مسافران [[حج]]، [[عمره]] و [[زیارت]] و مسافران برای تحصیل علم؛ نه هر مسافری که در راه مانده باشد.<ref>جوادی آملی، تسنیم، ۱۳۹۳ش، ج۳۴، ص۲۸۳، ۳۰۳ و ۳۰۴.</ref>  

* '''خمس و فیء''': بیشتر [[مجتهد|فقهای]] [[امامیه]] معتقدند در صورتی که ابن‌ سبیل از [[سادات]] باشد می‌توان هزینه سفر او را از [[سهم سادات]] و [[فیء]] پرداخت نمود.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۷ش، ج۱۵، ص۳۷۲ و ۳۷۳.</ref> شرایطی که در پرداخت زکات وجود دارد در [[خمس]] نیز ذکر شده است از جمله اینکه [[سفر معصیت]] نباشد و ابن‌ سبیل از راه [[قرض]] کردن یا فروش اموال خود نتواند هزینه رسیدن به مقصد را تأمین کند.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۲۲۱.</ref>

* ابن‌براج، عبدالعزیز، المهذب، قم، دفتر انتشارات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۴۰۶ق.

* ابن‌‏عاشور، محمدطاهر، تفسیر التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن‌عاشور، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی‏‏، چاپ اول، ۱۴۲۰ق.

* سیوطی، جلال‌الدین، الدرالمنثور، بیروت، دارالفکر، چاپ اول، ۱۴۰۳ق.

* طوسی، محمدبن حسن، النهایة، بیروت، دارالکتب العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۰ق.

* محقق داماد، سیدمصطفی/ پاکتچی، احمد، «ابن‌السبیل»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر محمدکاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۶۹ش.

{{پایان}}