پرش به محتوا

منع حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

۴۵۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۹ آوریل ۲۰۱۹
جز
ویرایش مطلب
جز (←‏تاریخچه: ویرایش مختصر صوری)
جز (ویرایش مطلب)
خط ۱: خط ۱:
'''منع حدیث''' یا '''منع کتابت حدیث''' و یا '''منع تدوین حدیث''' جلوگیری از نقل و نوشتن احادیث [[پیامبر اکرم]]. پیشینه رسمیت یافتن، منع حدیث به دوره خلافت [[خلیفه اول]] و [[خلیفه دوم]] برمی‌گردد، هرچند بر اساس برخی [[روایات]]، در زمان حیات پیامبر نیز برخی از صحابه با نگارش احادیث مخالفت کرده‌اند، در حالی که پیامبر به کتابت احادیث سفارش می‌کرد.
'''منع حدیث''' یا '''منع کتابت حدیث''' و یا '''منع تدوین حدیث''' جلوگیری از نقل و نوشتن احادیث [[پیامبر اکرم]]. پیشینه رسمیت یافتن، منع حدیث به دوره خلافت [[خلیفه اول]] و [[خلیفه دوم]] برمی‌گردد، هرچند، در زمان حیات پیامبر، نیز عمر بن خطاب با نگارش احادیث وی مخالفت کرده‌ بود، در حالی‌که پیامبر به کتابت احادیث سفارش می‌کرد.


بنا به گزارش منابع، سیاست منع حدیث، تا دوره [[عمر بن عبدالعزیز]] (حک: ۹۹ تا ۱۰۱ق)، حدود ۱۰۰ سال ادامه یافت. درباره علل و انگیزه‌های منع تدوین حدیث نگاه شیعه و اهل سنت متفاوت است. از نظر عالمان شیعه، جلوگیری از نشر فضایل [[امام علی(ع)]] و تلاش در جهت تثبیت حاکمیت شرعی خلفا از انگیزه‌های منع حدیث بوده است. اهل سنت جلوگیری از آمیختن حدیث با قرآن، پیشگیری از اختلاف مسلمانان، نگرانی از کم‌توجهی به حفظ حدیث و اعتماد صرف بر نوشته‌ها، ترس از سرگرم شدن مردم به غیر قرآن و عدم آشنایی راویان حدیث با کتابت از علل و انگیزه‌های منع حدیث دانسته‌اند.
بنا به گزارش منابع، سیاست منع حدیث، تا دوره [[عمر بن عبدالعزیز]] (حک: ۹۹ تا ۱۰۱ق)، حدود ۱۰۰ سال ادامه یافت. درباره علل و انگیزه‌های منع تدوین حدیث نگاه شیعه و اهل سنت متفاوت است. از نظر عالمان شیعه، جلوگیری از نشر فضایل [[امام علی(ع)]] و تلاش در جهت تثبیت حاکمیت شرعی خلفا از انگیزه‌های منع حدیث بوده است. اهل سنت جلوگیری از آمیختن حدیث با قرآن، پیشگیری از اختلاف مسلمانان، نگرانی از کم‌توجهی به حفظ حدیث و اعتماد صرف بر نوشته‌ها، ترس از سرگرم شدن مردم به غیر قرآن و عدم آشنایی راویان حدیث با کتابت از علل و انگیزه‌های منع حدیث دانسته‌اند.
خط ۶: خط ۶:


==تاریخچه==
==تاریخچه==
منع حدیث به جلوگیری از نوشتن و نقل احادیث پیامبر گفته می‌شود که پیشینه آن به دوره خلافت [[شیخین]] برمی‌گردد،{{مدرک}} پیش از آن، کتابت احادیث در میان مسلمانان رایج بوده<ref>دیاری بیدگلی، «نقد و بررسی علل و انگیزه‌های منع نگارش حدیث»، ص۳۶.</ref> و پیامبر، اصحاب را به نوشتن و نقل احادیث تشویق می‌کرده است.<ref> برای نمونه نگاه کنید به:‌ ابی‌داود،‌ سنن ابی‌داود، المکتبه العصریه، ج۳، ص۳۱۸.</ref> [[ابوبکر]] علت این منع را اختلاف راویان و به تبع آن اختلاف بین مردم اعلام کرد و تمسک به قرآن را برای شناخت حلال و حرام و دستورات دینی کافی دانست.<ref>ذهبی، تذکرة الحفاظ، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۹.</ref> همچنین بنابر متون تاریخی، [[خلیفه دوم]] فرمانداران خود را از نقل روایات پیامبر(ص) بر حذر داشته و به ممارست در قرآن دعوت می‌کرد.<ref>طبری، تاريخ‏ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۲۰۴.</ref> بنابر گفته برخی منابع اهل سنت، عمر بن خطاب تصمیم به جمع‌آوری و نگارش احادیث پیامبر داشت؛ ولی پس از مدتی از این کار خودداری کرد و علت آن‌ را ترس از مخلوط شدن روایات با قرآن اعلام کرد.<ref>متقی هندی، کنزالعمال، ۱۴۰۱ق، ج۱۰، ص۲۹۱-۲۹۲، ح۲۹۴۷۴.</ref>
منع حدیث به جلوگیری از نوشتن و نقل احادیث پیامبر گفته می‌شود که پیشینه رسمیت یافتن آن به دوره خلافت [[شیخین]] برمی‌گردد،{{مدرک}} پیش از آن، کتابت احادیث در میان مسلمانان رایج بوده<ref>دیاری بیدگلی، «نقد و بررسی علل و انگیزه‌های منع نگارش حدیث»، ص۳۶.</ref> و پیامبر، اصحاب را به نوشتن و نقل احادیث تشویق می‌کرده است.<ref> برای نمونه نگاه کنید به:‌ ابی‌داود،‌ سنن ابی‌داود، المکتبه العصریه، ج۳، ص۳۱۸.</ref> هرچند بنابر منابع روایی، عمر بن خطاب در حیات پیامبر نیز با نوشتن احادیث او مخالفت کرده‌ بود، از جمله خلیفه دوم در [[ماجرای دوات و قلم]]، با گفتن «حسبنا کتاب‌الله» با نوشتن حدیث پیامبر مخالفت کرد.<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۷، ص۱۲۰.</ref>
 
ابوبکر در خلافت خود، نگارش احادیث را ممنوع کرد و احادیث زیادی را از بین برد<ref>متقی هندی، کنز العمال، ۱۴۰۱ق،‌ ج۱۰،‌ ص۲۸۵.</ref> همچنین بنابر متون تاریخی، [[خلیفه دوم]] فرمانداران خود را از نقل روایات پیامبر(ص) بر حذر داشته و به ممارست در قرآن دعوت می‌کرد.<ref>طبری، تاريخ‏ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۲۰۴.</ref> بنابر گفته برخی منابع اهل سنت، عمر بن خطاب تصمیم به جمع‌آوری و نگارش احادیث پیامبر داشت؛ ولی پس از مدتی از این کار خودداری کرد و علت آن‌ را ترس از مخلوط شدن روایات با قرآن اعلام کرد.<ref>متقی هندی، کنزالعمال، ۱۴۰۱ق، ج۱۰، ص۲۹۱-۲۹۲، ح۲۹۴۷۴.</ref>


===منع نقل===
===منع نقل===
خط ۵۳: خط ۵۵:
* اعظمی، محمد مصطفی، دراسات فی الحدیث النبوی و تاریخ تدوینه، بیروت، المکتب الاسلامی، ۱۴۰۵ق.
* اعظمی، محمد مصطفی، دراسات فی الحدیث النبوی و تاریخ تدوینه، بیروت، المکتب الاسلامی، ۱۴۰۵ق.
* بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۱ق.
* بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۱ق.
* بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، دار الطوق النجاة، ۱۴۲۲ق.
* حسینی، سید جواد، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/449175 پیامدهای منع نقل حدیث]»، در نشریه فرهنگ کوثر، قم، آستانه مقدس حضرت معصومه(س)، شماره ۷۵، پاییز ۱۳۸۷ش.
* حسینی، سید جواد، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/449175 پیامدهای منع نقل حدیث]»، در نشریه فرهنگ کوثر، قم، آستانه مقدس حضرت معصومه(س)، شماره ۷۵، پاییز ۱۳۸۷ش.
*حسینی جلالی، سید محمدرضا، [http://pdf.lib.eshia.ir/94506/1/290 تدوین السنة الشریفه]، بی‌نا، بی‌تا.
*حسینی جلالی، سید محمدرضا، [http://pdf.lib.eshia.ir/94506/1/290 تدوین السنة الشریفه]، بی‌نا، بی‌تا.