منع حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

بنا به گزارش منابع، سیاست منع حدیث، تا دوره [[عمر بن عبدالعزیز]] (حک: ۹۹ تا ۱۰۱ق)، حدود ۱۰۰ سال ادامه یافت. درباره علل و انگیزه‌های منع تدوین حدیث نگاه شیعه و اهل سنت متفاوت است. از نظر عالمان شیعه، جلوگیری از نشر فضایل [[امام علی(ع)]] و تلاش در جهت تثبیت حاکمیت شرعی خلفا از انگیزه‌های منع حدیث بوده است. اهل سنت جلوگیری از آمیختن حدیث با قرآن، پیشگیری از اختلاف مسلمانان، نگرانی از کم‌توجهی به حفظ حدیث و اعتماد صرف بر نوشته‌ها، ترس از سرگرم شدن مردم به غیر قرآن و عدم آشنایی راویان حدیث با کتابت از علل و انگیزه‌های منع حدیث دانسته‌اند.

==تاریخچه==

*'''جعل حدیث:''' با اجرای سیاست منع حدیث و از بین رفتن روایات پیامبر، نقل روایات ساختگی و انتساب آنها به [[پیامبر(ص)]] رایج شد،<ref>حسینی، «پیامدهای منع نقل حدیث»، ص۶۲.</ref> به‌عنوان مثال کتاب [[صحیح بخاری]] شامل ۲۷۶۱ حدیث غیرتکراری است که آنها را از میان حدود ۶۰۰ هزار [[روایت]] انتخاب کرده<ref> خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۴.</ref> و در [[صحیح مسلم]] چهار هزار حدیث غیرتکراری وجود دارد که به گفته مؤلفش از میان ۳۰۰ هزار حدیث استخراج شده است.<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۱۰۲.</ref> همچنین با هدف فضیلت‌تراشی برای شخصیت‌های سیاسی و مذهبی، روایاتی به پیامبر اکرم منسوب شد که حتی افرادی را شامل می‌شد که پس از وی به دنیا آمدند و هر فرقه‌اى براى پيشواى خود دست به [[جعل حدیث]] زد.<ref> سبحانی، فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی، ۱۳۷۸ش، ج١، ص۹۵.</ref>  

*'''تغییر سنّت:''' عده‌ای گفته‌اند ممنوعیت تدوین [[حدیث]] موجب شد [[سنت|سنّت]] پیامبر(ص) در جامعه تغییر کند.<ref>حسینی، «پیامدهای منع نقل حدیث»، ص۶۷.</ref> برای اثبات آن به برخی نقل‌های تاریخی استناد شده است از جمله روایتی که [[شافعی]] پیشوای شافعیان، از وهب بن کیسان نقل کرده است که بر اساس آن تمام سنّت‌های رسول خدا حتی [[نماز]] تغییر یافت.<ref>شافعی، الام، ۱۴۱۰ق، ج۱، کتاب الصلاة -کتاب صلاة العیدین- أن یبدأ بالصلاة قبل الخطبة، ص۲۶۹.</ref>  

* دیاری بیدگلی، محمدتقی، «[http://pfk.qom.ac.ir/article_495.html نقد و بررسی علل و انگیزه‌های منع نگارش حدیث]»، در پژوهش‌های فلسفی-کلامی، شماره۱، پاییز ۱۳۷۸ش.

* ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۹ق.

* سبحانی، جعفر، فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی، قم، توحید، ۱۳۷۸ش.

* سیوطی، تاریخ الخلفاء، تحقيق حمدی الدمرداش، مکتبة نزار مصطفى الباز، ۱۴۲۵ق.