۱۶٬۹۷۳
ویرایش
اصلاح ذات البین: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[مهر]]|روز=[[۱۴]]|سال=[[۱۴۰۰]]|کاربر=Shamsoddin }} | {{در دست ویرایش ۲|ماه=[[مهر]]|روز=[[۱۴]]|سال=[[۱۴۰۰]]|کاربر=Shamsoddin }} | ||
{{اخلاق-عمودی}} | {{اخلاق-عمودی}} | ||
'''اِصلاحُ ذاتِ البَین''' آشتی دادن | '''اِصلاحُ ذاتِ البَین''' آشتی دادن مردم و اصلاح رابطه بد میان آنها. اصلاح ذات البین از [[اخلاق|فضائل اخلاقی]] است که در مقابل بدگویی، [[سخن‌چینی]] و ایجاد دوگانگی و دشمنی قرار دارد. | ||
آیات متعددی در [[قرآن]] ذیل واژه‌هایی مانند [[صلح]]، [[تألیف قلوب]]، [[آیه سلم|سلم]] و [[توفیق]] به بیان اهمیت و ضرورت اصلاح ذات بین پرداخته است. اهمیت اصلاح ذات بین باعث [[اباحه]] برخی از امور [[حرام]] مانند [[دروغ]] در صورت داشتن مصلحت بالاتری از راست‌گویی، [[نجوا]] و شکستن [[سوگند]] شده است.<br /> | آیات متعددی در [[قرآن]] ذیل واژه‌هایی مانند [[صلح]]، [[تألیف قلوب]]، [[آیه سلم|سلم]] و [[توفیق]] به بیان اهمیت و ضرورت اصلاح ذات بین پرداخته است. اهمیت اصلاح ذات بین باعث [[اباحه]] برخی از امور [[حرام]] مانند [[دروغ]] در صورت داشتن مصلحت بالاتری از راست‌گویی، [[نجوا]] و شکستن [[سوگند]] شده است.<br /> | ||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
== مفهوم‌شناسی == | == مفهوم‌شناسی == | ||
اصلاح ذات البین به معنای اصلاح رابطه بد بین اشخاص یا گروه‌ها | اصلاح ذات البین به معنای اصلاح رابطه بد بین اشخاص یا گروه‌ها است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰، ج۹، ص۶.</ref> این واژه از نخستین آیه [[سوره انفال]] گرفته شده است.<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه اصلاح ذات بین.</ref> اصلاح ذات البین در لغت به معنای اصلاح رابطه بین مردم است<ref> طریحی، مجمع البحرین، ۱۴۱۶ق، ذیل واژه صلح.</ref> که بر اثر درگیری و دشمنی ایجاد شده است.<ref> نگاه کنید به طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۴، ص۷۹۸.</ref> | ||
اصلاح ذات بین | اصلاح ذات بین از فضائل اخلاقی است که در مقابل [[سعایت]] (بدگویی) و [[سخن‌چینی]] قرار دارد.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۳۱۴.</ref> | ||
== اهمیت و جایگاه == | == اهمیت و جایگاه == | ||
آیات متعددی در [[قرآن]] ذیل واژه‌های «اصلاح»،<ref>سوره بقره، آیه ۱۸۲؛ آیه ۲۲۴؛ سوره نساء، آیه ۳۵؛ آیه ۱۱۴؛ آیه ۱۲۸- ۱۲۹؛ سوره انفال، آیه ۱؛ سوره شوری، آیه ۴۰، سوره حجرات، آیه ۹-۱۰.</ref> [[تألیف قلوب]]،<ref>سوره آل عمران، ۱۰۳؛ سوره انفال، آیه ۶۳.</ref> [[سلم]]،<ref>سوره بقره، آیه۲۰۸؛ سوره انفال، آیه ۶۱.</ref> «صلح»،<ref>سوره نساء، آیه ۱۲۸.</ref> [[توفیق]] (به معنای هم‌فکر کردن، سازش و آشتی دادن بین دو نفر)<ref>سوره نساء، آیه ۳۵؛ آیه ۶۲.</ref> و «شفع»<ref>سوره نساء، آیه ۸۵.</ref> به موضوع اصلاح ذات البین و ایجاد ارتباط و سازش میان افراد پرداخته است.<ref>صادقی، «آشتی»، ص۲۶۵.</ref> بیشترین موارد کاربرد واژه «اصلاح» در قرآن را درباره رابطه انسان با دیگران و بهبود این روابط متقابل دانسته‌اند.<ref>میرسپاه، «اصلاح»، ص۴۹۰.</ref> | آیات متعددی در [[قرآن]] ذیل واژه‌های «اصلاح»،<ref>سوره بقره، آیه ۱۸۲؛ آیه ۲۲۴؛ سوره نساء، آیه ۳۵؛ آیه ۱۱۴؛ آیه ۱۲۸- ۱۲۹؛ سوره انفال، آیه ۱؛ سوره شوری، آیه ۴۰، سوره حجرات، آیه ۹-۱۰.</ref> [[تألیف قلوب]]،<ref>سوره آل عمران، ۱۰۳؛ سوره انفال، آیه ۶۳.</ref> [[سلم]]،<ref>سوره بقره، آیه۲۰۸؛ سوره انفال، آیه ۶۱.</ref> «صلح»،<ref>سوره نساء، آیه ۱۲۸.</ref> [[توفیق]] (به معنای هم‌فکر کردن، سازش و آشتی دادن بین دو نفر)<ref>سوره نساء، آیه ۳۵؛ آیه ۶۲.</ref> و «شفع»<ref>سوره نساء، آیه ۸۵.</ref> به موضوع اصلاح ذات البین و ایجاد ارتباط و سازش میان افراد پرداخته است.<ref>صادقی، «آشتی»، ص۲۶۵.</ref> بیشترین موارد کاربرد واژه «اصلاح» در قرآن را درباره رابطه انسان با دیگران و بهبود این روابط متقابل دانسته‌اند.<ref>میرسپاه، «اصلاح»، ص۴۹۰.</ref> | ||
<br /> | <br /> | ||
در بیشتر آیات اصلاح ذات البین، لفظ امر استفاده شده که نشان‌دهنده [[وجوب]] برقراری صلح و آشتی میان انسان‌ها و دوری از جنگ و خصومت دانسته‌اند.<ref>مغنیه، الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۳۱۱.</ref> | |||
<br /> | <br /> | ||
قرآن کسانی را که در پی اصلاح میان مردمند، سزاوار دریافت پاداش عظیم دانسته<ref>سوره نساء، آیه ۸۵ و آیه ۱۱۴.</ref> که از رحمت و مغفرت خدا بهره‌مندند<ref>سوره نساء، آیه ۱۲۹.</ref> قرطبی این پاداش‌ها را نشان از اهمیت، نیکو و مقرب بودن این عمل نزد خداوند می‌داند.<ref>قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ۱۳۶۴ش، ج۵، ص۲۹۵.</ref> | |||
برخی از مفسران در تفسیر آیه ۱۱۴ [[سوره نساء]] با استناد به روایتی از [[امام صادق(ع)]]<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۳۴۱.</ref> ایجاد خوش‌بینی و الفت میان مردم را با گفتن سخن [[دروغ]] در صورتی که مصلحت اصلاح بیش از منفعت راست‌گویی باشد، جایز می‌دانند.<ref>حویزی، نورالثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۵۵۰؛ هاشمی رفسنجانی، تفسیر راهنما، ۱۳۸۶ش، ج۴، ۳۴-۳۵.</ref> همچنین قرآن نجوا را برای اصلاح میان مردم نیکو دانسته است؛<ref>سوره نساء، آیه ۱۱۴.</ref> در حالی که در جای دیگر آن را عملی [[شیطان|شیطانی]]<ref>سوره مجادله، آیه ۱۰.</ref> | برخی از مفسران در تفسیر آیه ۱۱۴ [[سوره نساء]] با استناد به روایتی از [[امام صادق(ع)]]<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۳۴۱.</ref> ایجاد خوش‌بینی و الفت میان مردم را با گفتن سخن [[دروغ]] در صورتی که مصلحت اصلاح بیش از منفعت راست‌گویی باشد، جایز می‌دانند.<ref>حویزی، نورالثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۵۵۰؛ هاشمی رفسنجانی، تفسیر راهنما، ۱۳۸۶ش، ج۴، ۳۴-۳۵.</ref> همچنین قرآن [[نجوا]] را برای اصلاح میان مردم نیکو دانسته است؛<ref>سوره نساء، آیه ۱۱۴.</ref> در حالی که در جای دیگر آن را عملی [[شیطان|شیطانی]]<ref>سوره مجادله، آیه ۱۰.</ref> معرفی کرده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۱۲۷.</ref> [[سوگند|سوگندی]] که برای ترک اصلاح میان مردم خورده باشند را معتبر نمی‌داند.<ref>سوره بقره، آیه ۲۲۴.</ref> | ||
در برخی از روایات اصلاح ذات بین از [[نماز]] و [[روزه]]<ref>صدوق، ثواب الاعمال، ۱۴۰۶ق، ص۱۴۸.</ref> و [[صدقه]]<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۸، ص۴۴۱.</ref> برتر دانسته | در برخی از روایات اصلاح ذات بین از [[نماز]] و [[روزه]]<ref>صدوق، ثواب الاعمال، ۱۴۰۶ق، ص۱۴۸.</ref> و [[صدقه]]<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۸، ص۴۴۱.</ref> برتر دانسته شده است. همچنین بر پایه روایتی کسی که در برای اصلاح میان دو نفر گام بردارد مشمول درود [[فرشتگان]] است و برای او [[ثواب]] درک [[شب قدر]] قرار دارد.<ref>دیلمی، اعلام الدین، ۱۴۰۸ق، ص۴۱۹.</ref> | ||
==مصادیق و راهکارها== | ==مصادیق و راهکارها== | ||