Automoderated users، confirmed، movedable، protected، مدیران، templateeditor
۶٬۷۸۵
ویرایش
imported>S.J.Mosavi جز (درج لینک زبانها) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''سامری''' | '''سامری''' شخصی که در غیبت [[حضرت موسی(ع)]]، گوسالهای ساخت و بنیاسرائیل را به [[پرستش]] آن ترغیب کرد. [[قرآن]] در سه [[آیه]] از او نام برده که هر سه مرتبط با ساخت گوساله است. سامری از [[بنیاسرائیل]] بود و درباره نام و نسب او اختلاف وجود دارد. | ||
==شخصیتشناسی== | ==شخصیتشناسی== | ||
سامری از افرادی است که با [[بنیاسرائیل]] از [[مصر]] خارج شد، در ظاهر جزو [[مؤمنان]] به حضرت موسی(ع) بوده و از بزرگان بنیاسرائیل حساب میشده است.<ref> طبری، جامع البیان فی تفسیر القرآن، | سامری از افرادی است که با [[بنیاسرائیل]] از [[مصر]] خارج شد، در ظاهر جزو [[مؤمنان]] به حضرت موسی(ع) بوده و از بزرگان بنیاسرائیل حساب میشده است.<ref> طبری، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۲ق، ج۱۶، ص۱۵۲.</ref> از برخی روایات به دست میآید که سامری فرد سخاوتمندی بود.<ref> طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۴۷.</ref> | ||
درباره نام و نسب او اختلاف وجود دارد<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۳، ص۲۴۴</ref> با این حال برخی منابع نام او را موسی بن ظفر دانستهاند<ref> ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۱۹ق، ج۵، ص۲۷۵</ref> که از نسل یشاكر فرزند [[حضرت یعقوب]] بوده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۲۹۲</ref> | درباره نام و نسب او اختلاف وجود دارد<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۳، ص۲۴۴.</ref> با این حال برخی منابع نام او را موسی بن ظفر دانستهاند<ref> ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۱۹ق، ج۵، ص۲۷۵.</ref> که از نسل یشاكر فرزند [[حضرت یعقوب]] بوده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۲۹۲.</ref> | ||
سامری از جمله شخصیتهایی است که سه مرتبه در قرآن از او نام برده شده<ref>سوره طه، آیات ۸۵، ۸۷، ۹۵</ref> و هر سه مورد مرتبط با ساخت گوساله برای پرستش آن توسط [[بنی اسرائیل]] بوده است. | سامری از جمله شخصیتهایی است که سه مرتبه در قرآن از او نام برده شده<ref>سوره طه، آیات ۸۵، ۸۷، ۹۵.</ref> و هر سه مورد مرتبط با ساخت گوساله برای پرستش آن توسط [[بنی اسرائیل]] بوده است. | ||
==گوسالهپرستی== | ==گوسالهپرستی== | ||
[[پرونده:سرگردانی یهود در بیابان. تابلو فرش.jpg|بندانگشتی|فرش دستباف مربوط به وقایع بنیاسرائیل در بیابان سینا که در آن به داستان گوساله پرستی نیز اشاره شده است.]] | [[پرونده:سرگردانی یهود در بیابان. تابلو فرش.jpg|بندانگشتی|فرش دستباف مربوط به وقایع بنیاسرائیل در بیابان سینا که در آن به داستان گوساله پرستی نیز اشاره شده است.]] | ||
حضرت موسی(ع) در پی وعده الهی، به مدت سیروز به میعادگاه رفت که این مدت ده روز تمدید شد: «سی شب با موسی وعده نهادیم و ده شب دیگر بر آن افزودیم تا وعده پروردگارش چهل شب كامل شد».<ref>سوره اعراف، | حضرت موسی(ع) در پی وعده الهی، به مدت سیروز به میعادگاه رفت که این مدت ده روز تمدید شد: «سی شب با موسی وعده نهادیم و ده شب دیگر بر آن افزودیم تا وعده پروردگارش چهل شب كامل شد».<ref>سوره اعراف، آیه۱۴۲.</ref> | ||
در نهایت برگشت موسی(ع) طولانی شد و این امر بر بنیاسرائیل که از تمدید اقامت موسی بیاطلاع بودند، سخت آمد. سامری با استفاده از زیور آلات و طلاهای قوم، گوسالهای ساخت.<ref> قرشی، قاموس قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۶، ص۳۱۵.</ref> او علاوه بر ساخت گوساله، مردم را به پرستش این بت دعوت کرد.<ref>مغنیه، التفسیر المنیر، بنیاد بعثت، ج۱۶، ص۲۶۰.</ref> | در نهایت برگشت موسی(ع) طولانی شد و این امر بر بنیاسرائیل که از تمدید اقامت موسی بیاطلاع بودند، سخت آمد. سامری با استفاده از زیور آلات و طلاهای قوم، گوسالهای ساخت.<ref> قرشی، قاموس قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۶، ص۳۱۵.</ref> او علاوه بر ساخت گوساله، مردم را به پرستش این بت دعوت کرد.<ref>مغنیه، التفسیر المنیر، بنیاد بعثت، ج۱۶، ص۲۶۰.</ref> | ||
==سامری و روایات مختلف== | ==سامری و روایات مختلف== | ||
زمانی که حضرت موسی(ع) به نقش سامری در گوسالهپرستی یهود پی برد و علت را از او جویا شد سامری چنین جواب داد: {{عربی|«بَصُرْتُ بِما لَمْ یبْصُرُوا بِهِ فَقَبَضْتُ قَبْضَةً مِنْ أَثَرِ الرَّسُولِ فَنَبَذْتُها وَ كَذلِكَ سَوَّلَتْ لی نَفْسی}}؛ من چیزی دیدم كه آنها ندیدند من قسمتی از آثار رسول (و فرستاده خدا) را گرفتم، سپس آن را افكندم، و اینچنین نفس من این كار را در نظرم جلوه داد».<ref>سوره طه، آیه ۹۶</ref> | زمانی که حضرت موسی(ع) به نقش سامری در گوسالهپرستی یهود پی برد و علت را از او جویا شد سامری چنین جواب داد: {{عربی|«بَصُرْتُ بِما لَمْ یبْصُرُوا بِهِ فَقَبَضْتُ قَبْضَةً مِنْ أَثَرِ الرَّسُولِ فَنَبَذْتُها وَ كَذلِكَ سَوَّلَتْ لی نَفْسی}}؛ من چیزی دیدم كه آنها ندیدند من قسمتی از آثار رسول (و فرستاده خدا) را گرفتم، سپس آن را افكندم، و اینچنین نفس من این كار را در نظرم جلوه داد».<ref>سوره طه، آیه ۹۶.</ref> | ||
این آیه با وجود ابهاماتی که دارد؛ محل روایات و نقلهای مختلف شده و حجم بسیاری را در بر گرفته است که برخی از این نقلها درباره گرفتن خاک زیر پای جبرئیل توسط سامری است.<ref>سیوطی، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۳۰۵</ref> | این آیه با وجود ابهاماتی که دارد؛ محل روایات و نقلهای مختلف شده و حجم بسیاری را در بر گرفته است که برخی از این نقلها درباره گرفتن خاک زیر پای جبرئیل توسط سامری است.<ref>سیوطی، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۳۰۵.</ref> | ||
برخی | برخی محققان و مفسران در صحت بسیاری از این روایات و نقلها تردید کردهاند.<ref> طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۲۰۱؛ فضل الله، تفسیر من وحی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۵، ص۱۵۰.</ref> | ||
==مجازات== | ==مجازات== | ||
بنابر حدیثی از امام صادق(ع)، حضرت موسی تصمیم گرفت سامری را به جهت اعمالش مجازات کرده و او را بکشد. اما خداوند، سامری را به جهت سخاوتمند بودن از مجازات مرگ رهانید.<ref> طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۴۷</ref> | بنابر حدیثی از امام صادق(ع)، حضرت موسی تصمیم گرفت سامری را به جهت اعمالش مجازات کرده و او را بکشد. اما خداوند، سامری را به جهت سخاوتمند بودن از مجازات مرگ رهانید.<ref> طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۴۷.</ref> | ||
قرآن در مورد عاقبت سامری به نقلی از موسی(ع) اکتفا میکند: {{عربی|«فَاذْهَبْ فَإِنَّ لَكَ فِی الْحَیاةِ أَنْ تَقُولَ لامِساسَ وَ إِنَّ لَكَ مَوْعِداً لَنْ تُخْلَفَهُ}}؛ برو، در زندگی دنیا چنان شوی كه پیوسته بگویی: به من نزدیک مشو. و نیز تو را وعدهای است كه از آن رها نشوی».<ref>سوره طه، آیه ۹۷</ref> بخش اول این آیه اشاره به عذاب دنیایی سامری و بخش دوم اشاره به عذاب اخروی او دارد. | قرآن در مورد عاقبت سامری به نقلی از موسی(ع) اکتفا میکند: {{عربی|«فَاذْهَبْ فَإِنَّ لَكَ فِی الْحَیاةِ أَنْ تَقُولَ لامِساسَ وَ إِنَّ لَكَ مَوْعِداً لَنْ تُخْلَفَهُ}}؛ برو، در زندگی دنیا چنان شوی كه پیوسته بگویی: به من نزدیک مشو. و نیز تو را وعدهای است كه از آن رها نشوی».<ref>سوره طه، آیه ۹۷.</ref> بخش اول این آیه اشاره به عذاب دنیایی سامری و بخش دوم اشاره به عذاب اخروی او دارد. | ||
با این حال در نحوه عذاب دنیایی سامری، نقلهای مختلفی وجود دارد: | با این حال در نحوه عذاب دنیایی سامری، نقلهای مختلفی وجود دارد: | ||
* '''طرد اجتماعی''' | * '''طرد اجتماعی''' | ||
طرد اجتماعی، مجازات دنیایی سامری بوده است. حضرت موسی(ع) سامری را از جمع [[بنیاسرائیل]] اخراج کرد؛ هیچ فردی حق نداشت با او تماس داشته باشد و او نیز حق نداشت با فردی ارتباط برقرار کند و هرگونه علاقهمندی و معامله با او ممنوع اعلام شد.<ref> فضل الله، تفسیر من وحی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۵، ص۱۵۲</ref> | طرد اجتماعی، مجازات دنیایی سامری بوده است. حضرت موسی(ع) سامری را از جمع [[بنیاسرائیل]] اخراج کرد؛ هیچ فردی حق نداشت با او تماس داشته باشد و او نیز حق نداشت با فردی ارتباط برقرار کند و هرگونه علاقهمندی و معامله با او ممنوع اعلام شد.<ref> فضل الله، تفسیر من وحی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۵، ص۱۵۲.</ref> | ||
* '''بیماری ''' | * '''بیماری ''' | ||
برخی | برخی مفسران معتقدند؛ پس از ثبوت جرم و خطای بزرگ سامری، موسی(ع) او را نفرین كرد و خداوند او را به بیماری مرموزی مبتلا ساخت كه تا زنده بود كسی نمیتوانست با او تماس بگیرد.<ref>به نقل از: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۲۸۷.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمرو، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: شمس الدین، | * ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمرو، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: محمد حسین شمس الدین، بیروت، دارالکتب العلمیة-منشورات محمدعلی بیضون، چاپ اول، ۱۴۱۹ق. | ||
* سیوطی، جلالالدین، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق. | * سیوطی، جلالالدین، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق. | ||
* طباطبائی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق. | * طباطبائی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق. | ||
* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه: بلاغی، | * طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه: محمد جواد بلاغی، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش. | ||
* طبری، ابو جعفر محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، | * طبری، ابو جعفر محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت،دارالمعرفة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق. | ||
* فضل الله، سید محمدحسین، تفسیر من وحی القرآن، | * فضل الله، سید محمدحسین، تفسیر من وحی القرآن، بیروت، دارالملاک للطباعة و النشر، چاپ دوم، ۱۴۱۹ق. | ||
* قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، | * قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، تهران،دارالکتب الإسلامیة، چاپ ششم، ۱۳۷۱ش. | ||
* مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، | * مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت،دارإحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق. | ||
* مغنیه، محمدجواد، التفسیر المبین فی العقیدة و الشریعة و المنهج، قم، بنیاد بعثت، بیتا. | * مغنیه، محمدجواد، التفسیر المبین فی العقیدة و الشریعة و المنهج، قم، بنیاد بعثت، بیتا. | ||
* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، | * مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش. | ||
{{پیامبران در قرآن}} | {{پیامبران در قرآن}} |