پرش به محتوا

عصمت: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۴۶۲ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۱
جز
←‏عصمت پیامبران: خلاصه سازی
جز (←‏عصمت پیامبران: خلاصه سازی)
خط ۴۱: خط ۴۱:
==عصمت پیامبران==
==عصمت پیامبران==
{{اصلی|عصمت پیامبران}}
{{اصلی|عصمت پیامبران}}
عصمت پیامبران به معنای پاکی آنها از هرگونه آلودگی به زشتی و پستی<ref>معرفت،‌ «عصمت پیامبران»، ص۷.</ref> و مصونیت آنها از خطا در دریافت و ابلاغ [[وحی]] است.<ref>سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۸۳ش، ج۶، ص۴۸-۴۹.</ref> برخی عصمت در حوزه وحی را از اصول مشترک و مورد اتفاق همه [[ادیان الهی]] دانسته‌اند؛<ref>انواری، نور عصمت بر سیمای نبوت، ۱۳۹۷ش، ص۵۲.</ref> اگرچه درباره چیستی و مراتب آن میان پیروان ادیان و اندیشمندان مذاهب اسلامی اختلاف نظر وجود دارد.<ref>صادقی اردکانی، عصمت، ۱۳۸۸ش، ص۱۹.</ref> در [[قرآن]] عصمت پیامبران به معنای اصطلاحی آن به کار نرفته؛<ref>یوسفیان و شریفی، پژوهشی نو در عصمت معصومان(ع)، ۱۳۸۸ش، ص۴۱.</ref> ولی [[مفسران]] ذیل آیاتی مانند آیه ۳۶ [[سوره بقره]]، آیه ۲۳ [[سوره اعراف]] و آیه ۱۲۱ [[سوره طه]] درباره [[داستان آدم و حوا]] و برخورد آنها با [[شیطان]]، آیه ۳۳ [[سوره آل عمران]] درباره برگزیدگی برخی [[پیامبران]]، آیات ۳ تا ۵ [[سوره نجم]] درباره سخن گفتن [[پیامبر اسلام(ص)]] از روی [[وحی]] نه هوا و هوس و برخی دیگر از آیات، عصمت پیامبران را بررسی کرده‌اند.<ref>نقی پورفر، پژوهشی پیرامون تدبر در قرآن، ۱۳۸۱ش، ص۳۳۹-۳۴۵.</ref>
عصمت پیامبران در زمینه [[وحی]] را از اصول مشترک و مورد اتفاق همه [[ادیان الهی]] دانسته‌اند؛<ref>انواری، نور عصمت بر سیمای نبوت، ۱۳۹۷ش، ص۵۲.</ref> اگرچه درباره چیستی و مراتب آن میان پیروان ادیان و اندیشمندان مذاهب اسلامی اختلاف نظر وجود دارد.<ref>صادقی اردکانی، عصمت، ۱۳۸۸ش، ص۱۹.</ref> متکلمان مسلمان، درباره (۱)عصمت پیامبران از [[شرک]] و [[کفر]] پیش از [[نبوت]] و پس از آن، (۲)عصمت پیامبران در دریافت، حفظ و ابلاغ وحی، (۳)عصمت پیامبران از [[گناه|گناهان]] عمدی پس از نبوت، اتفاق‌نظر دارند؛ اما درباره (۱)عصمت پیامبران از گناهان سهوی پس از [[نبوت]]، (۲)عصمت پیامبران از گناهان عمدی و سهوی قبل از نبوت، (۳)عصمت پیامبران در زندگی اجتماعی و شخصی خودشان، اختلاف‌نظر دارند. [[شیعه امامیه]] بر این باور است که پیامبران در تمامی شئون مذکور، از عصمت برخوردارند بلکه [[پیامبران]] از هر آنچه که مایه نفرت و دوری مردم از آنها باشد، مصون و محفوظ هستند.<ref> ربانی گلپایگانی، کلام تطبیقی، ۱۳۸۵ش، ص۹۴-۹۸.</ref>


منشأ عصمت پیامبران را گاه موهبت<ref>ملا صدرا، تفسیر القرآن الکریم، ۱۳۶۱ش، ج۵، ص۲۲۴.</ref> و لطف الهی<ref>مفید، تصحیح الاعتقادات الامامیه، ۱۴۱۳ق، ص۱۲۸؛ علم الهدی، الذخیره، ۱۴۱۱ق، ص۱۸۹.</ref> در حق آنان و گاه قوه‌ای درونی (علم راسخ و زوال ناپذیر) در وجود پیامبران دانسته‌اند که مانع انجام [[گناه]] از سوی آنان می‌شود.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۷، ص۲۹۱؛ ج۵، ص۷۹.</ref> گستره عصمت پیامبران نیز در چند مرحله و مرتبه مصونیت از [[شرک]] و [[کفر]]، مصونیت در دریافت و ابلاغ وحی، مصونیت از گناهان و مصونیت از خطا در امور روزمره تصویر شده و درباره هر مرحله میان متفکران مذاهب مختلف، نظرات متفاوتی ارائه شده است.<ref>سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۸۳ش، ج۵،‌ ص۳۰.</ref>
[[تفسیر قرآن|مفسران]] ذیل [[آیه|آیاتی]] مانند آیه ۳۶ [[سوره بقره]]، آیه ۲۳ [[سوره اعراف]] و آیه ۱۲۱ [[سوره طه]] درباره [[داستان آدم و حوا]] و برخورد آنها با [[شیطان]]، آیه ۳۳ [[سوره آل عمران]] درباره برگزیدگی برخی [[پیامبران]]، آیات ۳ تا ۵ [[سوره نجم]] درباره سخن گفتن [[پیامبر اسلام(ص)]] از روی وحی نه هوا و هوس و برخی دیگر از آیات، عصمت پیامبران را بررسی کرده‌اند.<ref>نقی پورفر، پژوهشی پیرامون تدبر در قرآن، ۱۳۸۱ش، ص۳۳۹-۳۴۵.</ref>
 
عده‌ای از اندیشمندان دسترسی به مقام عصمت را در اثر جبر عوامل بیرونی دانسته‌اند؛<ref>یوسفیان و شریفی، پژوهشی در عصمت معصومان(ع)، ۱۳۸۸ش، ص۳۹-۴۱.</ref> ولی در مقابل برخی با برشمردن پیامدهای جبری انگاشتن عمصت انبیاء از جمله سقوط ارزش انسانی<ref>ری شهری، فلسفه وحی و نبوت، ۱۳۶۶ش، ص۲۰۷-۲۰۸.</ref> و عدم استحقاق [[پاداش]]،<ref>فاضل مقداد، ارشادالطالبین، ۱۴۰۵، ص۳۰۱.</ref> مقام عصمت را سلب‌کننده اختیار پیامبران ندانسته‌اند.


جلب اعتماد مردم به [[نبوت]] پیامبران از دلائل عقلی وجوب عصمت پیامبران است.<ref>علامه حلی، کشف المراد، ۱۳۸۲ش، ص۱۵۵.</ref> همچنین به آیاتی از قرآن از جمله آیه هفتم [[سوره حشر]]<ref>کریمی، نبوت (پژوهشی در نبوت عامه و خاصه)، ۱۳۸۳ش، ص۱۳۴؛ اشرفی و رضایی، «عصمت پیامبران در قرآن و عهدین»، ص۸۷.</ref> و [[روایات]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۰۲-۲۰۳؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق،‌ ج۱۴، ص۱۰۳؛ ج۱۲، ص۳۴۸؛ ج۴، ص۴۵؛ صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۱۹۲-۲۰۴.</ref> بر قطعی بودن مقام عصمت انبیای الهی استناد شده است.
جلب اعتماد مردم به [[نبوت]] پیامبران از دلائل عقلی وجوب عصمت پیامبران است.<ref>علامه حلی، کشف المراد، ۱۳۸۲ش، ص۱۵۵.</ref> همچنین به آیاتی از قرآن از جمله آیه هفتم [[سوره حشر]]<ref>کریمی، نبوت (پژوهشی در نبوت عامه و خاصه)، ۱۳۸۳ش، ص۱۳۴؛ اشرفی و رضایی، «عصمت پیامبران در قرآن و عهدین»، ص۸۷.</ref> و [[روایات]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۰۲-۲۰۳؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق،‌ ج۱۴، ص۱۰۳؛ ج۱۲، ص۳۴۸؛ ج۴، ص۴۵؛ صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۱۹۲-۲۰۴.</ref> بر قطعی بودن مقام عصمت انبیای الهی استناد شده است.


مخالفان عصمت پیامبران به دو دسته از آیات ناسازگار با عصمت همه پیامبران<ref>سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۸۳ش، ج۵، ص۵۱و۵۲؛ سبحانی، عصمة الانبیاء فی القرآن الکریم، ۱۴۲۰ق، ص۶۹ و۷۰.</ref> یا آیات ناسازگار با عصمت برخی از پیامبران استناد کرده‌اند<ref>سبحانی، عصمة الانبیاء فی القرآن الکریم، ۱۴۲۰ق، ص۹۱-۲۲۹؛ جوادی آملی، وحی و نبوت در قرآن، ۱۳۹۲ش، ص۲۴۶-۲۸۶؛ مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۷، ص۱۰۱-۱۶۰.</ref> که در جواب گفته شده این آیات از جمله آیات [[محکم و متشابه|متشابه]] است که باید با ارجاع به آیات محکم تأویل و [[تفسیر]] شود<ref>میلانی، عصمت از منظر فریقین،‌ ۱۳۹۴ش، ص۱۰۲و۱۰۳.</ref> و اینکه تمام آیاتی که با عصمت پیامبران ناسازگار است، بر [[ترک اولی]] حمل می‌شود.<ref>میلانی، عصمت از منظر فریقین،‌ ۱۳۹۴ش، ص۱۰۱-۱۰۲.</ref>
مخالفان عصمت پیامبران به دو دسته از آیات ناسازگار با عصمت همه پیامبران<ref>سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۸۳ش، ج۵، ص۵۱و۵۲؛ سبحانی، عصمة الانبیاء فی القرآن الکریم، ۱۴۲۰ق، ص۶۹ و۷۰.</ref> یا آیات ناسازگار با عصمت برخی از پیامبران استناد کرده‌اند<ref>سبحانی، عصمة الانبیاء فی القرآن الکریم، ۱۴۲۰ق، ص۹۱-۲۲۹؛ جوادی آملی، وحی و نبوت در قرآن، ۱۳۹۲ش، ص۲۴۶-۲۸۶؛ مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۷، ص۱۰۱-۱۶۰.</ref> که در جواب گفته شده این آیات از جمله آیات [[محکم و متشابه|متشابه]] است که باید با ارجاع به آیات محکم تأویل و [[تفسیر]] شود<ref>میلانی، عصمت از منظر فریقین،‌ ۱۳۹۴ش، ص۱۰۲و۱۰۳.</ref> و اینکه تمام آیاتی که با عصمت پیامبران ناسازگار است، بر [[ترک اولی]] حمل می‌شود.<ref>میلانی، عصمت از منظر فریقین،‌ ۱۳۹۴ش، ص۱۰۱-۱۰۲.</ref>
===گستره عصمت پیامبران===
متکلمان مسلمان، درباره (۱)عصمت پیامبران از [[شرک]] و [[کفر]] پیش از نبوت و پس از آن، (۲)عصمت پیامبران در دریافت، حفظ و ابلاغ [[وحی]]، (۳)عصمت پیامبران از [[گناه|گناهان]] عمدی پس از نبوت، اتفاق‌نظر دارند؛ اما درباره (۱)عصمت پیامبران از گناهان سهوی پس از [[نبوت]]، (۲)عصمت پیامبران از گناهان عمدی و سهوی قبل از نبوت، (۳)عصمت پیامبران در زندگی اجتماعی و شخصی خودشان، اختلاف‌نظر دارند. [[شیعه امامیه]] بر این باور است که پیامبران در تمامی شئون مذکور، از عصمت برخوردارند بلکه پیامبران از هر آنچه که مایه نفرت و دوری مردم از آنها باشد، مصون و محفوظ می‌باشند.<ref> ربانی گلپایگانی، کلام تطبیقی، ۱۳۸۵ش، ص۹۴-۹۸.</ref>


==عصمت امامان==
==عصمت امامان==
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۱۵۱

ویرایش