پرش به محتوا

اصول مذهب شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۵۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۹ مهٔ ۲۰۲۲
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:


==جایگاه==
==جایگاه==
اصول مذهب شیعه، به اصل‌های پنجگانه‌ای (توحید، نبوت، معاد، امامت و عدل) گفته می‌شود که اعتقاد داشتن به همه آنها با هم، باعث می‌شود فرد شیعه محسوب شود و اعتقاد نداشتن به هر کدام از آنها، او را از دایره [[تشیع]] خارج می‌کند. البته سه اصل توحید، نبوت و معاد از [[اصول دین]] هستند که باور نداشتن به هر کدام از آنها موجب خروج از دین اسلام و [[کفر]] نیز می‌گردد.<ref>میرزای‌ قمی‌، اصول‌ دین‌، ص۵.</ref>
اصول مذهب شیعه، به اصل‌های پنجگانه‌ای (توحید، نبوت، معاد، امامت و عدل) گفته می‌شود<ref> نگاه کنید به محمدی ری‌شهری، دانشنامه عقاید اسلامی، ج۸، ص۹۹.</ref>  که پایه و اساس مذهب شیعه را تشکیل می‌دهند<ref>نگاه کنید به محمدی ری‌شهری، دانشنامه عقاید اسلامی، ۱۳۸۵ش، ج۸، ص۹۷.</ref> و اعتقاد داشتن به همه آنها با هم، باعث می‌شود فرد شیعه محسوب شود و اعتقاد نداشتن به هر کدام از آنها، او را از دایره [[تشیع]] خارج می‌کند.{{مدرک}} البته سه اصل توحید، نبوت و معاد از [[اصول دین]] هستند که باور نداشتن به هر کدام از آنها موجب خروج از دین اسلام و [[کفر]] نیز می‌گردد.<ref>نگاه کنید به امام خمینی، کتاب الطهاره، ۱۴۲۷ق، ج۳، ص۴۳۷-۴۳۸.</ref>
==اصول اختصاصی==
امامت و عدل دو اصل اختصاصی مذهب تشیع هستند:
===امامت===
{{اصلی|امامت}}
باور به اینکه امامت (رهبری جامعه اسلامی و جانشینی حضرت محمد(ص)) منصبی الهی است و از سوی خدا، دوازده تن از فرزندان پیامبر(ص) به این مقام منصوب شده‌اند. اسامی [[امامان]] به ترتیب امامت چنین است: [[امام علی(ع)]]، [[امام حسن(ع)]]، [[امام حسین(ع)]]، [[امام سجاد(ع)]]، [[امام باقر(ع)]]، [[امام صادق(ع)]]، [[امام کاظم(ع)]]، [[امام رضا(ع)]]، [[امام جواد عليه‌السلام|امام جواد(ع)]]، [[امام هادی(ع)]]، [[امام حسن عسکری علیه‌السلام|امام عسکری(ع)]]، [[امام مهدی عجل‌الله تعالی فرجه|امام مهدی(عج)]].<ref>خزاز رازی، کفایة‌الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۵۳-۵۵؛ صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۱‌، ص۲۵۴-۲۵۳.</ref>
===عدل===
{{اصلی|عدل}}
باور به اینکه تمام کارهای خدا، در دنیا و آخرت از روى حكمت و مصلحت است و خدا به کسی ظلم نمی‌کند.{{مدرک}} به گفته [[مصباح یزدی]]، عدل به خاطر اهمیتی که در [[علم کلام]] دارد از اصول عقاید و مشخصات مذهب کلامی شیعه و معتزله محسوب می‌شود.<ref>مصباح یزدی، آموزش عقائد، ص۱۶۱.</ref> عدلیه (شیعه و معتزله) معتقدند افعال، صرف‌نظر از انتسابشان به خدا، متّصف به حسن و قبح مى‌شوند و عقل انسان هم می‌تواند تا حدودى حسن و قبح آنها را درک كند. در مقابل، اشاعره معتقدند هرآنچه از خداوند صادر شود، نیکو است حتی اگر ظلم باشد. آنان بر اساس حسن و قبح شرعی عمل خداوند را ملاک عدل می‌دانند.{{مدرک}}


==اصول مشترک دین و مذهب==
==اصول مشترک==
{{اصلی|اصول دین}}
{{اصلی|اصول دین}}
*توحید: باور به وجود خدا، یگانگی و شریک نداشتن او و اینکه همیشه بوده و هست.
*توحید: باور به وجود خدا، یگانگی و شریک نداشتن او و اینکه همیشه بوده و هست.
*نبوت: باور به اینکه خدا، افرادی را برای هدایت مردم به [[نبوت|پیامبری]] مبعوث است. نخستین پیامبر، [[حضرت آدم(ع)]] و آخرین آنها [[حضرت محمد(ص)]] است.{{مدرک}}
*نبوت: باور به اینکه خدا، افرادی را برای هدایت مردم به [[نبوت|پیامبری]] مبعوث است. نخستین پیامبر، [[حضرت آدم(ع)]] و آخرین آنها [[حضرت محمد(ص)]] است.{{مدرک}}
*معاد: باور به اینکه انسان پس از مرگ، زنده می‌شود و به اعمال نیک و بد او رسیدگی خواهد شد.{{مدرک}}
*معاد: باور به اینکه انسان پس از مرگ، زنده می‌شود و به اعمال نیک و بد او رسیدگی خواهد شد.{{مدرک}}
==اصول اختصاصی مذهب==
===عدل===
{{اصلی|عدل}}
باور به اینکه تمام کارهای خدا، در دنیا و آخرت از روى حكمت و مصلحت است و خدا به کسی ظلم نمی‌کند.{{مدرک}} به گفته [[مصباح یزدی]]، عدل به خاطر اهمیتی که در [[علم کلام]] دارد از اصول عقاید و مشخصات مذهب کلامی شیعه و معتزله محسوب می‌شود.<ref>مصباح یزدی، آموزش عقائد، ص۱۶۱.</ref> عدلیه (شیعه و معتزله) معتقدند افعال، صرف‌نظر از انتسابشان به خدا، متّصف به حسن و قبح مى‌شوند و عقل انسان هم می‌تواند تا حدودى حسن و قبح آنها را درک كند. در مقابل، اشاعره معتقدند هرآنچه از خداوند صادر شود، نیکو است حتی اگر ظلم باشد. آنان بر اساس حسن و قبح شرعی عمل خداوند را ملاک عدل می‌دانند.{{مدرک}}
===امامت===
{{اصلی|امامت}}
باور به اینکه امامت (رهبری جامعه اسلامی و جانشینی حضرت محمد(ص)) منصبی الهی است و از سوی خدا، دوازده تن از فرزندان پیامبر(ص) به این مقام منصوب شده‌اند. اسامی [[امامان]] به ترتیب امامت چنین است: [[امام علی(ع)]]، [[امام حسن(ع)]]، [[امام حسین(ع)]]، [[امام سجاد(ع)]]، [[امام باقر(ع)]]، [[امام صادق(ع)]]، [[امام کاظم(ع)]]، [[امام رضا(ع)]]، [[امام جواد عليه‌السلام|امام جواد(ع)]]، [[امام هادی(ع)]]، [[امام حسن عسکری علیه‌السلام|امام عسکری(ع)]]، [[امام مهدی عجل‌الله تعالی فرجه|امام مهدی(عج)]].<ref>خزاز رازی، کفایة‌الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۵۳-۵۵؛ صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۱‌، ص۲۵۴-۲۵۳.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۲۷: خط ۲۶:
{{منابع}}
{{منابع}}
*شیخ صدوق، محمد بن علی، کمال‌الدین و تمام النعمه، تصحیح: علی‌اکبر غفاری، تهران، اسلامیه، ۱۳۹۵ق.
*شیخ صدوق، محمد بن علی، کمال‌الدین و تمام النعمه، تصحیح: علی‌اکبر غفاری، تهران، اسلامیه، ۱۳۹۵ق.
*محمدی ری‌شهری، دانشنامه عقاید اسلامی، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۵ق.
*خزاز رازی، علی بن محمد، کفایة‌الاثر فی النص علی الائمة الاثنی عشر، تصحیح: عبداللطیف حسینی کوه‌کمری، قم، بیدار، ۱۴۰۱ق.
*خزاز رازی، علی بن محمد، کفایة‌الاثر فی النص علی الائمة الاثنی عشر، تصحیح: عبداللطیف حسینی کوه‌کمری، قم، بیدار، ۱۴۰۱ق.
* شهید ثانی‌، زین‌الدین‌، حقائق‌ الایمان‌، به‌کوشش‌ مهدی‌ رجایی‌، قم‌، کتابخانة آیت‌الله‌ مرعشی‌.
* شهید ثانی‌، زین‌الدین‌، حقائق‌ الایمان‌، به‌کوشش‌ مهدی‌ رجایی‌، قم‌، کتابخانة آیت‌الله‌ مرعشی‌.