ورع: تفاوت میان نسخه‌ها

علمای شیعه برای ورع مراتبی از جمله ورع [[توبه|توبه‌کنندگان]]، ورع صالحین، ورع متقین و ورع سالکان تصور کرده‌اند.

ورع را نگه‌داشتن خود از [[محرمات]]، دوری از [[گناه]]،<ref>ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ذیل واژه ورع.</ref> پرهیزکاری و پارسایی،<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ۱۳۷۷ش، ذیل واژه ورع.</ref> و اجتناب از شبهات از ترس ارتکاب محرمات<ref>انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۱۳۸۱ش، ذیل واژه ورع.</ref> معنا کرده‌اند. در [[روایات]]، ورع را پرهیز از انجام محرمات و اجتناب از شبهات دانسته‌اند؛<ref> برای نمونه کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۱۰۸؛ تمیمی آمدی، غرر الحکم، ۱۴۱۰ق، ص۱۲۵.</ref> امام خمینی ورع را به نگه‌داری کامل، حفظ نفس و هراسان‌بودن از لغزش‌ها، یا سخت‌گیری بر نفس برای بزرگ‌داشت حق، تعریف کرد.<ref>امام خمینی، چهل حدیث، ۱۳۷۸ش، ص۲۰۶.</ref>  

ورع و [[تقوا]] در کتب لغت هم‌معنا قرار داده شده‌اند؛<ref>طریحی، مجمع البحرین، ۱۴۱۶ق، ذیل واژه وقا؛ راغب اصفهانی، المفردات، ۱۴۱۲ق، ذیل واژه وقایه.</ref> اما با توجه به مراتب و درجاتی که در روایات برای ورع ذکر شده،<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۷، ص۱۰۰.</ref> تقوا مرتبه اول ورع که اجتناب از [[محرمات]] و انجام [[واجبات]] است، دانسته شده است. از این‌رو ورع مقامی بالاتر از مقام تقوا معرفی شده که برای رسیدن به آن مقام، نه تنها باید از [[گناهان]] اجتناب کرد؛ بلکه باید از شبهات و کارهای حلالی که ممکن است به ایجاد زمینه [[گناه]] کمک کند، دوری نمود.<ref> ملاحویش آل غازی، بیان المعانی، ۱۳۸۲ق، ج۳، ص۵۵.</ref>

[[علامه مجلسی]] چهار مرتبه برای ورع ذکر کرده است که عبارتند از:

* '''ورع توبه‌کنندگان:'''چیزی که انسان را از زیر بار [[گناه]] و [[فسق]] خارج می‌کند و باعث قبولی شهادت و گواهی او می‌شود.

* '''ورع صالحان:''' در این مرتبه انسان از انجام شبهات اجتناب می‌کند تا زمینه بروز [[گناه]] برای او فراهم نشود.

* '''ورع متقین:''' حالتی در انسان است که از انجام کارهای حلال و مباحی که ممکن است به [[حرام]] منجر شود، دوری کند.

* '''ورع سالکان و صدیقین:''' روی‌گردانی از غیر [[خدا]] به جهت ترس از صرف کردن لحظه‌ای از عمر در کاری که باعث [[تقرب]] به خدا نشود؛ اگر چه یقین دارد که به حرام نمی‌انجامد.<ref>مجلسی، مراة العقول، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۵۲-۵۳؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۷، ص۱۰۰</ref>

 

[[امام خمینی]] نیز اجتناب از [[کبائر]] را ورع عامه، اجتناب از شبهات برای ترس از وقوع در [[محرمات]] را ورع خاصه، اجتناب از مباحات به دلیل دوری از وزر آن را ورع [[زهد|اهل زهد]]، ترک نظر به دنیا برای وصول به مقامات را ورع اهل سلوک، ترک مقامات برای وصول به باب‌الله و شهود جمال‌الله را ورع مجذوبین و اجتناب از توجه به غایت را ورع اولیاء می‌داند.<ref>امام خمینی، چهل حدیث، ۱۳۷۸ش، ص۴۷۴.</ref>

* امام خمینی، سید روح‌الله، چهل حدیث، تهران، مرکز تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۸ش.

* تمیمی آمدی، عبدالواحد، غرر الحکم و درر الکلم، تصحیح سید مهدی رجائی، قم،‌ دار الکتاب اسلامی، ۱۴۱۰ق.

* دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۷ش.

* راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن‌، تصحیح صفوان عدنان داودی‌، لبنان - سوریه،‌ دار العلم- الدار الشامیة‌، ۱۴۱۲ق.

* طریحی، فخرالدین، مجمع‌البحرین، تهران، کتابفروشی مرتضوی‌، ۱۴۱۶ق.