روح القدس: تفاوت میان نسخه‌ها

کلمه روح‌القدس چهار بار در [[قرآن]] درباره [[عیسی مسیح]] و [[پیامبر اسلام (ص)]] به کار رفته است.<ref>سوره بقره: آیات ۸۷ و ۲۵۳؛ سوره مائده، آیه ۱۱۰؛ سوره نحل، آیه ۱۰۲.</ref> در [[جوامع حدیثی]] نیز متعدد واژه روح‌القدس استفاده شده و علاوه بر تعیین مصادیقی برای آن <ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۲۲۱ و ج۱۸، ص۲۵۴؛ قمی، تفسیر قمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۸۹؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۸۰.</ref> وظایفی نیز به او نسبت داده شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷، ج۱، ص۲۷۲.</ref>

[[قرآن کریم]]، [[کتاب مقدس]] و [[جوامع حدیثی]] کارویژه‌هایی از جمله خلقت حیات و آفرینش موجودات، ابلاغ [[پیام خدا]] به [[پیامبران]]، مؤید و کمک کننده پیامبران، یاری‌رسان و تسلی‌دهنده [[مؤمنان]]، همراهی با [[ملائکه]] برای رساندن [[وحی الهی]]، وسیله [[عبادت]] و [[توبه]] به درگاه خداوند، مبدأ علم انبیا، القاء حکم و علم به [[اهل بیت (ع)]] و اولین [[شفاعت|شفاعت کننده]] در [[روز قیامت]] را به روح‌القدس نسبت داده‌اند.

* خلقت حیات و آفرینش موجودات: در [[کتاب مقدس]] از جمله کارهایی که به روح‌القدس نسبت داده شده است نقش او در آفرینش موجودات، حیوانات و انسان است. بسیاری از [[مسیحیان]] معتقدند بدون روح‌القدس نه دنیایی پدید می‌آمد و نه مخلوقی و نه انسانی.<ref>علی پور، «روح‌القدس» ۱۳۹۴ش، ص۴۳۴.</ref>

* ابلاغ پیام خدا به [[پیامبران]]: بنابر نظر کسانی که حقیقت روح‌القدس را با [[جبرئیل]] یکسان پنداشته‌اند همچنین بر اساس نظر اندیشمندانی که آن را موجودی بالاتر از [[ملائکه]] می‌دانند یکی از کارویژه‌های روح‌القدس انتقال، ابلاغ و القاء پیام خدا به پیامبران بوده است. در روایتی از [[پیامبر اسلام (ص)]] بر این وظیفه روح‌القدس اشاره شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۸۰؛طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، </ref>

* موید و کمک کننده پیامبران و اولیای الهی: تقویت و همراهی پیامبران در انجام وظیفه رسالت خود یکی از کارویژه‌های روح‌القدس است. در سه [[آیه]] از [[قرآن]]<ref>بقره: ۸۷، ۲۵۳ و مائده:۱۱۰.</ref> روح‌القدس موجودی است که خداوند به وسیله او [[عیسی مسیح]] را مورد تأیید قرار داده و بنابر نظر [[مفسران]] تأیید در اینجا به معنای تقویت خواهد بود.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۰۷.</ref> بعضی از [[روایات]] روح‌القدس را حافظ پیامبران از انجام [[گناهان]] و [[کبائر]] دانسته‌اند.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۲۵، ص۵۴-۵۵.</ref> همچنین بر اساس برخی روایات، [[فاطمه زهرا (س)]] تأیید خاص روح‌القدس را همراه خود داشته است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۵، ص۹۷.</ref> همراهی روح‌القدس با رسول اکرم (ص) و امامان شیعه و عدم برگشت به آسمان نیز مضمون برخی از روایات است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۵، ص۶۰-۶۱.</ref> در نهایت نزول روح‌القدس همراه دیگر ملائکه در [[شب قدر]] بر قلب پیامبر و بعد از او بر قلب [[امامان شیعه]] مورد تأکید روایات<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۴، ص۱۴.</ref> و مفسران قرار گرفته است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۱۸۶.</ref>

* مبدا علم [[انبیا]]: بر اساس برخی از روایات مبدأ و منشأ علم پیامبران و اوصیا روح‌القدس است. در این روایات از وجود پنج روح در وجود انبیا و اوصیا نام برده شده که روح‌القدس از جمله آنهاست و به وسیله او پیامبران تمام علوم را فرا می‌گیرند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۷۲.</ref>

* القا حکم الهی به [[اهل بیت (ع)]]: [[امام صادق (ع)]] در جواب سوال از چگونگی قضاوت و داوری اهل بیت بر این نکته تأکید می‌کند که اهل بیت بر اساس حکم خدا و [[داود نبی]] قضاوت می‌کنند و اگر حکم چیزی را نداند روح‌القدس علم آن‌را بر قلب ایشان القا می‌کند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۹۸.</ref>

* اولین شفاعت کننده در قیامت: [[پیامبر اسلام (ص)]] ضمن روایتی اولین [[شفاعت|شفاعت کننده]] در [[روز قیامت]] را روح‌القدس دانسته است.<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، بیروت، ج۴، ص۴۹۶-۴۹۸.</ref>

* وسیله [[عبادت]] و [[توبه]] به درگاه [[خداوند]]: بر اساس مضامین [[کتاب مقدس]] [[مؤمن|انسان مؤمن]] در هنگام توبه و [[ایمان]] روح‌القدس را در می‌یابد و او انسان‌ها را از آلودگی‌های گناه پاک می‌کند و محرک انسان برای زندگی مقدس است.<ref>علی پور، «روح‌القدس» ۱۳۹۴ش، ج۲۰، ص۴۳۴.</ref> در بعضی از [[روایات]] نیز بر این مطلب تأکید شده است که به وسیله روح‌القدس خداوند عبادت می‌شود.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۴۲.</ref>

* یاری‌رسان و تسلی‌دهنده [[مؤمنان]]: روح‌القدس علاوه بر تأیید و همراهی انبیا، مؤمنین را نیز کمک و یاری می‌کند و تسلی‌دهنده آنها نیز خواهد بود. بر اساس روایات این تأیید روح‌القدس تا زمانی است که مؤمنین با زبان و عمل خود پیامبر (ص) و [[اهل بیت (ع)]] را یاری کنند.<ref>فیض کاشانی، الوافی، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۲۰۱؛ حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۴، ص۵۹۴، کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۰۲.</ref>

* اله بداشتی، علی، «روح‌القدس در آموزه‌های مسیحی و اسلام»، مجله الهیات تطبیقی، شماره سوم، ۱۳۸۹ش.

* دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۳ش.

* راغب اصفهانی، ابی القاسم الحسین، المفردات فی غریب القرآن، بیروت، مکتبة تزار مصطفی الباز، بی تا.

* زمخشری، محمود، الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل، بیروت، دار الكتاب العربی، ۱۴۰۷ق.

* سیوطی، جلال الدین، الدرالمنثور فی تفسیر بالماثور، قم، كتابخانه آية الله مرعشى نجفى، ۱۴۰۴ق،

* علی پور، فاطمه و محمدزارع، «روح‌القدس» در دانشنامه جهان اسلام، تهران، ۱۳۹۴ش.