پرش به محتوا

روح القدس: تفاوت میان نسخه‌ها

۶۱۱ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۰
جز
تمیزکاری
جز (تمیزکاری)
جز (تمیزکاری)
خط ۱۵: خط ۱۵:


== حقیقت روح القدس ==
== حقیقت روح القدس ==
درباره حقیقت روح‌القدس چند نظر در میان نظریه‌پردازان اسلامی و مسیحی ارائه شده است که از جمله می‌توان به جبرئیل، موجودی از عالم امر خداوند، [[انجیل]]، [[اسم اعظم خدا]]، عقل فعال، [[روح الارواح]]، اقنوم سوم و موجودی بالاتر از ملائکه اشاره کرد.
درباره حقیقت روح‌القدس چند نظر در میان نظریه‌پردازان اسلامی و مسیحی ارائه شده است:
* جبرئیل: بسیاری از [[مفسران]] با استناد به بعضی از [[آیه|آیات]] [[قرآن]] روح‌القدس را با [[جبرئیل]] یک حقیقت می‌دانند. این مفسران درباره اینکه چرا جبرئیل به این نام خوانده شده، معتقدند همچنان که روح بدن را زنده می‌کند جبرئیل نیز با آوردن وحی بر پیامبران دین را زنده می‌کند<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶.</ref> و به دلیل کامل‌تر بودن روحانیت او، جبرئیل بر دیگر ملائکه شرافت دارد و نام روح‌القدس بر او اختصاص یافته است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۰۷؛ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، ج۱، ص۳۴۰؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹.</ref> در بعضی از روایات نیز نام‌گذاری جبرئیل به روح‌القدس تأیید شده است.<ref>سیوطی، الدرالمنثور، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۸۴؛ علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۸۹، مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۲۲۱.</ref>
* جبرئیل: تعدادی از [[مفسران]] روح‌القدس را با [[جبرئیل]] یک حقیقت می‌دانند. این مفسران درباره اینکه چرا جبرئیل به این نام خوانده شده، معتقدند همچنان که روح بدن را زنده می‌کند جبرئیل با آوردن وحی بر [[پیامبران]] دین را زنده می‌کند<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶.</ref> و به دلیل کامل‌تر بودن روحانیت او، جبرئیل بر دیگر ملائکه شرافت دارد و نام روح‌القدس بر او اختصاص یافته است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۰۷؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۳۴۰؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹.</ref> در بعضی از روایات نیز نام‌گذاری جبرئیل به روح‌القدس تأیید شده است.<ref>سیوطی، الدرالمنثور، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۸۴؛ قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۸۹، مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۲۲۱.</ref>
* موجودی از عالم امر خداوند: برخی دیگر مفسران از جمله [[علامه طباطبایی]] روح‌القدس را موجودی غیر از [[ملائکه]] می‌دانند که گاه به پاکی و گاه به امانت توصیف شده و در رساندن [[وحی]] به [[انبیا]]، ملائکه را همراهی می‌کرده است. علامه طباطبایی ذیل آیه ۸۵ [[سوره اسراء]] [[روح]] را از موجودات عینی و از عالم امر [[خداوند]] می‌داند که با کلمه «کن» یا «ایجاد» شناخته می‌شود و وجودش قائم به ذات خداوند است. این موجود گاه با ملائکه همراه می‌شود و گاه حقیقتی است که در همه انسان‌ها دمیده می‌شود و زمانی همراه با [[مومن|مؤمنین]] یا در تماس با انبیا الهی است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۳، ص۱۹۵-۱۹۸.</ref>  
* موجودی از عالم امر خداوند: [[علامه طباطبایی]] روح‌القدس را موجودی غیر از [[ملائکه]] می‌داند که گاه به پاکی و گاه به امانت توصیف شده و در رساندن [[وحی]] به [[انبیا]]، ملائکه را همراهی می‌کرده است. علامه طباطبایی ذیل آیه ۸۵ [[سوره اسراء]] [[روح]] را از موجودات عینی و از عالم امر [[خداوند]] می‌داند که با کلمه «کن» یا «ایجاد» شناخته می‌شود و وجودش قائم به ذات خداوند است. این موجود گاه با ملائکه همراه می‌شود و گاه حقیقتی است که در همه انسان‌ها دمیده می‌شود و زمانی همراه با [[مومن|مؤمنان]] یا در تماس با انبیا الهی است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۳، ص۱۹۵-۱۹۸.</ref>  
* بزرگ [[فرشتگان الهی]]: در روایتی از [[امام صادق (ع)]] فرشته‌ای بزرگ‌تر از جبرئیل و [[میکائیل]] معرفی شده است که همراه [[پیامبر اسلام (ص)]] بوده و به او خبر می‌داده است و پس از پیامبر، همراه [[امامان شیعه]] است و آنان را قوت و توفیق می‌بخشد.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۸، ص۲۵۴.</ref>
* بزرگ [[فرشتگان الهی]]: در روایتی از [[امام صادق (ع)]] فرشته‌ای بزرگ‌تر از جبرئیل و [[میکائیل]] معرفی شده است که همراه [[پیامبر اسلام (ص)]] بوده و به او خبر می‌داده است و پس از پیامبر، همراه [[امامان شیعه]] است و آنان را قوت و توفیق می‌بخشد.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۸، ص۲۵۴.</ref>
*[[انجیل]]: در بعضی از تفاسیر به مفسرانی مانند ابن زید اشاره شده که مقصود از روح‌القدس را [[انجیل]] دانسته‌اند همان‌گونه که در آیه ۵۲ [[سوره شوری]] بر [[قرآن]] نیز کلمه روح اطلاق شده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۳۰۸؛ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، ج۱، ص۳۴۰.</ref>
*[[انجیل]]: گفته شده ابن زید از مفسران مقصود از روح‌القدس را [[انجیل]] دانسته همان‌گونه که در آیه ۵۲ [[سوره شوری]] بر [[قرآن]] نیز کلمه روح اطلاق شده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۳۰۸؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۳۴۰.</ref>
*اسم اعظم خداوند: برخی از مفسران منظور از روح القدس را اسم اعظم خداوند می‌دانند که [[عیسی مسیح]] با آن مردگان را زنده می‌کرد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۳۰۸؛ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، ج۱، ص۳۴۰.</ref>
*[[اسم اعظم]] : برخی از مفسران منظور از روح‌القدس را اسم اعظم خداوند می‌دانند که [[عیسی مسیح]] با آن مردگان را زنده می‌کرد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۳۰۸؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۳۴۰.</ref>
* عقل فعال: روح‌القدس در نگاه برخی از فلاسفه مسلمان مانند [[فارابی]]، [[شیخ اشراق]] و [[میرداماد]] به عنوان عقل فعال که صورت‌بخش جهان ماده است شناخته می‌شود و در نزد دیگر فلاسفه مانند [[ابن سینا]] و [[ملاصدرا]] روح‌القدس، جبرئیل امین و عقل فعال یکی شناخته می‌شوند.<ref>اله بداشتی، «روح‌القدس در آموزه‌های مسیحی و اسلام»، ۱۳۸۹ش، ص۴.</ref><br />
* عقل فعال: روح‌القدس در نگاه برخی از فلاسفه مسلمان مانند [[فارابی]]، [[شیخ اشراق]] و [[میرداماد]] به عنوان عقل فعال که صورت‌بخش جهان ماده است شناخته می‌شود و در نزد دیگر فلاسفه مانند [[ابن سینا]] و [[ملاصدرا]] روح‌القدس، جبرئیل و عقل فعال یکی شناخته می‌شوند.<ref>اله بداشتی، «روح‌القدس در آموزه‌های مسیحی و اسلام»، ۱۳۸۹ش، ص۴.</ref><br />
* روح الارواح: در پاره‌ای از آثار [[عرفا]]، از روح‌القدس به عنوان روح الارواح نام برده شده که مخلوق خدا نیست بلکه وجهی خاص از وجوه حق است که وجود به آن قائم است. آنها بر اساس آیه ۲۹ [[سوره حجر]] که خداوند هنگام خلق انسان از روح خود در او دمید، روح‌القدس را همان [[روح‌الله]] می‌دانند که روح مخلوقات بدان قائم است.<ref>حیدر آملی، جامع الاسرار و منبع الانوار، ۱۳۴۷ش، ص۶۸۸-۶۹۰، علی پور، «روح‌القدس» ۱۳۹۴ش، ص۴۳۳-۴۳۷.</ref>  
* روح الارواح: در پاره‌ای از آثار [[عرفا]]، از روح‌القدس به عنوان روح الارواح نام برده شده که مخلوق خدا نیست بلکه وجهی خاص از وجوه حق است که وجود به آن قائم است. آنها بر اساس آیه ۲۹ [[سوره حجر]] که خداوند هنگام خلق انسان از روح خود در او دمید، روح‌القدس را همان روح‌الله می‌دانند که روح مخلوقات بدان قائم است.<ref>حیدر آملی، جامع الاسرار، ۱۳۴۷ش، ص۶۸۸-۶۹۰، علی‌پور، «روح‌القدس» ۱۳۹۴ش، ص۴۳۳-۴۳۷.</ref>  
* اقنوم سوم: در ادبیات [[مسیحی]] روح‌القدس، اقنوم سوم از اقانیم سه‌گانه «پدر، پسر و روح‌القدس» است که در مرتبه‌‌ای متأخر از پدر و پسر قرار می‌گیرد و برای کمک و همراهی [[عیسی مسیح]] فرستاده شد. روح‌القدس نزد مسیحیان شخصیتی الهی دارد و دارای صفاتی از جمله فکر، احساس و اراده است.<ref>میشل، کلام مسیحی، ۱۳۷۷ش، ص۷۴.</ref> متکلمان مسیحی درباره الوهیت روح‌القدس دچار اختلاف هستند. بعضی از نظریه‌پردازان که به «مخالفان روح‌القدس» شهرت داشتند شخصیت الهی روح‌القدس را انکار می‌کردند.<ref>مک گراث، درآمدی بر الهیات مسیحی، ۱۳۸۵ش، ص۳۰۹-۳۱۰.</ref> در مقابل متکلمانی بر این اعتقاد بودند که روح‌القدس موجود مستقلی نیست بلکه تجلی خداوند است و الوهیت آن را مورد تأکید قرار می‌دهند.<ref>سلیمانی اردستانی، درآمد بر الهیات تطبیقی اسلام و مسیحیت، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۶-۱۲۷.</ref>
* اقنوم سوم: در ادبیات [[مسیحی]] روح‌القدس، اقنوم سوم از اقانیم سه‌گانه «پدر، پسر و روح‌القدس» است که در مرتبه‌‌ای متأخر از پدر و پسر قرار می‌گیرد و برای کمک و همراهی [[عیسی مسیح]] فرستاده شد. روح‌القدس نزد مسیحیان شخصیتی الهی دارد و دارای صفاتی از جمله فکر، احساس و اراده است.<ref>میشل، کلام مسیحی، ۱۳۷۷ش، ص۷۴.</ref> متکلمان مسیحی درباره الوهیت روح‌القدس دچار اختلاف هستند. بعضی از نظریه‌پردازان که به «مخالفان روح‌القدس» شهرت داشتند شخصیت الهی روح‌القدس را انکار می‌کردند.<ref>مک گراث، درآمدی بر الهیات مسیحی، ۱۳۸۵ش، ص۳۰۹-۳۱۰.</ref> در مقابل متکلمانی بر این اعتقاد بودند که روح‌القدس موجود مستقلی نیست بلکه تجلی خداوند است و الوهیت آن را مورد تأکید قرار می‌دهند.<ref>سلیمانی اردستانی، درآمد بر الهیات تطبیقی اسلام و مسیحیت، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۶-۱۲۷.</ref>