روح القدس: تفاوت میان نسخه‌ها

'''رُوح‌ُ القُدُس''' از موجودات مقرب الهی به‌معنای روح پاک است. این کلمه بارها در [[کتاب مقدس]]، [[قرآن]] و [[جوامع حدیثی]] به‌کار رفته است. درباره حقیقت روح‌القدس و اینکه اشاره به چه موجودی است، چند نظر در میان نظریه‌پردازان اسلامی و مسیحی ارائه شده است که از جمله می‌توان به جبرئیل، موجودی از عالم امر خداوند، [[انجیل]]، [[اسم اعظم خدا]]، عقل فعال، [[روح الارواح]]، اقنوم سوم و موجودی بالاتر از [[ملائکه]] اشاره کرد.  

در منابع دینی کارویژه‌هایی از جمله خلقت حیات و آفرینش موجودات، ابلاغ [[پیام خدا]] به [[پیامبران]]،  یاری رساندن به [[مؤمنان]]، وسیله [[عبادت]] و [[توبه]] به درگاه [[خداوند]]، مبدأ علم انبیا و منشأ القاء حکم و علم به [[اهل بیت (ع)]] و اولین [[شفاعت|شفاعت کننده]] در [[روز قیامت]] به روح‌القدس نسبت داده‌ شده است.

روح‌ القدس به‌معنای روح پاک (Holy spirit)، نام خاص یکی از موجودات مقرب الهی است که از عیب‌ها و نقص‌ها منزه است.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶؛ زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۶۱.</ref>  این کلمه از دو واژه «روح» به معنای روان، جان<ref>انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۱۳۸۱ش، ذیل واژه روح‌القدس؛ معین، فرهنگ فارسی، ۱۳۷۱ش، ذیل واژه روح.</ref> و نسیم<ref>ابن فارس، معجم مقاییس اللغة، ۱۴۰۴ق، ذیل واژه روح‌القدس.</ref> و «القدس» به معنای برکت،<ref>ابن عماد، المحیط فی اللغة، ۱۴۱۴ق، ذیل واژه روح‌القدس.</ref> طهارت<ref>راغب، المفردات، ذیل واژه قدس.</ref> و پاکی<ref>انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۱۳۸۱ش، ذیل واژه روح‌القدس؛ معین، فرهنگ فارسی، ۱۳۷۱ش، ذیل واژه روح.</ref> ترکیب یافته است. این واژه در کتاب‌های آسمانی [[ادیان ابراهیمی]] به ویژه [[مسیحیت]] و [[اسلام]] آمده و مصادیقی از جمله [[جبرئیل]]، اقنوم سوم، نیروی غیبی در وجود همه [[مومنان]]، روحی که بر [[مریم مقدس]] وارد شد، برای آن ذکر شده است.<ref>اله بداشتی، «روح‌القدس در آموزه‌های مسیحی و اسلام» ۱۳۸۹ش، ص۲-۴.</ref>

بعضی دلیل این نام‌گذاری را به حیات‌بخشی و تقدیس قلوب مؤمنین توسط روح‌القدس مرتبط دانسته‌اند<ref>هاکس، قاموس کتاب مقدس، ۱۳۷۷ش، ص۴۲۴.</ref> و به‌سبب علاقه روح‌القدس به خدا و مسیح به او نام‌های [[روح الله]] و روح مسیح نیز داده شده است.<ref>دهخدا، لغت نامه، ۱۳۷۷ش، ذیل واژه روح‌القدس.</ref><br />

کلمه روح‌القدس چهار بار در [[قرآن]] درباره [[عیسی مسیح]] و [[پیامبر اسلام (ص)]] بکار رفته است.<ref>بقره: ۸۷ و ۲۵۳؛ مائده: ۱۱۰؛ نحل: ۱۰۲</ref> در [[جوامع حدیثی]] نیز متعدد واژه روح‌القدس استفاده شده و علاوه بر تعیین مصادیقی برای آن <ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۲۲۱ و ج۱۸، ص۲۵۴؛ علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۸۹؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۸۰.</ref> کارویژه‌هایی نیز به او نسبت داده شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷، ج۱، ص۲۷۲.</ref>

این واژه در ادبیات فارسی نیز بسیار مورد استفاده شعراء قرار گرفته شده است که از مشهورترین آن‌ها می‌توان به این بیت از [[حافظ شیرازی]] اشاره کرد.