ضیاءالدین دری اصفهانی

ضیاء الدین دُرّی اصفهانی (۱۲۹۳-۱۳۷۵ق)، مدرّس فلسفه در قرن چهاردهم

زیست نامه

او در ۱۲۹۳ در روستای دُر، از توابع اصفهان به دنیا آمد. و در ۱۳۷۵ق/۱۳۳۴ش در تهران درگذشت.

فعالیت علمی

تحصیل

وی پس از تحصل علوم مقدماتی در زادگاهش در ۱۳۰۹ به قصد دانش اندوزیی به اصفهان و سپس تهران رفت.

او از شاگردان میرزا محمد حسن کرمانشاهی، ملا محمد کاشانی و جهانگیر خان قشقایی بود.

تدریس

دری اصفهانی پس از سکونت در تهران، به تدریس در دانشگاه مشغول شد در ۱۳۲۷ مدرسه‌ای تأسیس کرد و با جدیت به تدریس و مباحثه در آن و همچنین مطالعه، تحقیق و نگارش کتاب پرداخت.

تألیف

روش دری اصفهانی در فلسفه مشائی بود، او علاوه بر ترجمه برخی متون فلسفی، رساله های بسیاری از ابن سینا را به فارسی ترجمه کرد؛ برخی از آثار وی عبارتند از:

• لمعات المسترشدین یا اصول عقاید دین (تهران۱۳۰۶ش)
• فلسفة الاعتماد (تهران ۱۳۱۱-۱۳۱۷ش)
• کنز الحکمة، ترجمه فارسی نزهة الارواح و روضة الافراح شمس الدین شهرزوری است و در ۱۳۱۶ش در تهران چاپ شده است. او در این کتاب از کتاب اسفار ملاصدرا انتقاد می کند و معتقد است که وی در آن کتاب فقراتی از کتاب های پیشینیان را بدون ذکر نام کتابها و مؤلف آنها آورده و آن مطالب را به خودش نسبت داده است. برخی از اهل فلسفه به این انتقاد پاسخ گفته اند.
• کنز المسائل فی اربع مسائل؛ که مشتمل بر ترجمه و شرح فصوص فارابی، ترجمۀ رساله ای درباره خیر و شر از خیام، تألیف رساله ای در بیان حدوث زلزله و رساله ای در شرح برخی اصطلاحات فلسفه. این کتاب در ۱۳۳۰ش، در تهران چاپ شده است.
• ترجمۀ رسائلی از ابن سینا؛ از جمله: رسالۀ عرشیه، همراه با مقدمۀ مفصلی که آن را فوائد الدریة نام نهاده است؛ رساله در سر قدر؛ رسالۀ فیض الهی؛ رسالۀ عشق؛ رسالۀ تحفه، دربارۀ تجرد و جوهریت نفس ناطقه؛ رسالۀ ترغیب بر دعا؛ رسالۀ اسرار الصلواة ؛ تفسیر سورۀ توحید؛ تفسیر سورۀ قل اعوذ برب الفلق؛ تفسیر سورۀ قل اعوذ برب الناس؛ و کیفیت استجابت دعا. این مجموعه با عنوان رسائل ابن سینا (تهران ۱۳۶۰ش چاپ شده است).
• شرح و ترجمۀ شش رساله از ابن سینا از جمله مبدأ و معاد، قصیده عینیه، اقسام علوم عقلی و تقسیم نفوس با عنوان راهنمای حکمت (تهران۱۳۷۳ش)
• شرح منظومۀ سبزواری
• تصحیح ترجمۀ فروغی از طبیعیات شفاء.

منابع

• اکبر ثبوت، حدیث دانایی و آموزگاری، در زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی مرحوم علامه میرزا ابوالحسین شعرانی، تهران،انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ۱۳۸۴ش.
• مهدی حائری یزدی، کاوشهای عقل نظری، تهران، ۱۳۶۱ش.
• ضیاءالدین دری اصفهانی، کتاب کنز المسائل فی اربع رسائل، تهران، ۱۳۳۰ش.
• محمد بن محمود شهرزوری، کتاب کنزالحکمة، ترجمۀ نزهة الارواح، و روضة الافراح، مترجم: ضیاءالدین دری، تهران، ۱۳۱۶ش.
• منوچهر صدوقی سها، تاریخ حکما و عرفاء متأخر بر صدرالمتألهین، تهران، ۱۳۵۹ش.
• خانبابا مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، تهران، ۱۳۴۰-۱۳۴۴ش.
• مصلح الدین مهدوی، تذکرة القبور، یا دانشمندان و بزرگان اصفهان، اصفهان، ۱۳۴۸ش.

منبع

دانشنامه جهان اسلام، ج۱۷، ص۶۳۱-۶۳۲.