ضیاءالدین دُرّی اصفهانی (۱۲۹۳-۱۳۷۵ق)، از مدرّسان فلسفه در قرن چهاردهم قمری. او از روش مشائی پیروی می‌کرد. و نزد میرزا محمد حسن کرمانشاهی، ملا محمد کاشانی و جهانگیرخان قشقایی شاگردی کرد.
وی علاوه بر تدریس در دانشگاه با تأسیس مدرسه‌ای، در آن به تحقیق و نگارش پرداخت به گونه‌ای که بسیاری از متون فلسفی و برخی رساله‌های ابن سینا و حکمای دیگر را ترجمه کرد. از آثار او می‌توان به اصول عقاید دین و فلسفة الاعتماد اشاره کرد.
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۲۹۳ق |
| محل زندگی | اصفهان تهران |
| تاریخ وفات | ۱۳۷۵ق |
| شهر وفات | تهران |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | میرزا محمد حسن کرمانشاهی • ملا محمد کاشانی • جهانگیرخان قشقایی |
| تألیفات | لمعات المسترشدین • اصول عقاید دین • فلسفة الاعتماد • کنز الحکمة • ترجمه نزهة الارواح و روضة الافراح • کنز المسائل فی اربع مسائل • تفسیر سوره فلق و ناس • کیفیت استجابت دعا • شرح و ترجمۀ شش رساله از ابن سینا |
زندگینامه
ضیاء الدین دُرّی اصفهانی در ۱۲۹۳ در روستای دُر، از توابع اصفهان به دنیا آمد. و در ۱۳۷۵ق/۱۳۳۴ش در تهران درگذشت.[۱]
وی پس از تحصیل علوم مقدماتی در زادگاهش در ۱۳۰۹ به قصد دانش اندوزیی به اصفهان و سپس تهران رفت.[۲] او در فلسفه از روش مشائی پیروی می‌کرد. دری اصفهانی پس از سکونت در تهران، به تدریس در دانشگاه مشغول شد[۳] در ۱۳۲۷ مدرسه‌ای تأسیس کرد و در آن به تدریس، مباحثه، مطالعه، تحقیق و نگارش پرداخت.[۴]
استادان
آثار
او علاوه بر ترجمه برخی متون فلسفی، رساله‌های بسیاری از ابن سینا را به فارسی ترجمه کرد؛ برخی از آثار وی عبارتند از:
- لمعات المسترشدین یا اصول عقاید دین (تهران۱۳۰۶ش)
- فلسفة الاعتماد (تهران ۱۳۱۱-۱۳۱۷ش)
- کنزالحکمة، ترجمه فارسی نزهة الارواح و روضة الافراح شمس الدین شهرزوری است و در ۱۳۱۶ش در تهران چاپ شده است. او در این کتاب از کتاب اسفار ملا صدرا انتقاد می‌کند و معتقد است که وی در آن کتاب فقراتی از کتاب‌های پیشینیان را بدون ذکر نام کتاب‌ها و مؤلف آنها آورده و آن مطالب را به خودش نسبت داده است.[۶] برخی از اهل فلسفه به این انتقاد پاسخ گفته‌اند.[۷]
- کنز المسائل فی اربع مسائل؛ که مشتمل بر ترجمه و شرح فصوص فارابی، ترجمۀ رساله‌ای درباره خیر و شر از خیام، تألیف رساله‌ای در بیان حدوث زلزله و رساله‌ای در شرح برخی اصطلاحات فلسفه، اثر اخیر در ۱۳۳۰ش، در تهران چاپ شده است.
- ترجمۀ رسائلی از ابن سینا؛ از جمله: رسالۀ عرشیه، همراه با مقدمۀ مفصلی که آن را فوائد الدریة نام نهاده است؛ رساله در سر قدر؛ رسالۀ فیض الهی؛ رسالۀ عشق؛ رسالۀ تحفه، دربارۀ تجرد و جوهریت نفس ناطقه؛ رسالۀ ترغیب بر دعا؛ رسالۀ اسرار الصلواة؛ تفسیر سورۀ توحید؛ تفسیر سورۀ قل اعوذ برب الفلق؛ تفسیر سورۀ قل اعوذ برب الناس؛ و کیفیت استجابت دعا. این مجموعه با عنوان رسائل ابن سینا که در ۱۳۶۰ش در تهران چاپ شده است.
- شرح و ترجمۀ شش رساله از ابن سینا از جمله مبدأ و معاد، قصیده عینیه ابن‌سینا، اقسام علوم عقلی و تقسیم نفوس با عنوان راهنمای حکمت.(تهران۱۳۷۳ش)
- شرح منظومۀ سبزواری
- تصحیح ترجمۀ فروغی از طبیعیات شفاء[۸]
پانویس
- ↑ مهدوی، ص۳۹۲؛ صدوقی سها، ص۷۴
- ↑ شهرزوری، ج۲، خاتمۀ درّی، ص۱۵۵
- ↑ مهدوی، ص۳۹۲
- ↑ شهرزوری، ج۲، خاتمۀ درّی، ص۱۵۶
- ↑ شهرزوری، ج۲، خاتمۀ درّی، ص۱۵۵؛ صدوقی سها، ص۷۴
- ↑ دری اصفهانی، ج۲، ص۱۵۷-۱۶۴
- ↑ ثبوت، ص۱۲۳-۱۳۰ به نقل از ابوالحسن شعرانی؛ خائری یزدی، صکد، کو
- ↑ دری اصفهانی، مقدمه، ص۱-۲؛ برای اطلاع از دیگر آثار، مشار، ج۳، ستون۵۶۷-۵۶۹
منابع
- این مقاله از دانشنامه جهان اسلام، ج۱۷، ص۶۳۱-۶۳۲، با دخل و تصرف اقتباس گردیده است.
- اکبر ثبوت، حدیث دانایی و آموزگاری، در زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی مرحوم علامه میرزا ابوالحسین شعرانی، تهران،انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ۱۳۸۴ش.
- حائری یزدی، مهدی، کاوشهای عقل نظری، تهران، ۱۳۶۱ش.
- دری اصفهانی، ضیاءالدین، کتاب کنز المسائل فی اربع رسائل، تهران، ۱۳۳۰ش.
- شهرزوری، محمد بن محمود، کتاب کنزالحکمة، ترجمۀ نزهة الارواح، و روضة الافراح، مترجم: ضیاءالدین دری، تهران، ۱۳۱۶ش.
- صدوقی سها، منوچهر، تاریخ حکما و عرفاء متأخر بر صدرالمتألهین، تهران، ۱۳۵۹ش.
- خانبابا مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، تهران، ۱۳۴۰-۱۳۴۴ش.
- مهدوی، مصلح الدین، تذکرة القبور، یا دانشمندان و بزرگان اصفهان، اصفهان، ۱۳۴۸ش.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دانشنامۀ جهان اسلام