اراده الهی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اراده الهی''' از [[صفات خدا|صفات ثبوتی]] [[خداوند]] است و از همین رو خداوند، مُرید یعنی اراده کننده خوانده می‌شود. [[شیخ مفید]] و [[علامه طباطبایی]]، از عالمان برجسته شیعه، اراده خدا در رابطه با خودش را افعال خداوند دانسته و اراده وی در رابطه با دیگران را امر خداوند قلمداد کرده‌اند. به باور برخی محققان معاصر، چنین تفسیر همخوان با روایات ائمه شیعه است؛ چرا که برای نمونه، [[امام صادق(ع)]] مشیت خداوند را حادث و غیرازلی خوانده است.

 

اراده خداوند را می‌توان به اراده تکوینی و اراده تشریعی تقسیم کرد؛ بر اساس اراده تکوینی، خداوند هر چه اراده کند محقق می‌شود. از اراده تشریعی خداوند، احکام شرعی مانند [[وجوب]]، [[استحباب]]، [[حرمت]] و [[کراهت]] استخراج می‌شود و لزوما آنچه خدا در این باره اراده کره است، محقق نمی‌شود، چرا که به افعال بندگان ارتباط دارد. آیاتی از [[قرآن کریم]]، به اراده تکوینی و تشریعی خداوند اشاره دارد.

به باور [[شیخ مفید]] (درگذشته ۴۱۳ق) و [[علامه طباطبایی]] (درگذشته ۱۳۶۰ش)، اراده تکوینی خدا نسبت به اعمال خودش همان افعال اوست و نسبت به افعال دیگر موجودات، امر او به آن افعال است.<ref>ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی، ۱۳۹۲ش، ص۱۳۲.</ref> بر این اساس، «خدا اراده کرد که انسان را خلق کند»، به این معناست که «خدا انسان را خلق کرد».<ref>سبحانی، عقاید اسلامی در پرتو قرآن، حدیث و عقل، ۱۳۷۹ش، ص۲۱۷.</ref> به باور این دو، اراده از صفات فعلی خداوند است.<ref>حسن‌بیگی، «اراده الهی»، ص۱۰۷.</ref> برخی محققان معاصر معتقدند نظر شیخ مفید و علامه طباطبایی، هماهنگ با نظر ائمه است<ref>ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی، ۱۳۹۲ش، ص۱۳۲.</ref> و در این باره به روایاتی استناد کرده‌اند؛<ref>ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی، ۱۳۹۲ش، ص۱۳۵، ۱۳۶.</ref> از جمله روایتی از امام صادق که مشیت خداوند را حادث و غیرازلی خوانده،<ref>شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۹۸ق، ص۱۴۷.</ref> روایتی از امام کاظم که اراده خداوند را همان فعل او معرفی کرده<ref>شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۹۸ق، ص۱۴۷.</ref> و تعبیری از امام رضا که مشیت و اراده، از صفات فعلی خداوند دانسته شده است.<ref>شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۹۸ق، ص۳۳۸.</ref>