پرش به محتوا

سید محمد تیجانی: تفاوت میان نسخه‌ها

۳٬۳۶۴ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۲ اکتبر ۲۰۲۰
جز
تمیزکاری
جز (حذف مطالب زائد)
جز (تمیزکاری)
خط ۴۷: خط ۴۷:
'''سید محمد تیجانی سماوی'''، [[اسلام‌شناس]] مشهور اهل [[تونس]] و استاد [[دانشگاه سوربن]] [[فرانسه]] که مذهب خود را از [[اهل سنت]] به [[تشیع]] تغییر داده است.
'''سید محمد تیجانی سماوی'''، [[اسلام‌شناس]] مشهور اهل [[تونس]] و استاد [[دانشگاه سوربن]] [[فرانسه]] که مذهب خود را از [[اهل سنت]] به [[تشیع]] تغییر داده است.


تیجانی در نخستین سفرش  به [[مکه]] و آشنایی با عقاید [[وهابیت]]، به آنان متمایل گردید و سال‌ها به تبلیغ باورهای این فرقه پرداخت. وی بعدها به شوق پیوند مجدد با [[وهابیت]] تصمیم گرفت بار دیگر به [[عربستان سعودی]] سفر کند اما در میانه راه [[بیروت]]، با استادی [[شیعه]] از دانشگاه [[بغداد]] آشنا شد. وی به سوی [[عراق]] تغییر مسیر داد و با حضور در این کشور و دیدار با عالمان شیعه، از مسلک وهابیت روی‌گردان شد و پس از بازگشت به وطنش و تحقیق درباره، [[مذهب شیعه]] را اختیار کرد.
تیجانی مالکی‌مذهب بود که پس از سفری به عربستان به وهابیت متمایل شد و به تبلیغ عقاید وهابیت پرداخت اما در پی آشنایی با یکی از استادان دانشگاه بغداد به عراق سفر کرد. او در این سفر با علمای شیعه دیدار و گفتگو کرد و با عقاید شیعیان آشنا گردید و پس از تحقیق مذهب شیعه را برگزید.


==ولادت و تحصیلات==
==ولادت و تحصیلات==
محمد تیجانی سماوی در خانواده‌ای مذهبی در [[قفصه]] در جنوب [[تونس]] متولد شد. خاندان او اصالتاً اهل [[سمّاوه]] [[عراق]] بودند که پیشتر در زمان [[عباسیان]] از ترس کشتار، به شمال [[آفریقا]] مهاجرت کرده بودند.
محمد تیجانی سماوی در [[قفصه]] در جنوب [[تونس]] متولد شد. خاندان او اصالتاً اهل [[سماوه]] [[عراق]] بودند که پیشتر در زمان [[عباسیان]]، به شمال [[آفریقا]] مهاجرت کرده بودند.


تیجانی تحصیلات مقدماتی را طی دو یا سه سال در یکی از شعبه‌های [[دانشگاه زیتونیه]] گذراند. او پس از استقلال [[تونس]] برای ادامه تحصیل به مدارس [[فرانکوعربی]] (فرانسوی-عربی) رفت. او پس از پایان این دوره، استادیار مؤسسۀ پیش‌دانشگاهی [[یوسبای]] شده و پس از حدود ۱۷ سال تدریس، برای تحصیل در [[فرانسه]]، از آموزش و پرورش تونس جدا شد.
تیجانی تحصیلات مقدماتی را طی دو یا سه سال در یکی از شعبه‌های [[دانشگاه زیتونیه]] گذراند. او پس از استقلال [[تونس]] برای ادامه تحصیل به مدارس [[فرانکوعربی]] (فرانسوی-عربی) رفت. او پس از پایان این دوره، استادیار مؤسسۀ پیش‌دانشگاهی [[یوسبای]] شده و حدود ۱۷ سال در آنجا تدریس کرد.


وی بیش از هشت سال در دانشگاه سوربن و موسسه تحصیلات عالی پاریس، به بررسی تطبیقی میان ادیان به ویژه [[ادیان توحیدی]] پرداخته و با اخذ مدرک کارشناسی تحقیقات تخصصی در این زمینه از دانشگاه سوربن فارغ التحصیل شده است.
برای تحصیل در [[فرانسه]] رفت و بیش از هشت سال در دانشگاه سوربن و موسسه تحصیلات عالی پاریس، به بررسی تطبیقی میان ادیان به ویژه [[ادیان توحیدی]] پرداخته و با اخذ مدرک کارشناسی تحقیقات تخصصی در این زمینه از دانشگاه سوربن فارغ التحصیل شده است. سپس در رشته [[فلسفه]] و علوم انسانی و پس از آن در رشته تخصصی تاریخ و [[مذاهب اسلامی]] از این دانشگاه دکترای درجه سه و سپس دکترای بین المللی دریافت کرد. تز دکتری او «‌اندیشه اسلامی در [[نهج البلاغه]]‌» -سخنان امام علی(ع)- بود و نهج البلاغه را در تز دکتری خود به فرانسوی ترجمه کرد. وی پس از اخذ درجه دکترا، یک سال در دانشگاه سوربن و سه سال هم در موسسۀ بالزام در پاریس به تدریس پرداخت.


سپس در رشته [[فلسفه]] و علوم انسانی و پس از آن در رشته تخصصی تاریخ و [[مذاهب اسلامی]] از این دانشگاه دکترای درجه سه و سپس دکترای بین المللی، با تز دکتری «‌اندیشه اسلامی در [[نهج البلاغه]]‌» -سخنان [[امام علی(ع)]]- دریافت کرد. او نهج البلاغه را در تز دکتری خود به فرانسوی ترجمه کرد. وی پس از اخذ درجه دکترا، یک سال در دانشگاه سوربن و سه سال هم در موسسۀ بالزام در پاریس به تدریس پرداخته است.
تیجانی در دوره کودکی، نصف [[قرآن]] را حفظ کرد از این‌رو در ماه‌های [[رمضان]] به عنوان امام در [[نماز تراویح]] شرکت می‌کرد.<ref> تیجانی، ثم اهتدیت، ص۱۱-۱۲.</ref> به گفته وی نام تیجانی هم برگرفته از ‌طریقت تیجانی‌ است که در [[تونس]]، [[مراکش]]، [[الجزایر]]، [[لیبی]]، [[سودان]]، [[مصر]] و... رایج است. این گروه معتقدند که همه [[مشایخ]] و [[اولیاء الله]]، علم خود را از یکدیگر گرفته‌اند مگر [[شیخ احمد تیجانی]] که علمش را مستقیما از [[پیامبر اسلام(ص)]] گرفته است.<ref> تیجانی، ثم اهتدیت، ص۱۲-۱۳.</ref>
 
تیجانی در دوره کودکی، با حمایت پدر و [[امام جماعت]] [[مسجد]]، نصف [[قرآن]] را حفظ کرد از این رو در ماه‌های [[رمضان]] به عنوان امام در [[نماز تراویح]] شرکت می‌کرد.<ref> تیجانی، ثم اهتدیت، ص۱۱-۱۲.</ref> به گفته وی نام تیجانی هم برگرفته از ‌[[طریقت تیجانی]]‌ است که در [[تونس]]، [[مراکش]]، [[الجزایر]]، [[لیبی]]، [[سودان]]، [[مصر]] و... رایج است. این گروه معتقدند که همه [[مشایخ]] و [[اولیاء الله]]، علم خود را از یکدیگر گرفته‌اند مگر [[شیخ احمد تیجانی]] که علمش را مستقیما از [[پیامبر اسلام(ص)]] گرفته است.<ref> تیجانی، ثم اهتدیت، ص۱۲-۱۳.</ref>


==تمایل به وهابیت==
==تمایل به وهابیت==
تیجانی در سال ۱۹۶۴م. در کنفراسی در [[مکه]]، در ارتباط با عرب‌های [[مسلمان]] شرکت کرد و در این سفر به وهابیت متمایل شد.<ref> تیجانی، ثم اهتدیت، ص۱۶.</ref> و به تبلیغ عقاید آنان مشغول شد.<ref>تیجانی، ثم اهتدیت، ص۱۷.</ref> او برای آشنایی بیشتر با عقاید وهابیت به [[حج]] رفت و در مصر با تعدادی از علمای [[الازهر]] دیدار کرد ولی درخواست اقامت در دانشگاه الازهر را رد کرد. تیجانی در این سفر با [[عبدالباسط عبدالصمد]] هم دیداری داشته است.<ref> تیجانی، ثم اهتدیت، صص۲۵-۲۷.</ref>
تیجانی در سال ۱۹۶۴م در کنفراسی در [[مکه]]، در ارتباط با عرب‌های [[مسلمان]] شرکت کرد او در این سفر به وهابیت متمایل شد.<ref> تیجانی، ثم اهتدیت، ص۱۶.</ref> و به تبلیغ عقاید آنان مشغول شد.<ref>تیجانی، ثم اهتدیت، ص۱۷.</ref> او برای آشنایی بیشتر با عقاید وهابیت به [[حج]] رفت. در مصر با تعدادی از علمای [[الازهر]] دیدار کرد ولی درخواست اقامت در دانشگاه الازهر را رد کرد.<ref> تیجانی، ثم اهتدیت، صص۲۵-۲۷.</ref>


==برگزیدن مذهب شیعه==
==برگزیدن مذهب شیعه==
تیجانی در کشتی و حین سفر به [[بیروت]]، با یکی از اساتید شیعه دانشگاه [[بغداد]] به نام منعم داشته است. او در این دیدار [[شیعیان]] را به [[کفر]] و [[شرک]] متهم کرد اما منعم، تیجانی را برای آشنایی با تشیع به [[عراق]] دعوت کرد. تیجانی که در آن زمان آرزوی زیارت [[عبدالقادر گیلانی]] را داشت، دعوت منعم را پذیرفت<ref>تیجانی، ثم اهتدیت، ص۳۵.</ref> حضور در [[حرم]] [[موسی بن جعفر الکاظم|امام هفتم شیعیان]]، سؤالات و تردیدهایی را در ذهن وی ایجاد کرد. تیجانی این سفر را که منتهی به دیدن منزل [[امام علی(ع)]]، [[مسجد کوفه]]، [[حرم امام علی(ع)]] و دیدار با علماء شده را نقطه عطف زندگی خود ذکر کرده است.<ref>تیجانی، ثم اهتدیت، صص۴۵-۴۶. </ref>
تیجانی در حین سفر به [[بیروت]]، با یکی از اساتید شیعه دانشگاه [[بغداد]] به نام منعم آشنا شد. او در این دیدار [[شیعیان]] را به [[کفر]] و [[شرک]] متهم کرد اما منعم، تیجانی را برای آشنایی با تشیع به [[عراق]] دعوت کرد. تیجانی چنانکه خودش گفته در آن زمان آرزوی زیارت [[عبدالقادر گیلانی]] را داشت، دعوت منعم را پذیرفت<ref>تیجانی، ثم اهتدیت، ص۳۵.</ref> او در این سفر به زیارت حرم امام علی(ع) و حرم امام کاظم رفت و با برخی از علمای شیعه دیدار کرد.<ref>تیجانی، ثم اهتدیت، صص۴۵-۴۶. </ref> دیدار با آیت‌الله خویی و سید محمدباقر صدر از مراجع تقلید شیعه سبب شد برخی از باورهای او درباره شیعیان اصلاح شود و به سوالاتش پاسخ داده شود.<ref>تیجانی، ثم اهتدیت، ص۴۹</ref> او از تأثیر سخنان آیت‌الله خویی و سید محمدباقر صدر بر خود سخن گفته است و در کتاب ثم اهتدیت این دیدارها و سؤالات مطرح شده و پاسخ‌های [[سید محمدباقر صدر|آیت‌الله صدر]] را نقل کرده است.<ref>نگاه کنید: تیجانی، ثم اهتدیت، ص۵۳-۶۰.</ref>


== دیدار با علمای شیعه==
تیجانی در عراق با برخی از عالمان شیعه دیدار و گفتگو کرد.
===دیدار با آیت الله خویی===
تیجانی در این دیدار به [[آیت الله خویی]] شیعیان را از یهود و مسیحیان بدتر دانسته چراکه یهود و نصاری خدا را می‌پرستند و به [[موسی]] و [[عیسی]] عقیده دارند اما شیعیان، [[علی]] را عبادت می‌کنند و او را تنزیه می‌نمایند. همچنین شیعیان معتقدند که [[جبرئیل]] در امانت الهی خیانت کرد و [[وحی]] رابه جای علی، برای [[محمد]] برد!‌» <ref>تیجانی، ثم اهتدیت، ص۴۹</ref>  آیت الله خویی در این دیدار با تکیه بر اشتراکات مسلمانان مانند قرآن واحد و خاتمیت پیامبر استنادات قرآنی اتهامات وی به شیعه را رد کرد.<ref>تیجانی، ثم اهتدیت، ص۵۰.</ref> تیجانی نقل کرده که سخنان [[آیت الله خویی]] بر جانم نشست و پرده از چشمانم برداشت و فکر کردم چگونه ما به این منطق نرسیدیم؟<ref>تیجانی، ثم اهتدیت، ص۵۰.</ref>
===دیدار با آیت الله صدر===
[[پرونده:دیدار تیجانی با آیت الله سید محمدباقر صدر.jpg|بندانگشتی|دیدار تیجانی با آیت الله [[سید محمدباقر صدر]]]]
[[پرونده:دیدار تیجانی با آیت الله سید محمدباقر صدر.jpg|بندانگشتی|دیدار تیجانی با آیت الله [[سید محمدباقر صدر]]]]
تیجانی در [[نجف]] به دیدار [[سید محمدباقر صدر]] از مراجع تقلید شیعه رفت و تواضع، حسن اخلاق صدر سخن گفته است. او گفته است که احساس می‌کردم اگر یک ماه در اینجا بمانم، قطعا شیعه می‌شدم به خاطر حسن اخلاق و تواضع و کرامت [[سید محمد باقر صدر|سید صدر]]. <ref> تیجانی، ثم اهتدیت، ص۵۴.</ref>
تیجانی بعد دیداری که با علمای شیعه در [[نجف]] داشت، برای رسیدن به حقیقت، روش پژوهش را در پیش گرفت. وی در این باره گفته است: «‌با خود پیمان بستم، احادیث صحیحی را که مورد اتفاق شیعه و سنی است، مدرک و مستندِ قطعی قرار دهم و احادیثی که یک فرقه منهای فرق دیگر، به آن اعتماد کرده را، کنار بگذارم.<ref>تیجانی، ثم اهتدیت، ص۷۶.</ref> او به مطالعه در مورد عقاید شیعه پرداخت و مهمترین کتابی که وی را در این مسأله تحت تأثیر قرار داده کتاب [[المراجعات]] نوشته [[سید عبدالحسین شرف‌الدین]] بوده است.<ref>تیجانی، ثم اهتدیت، ص۷۵.</ref>
 
او در کتاب ثم اهتدیت این دیدارها و سؤالات خود حوزه‌های مختلف و پاسخ‌های [[سید محمدباقر صدر|آیت‌الله صدر]] را نقل کرده است.<ref>نگاه کنید: تیجانی، ثم اهتدیت، ص۵۳-۶۰.</ref> مثلا تیجانی می‌گوید از سید پرسیدم که بزرگان سعودی [وهابی] می‌گویند که دست کشیدن به قبر و زیارت صالحین و [[تبرک|تبرک جستن]] از ایشان [[شرک]] به خداوند است، نظر شما چیست؟ سید صدر پاسخ داد که [[اسلام|مسلمانان]] [[موحد]] معتقدند که خداوند [[نافع]] و [[ضار]] است و [[اولیاء الله]] به تنهایی نه نفعی می‌توانند برسانند و نه ضرری! پس این‌ها همه وسیلۀ قرب الهی‌اند و این میان [[شیعه]] و [[سنی]] مورد اتفاق بوده است از زمان [[پیامبر(ص)]] تاکنون به جز علماء [[وهابی]] که این مسأله را انکار کردند.<ref>تیجانی، ثم اهتدیت، صص۵۹-۶۰.</ref>
 
==شروع تحقیق==
تیجانی پس از بازگشت از سفر [[حج]]، به مطالعه در مورد عقاید شیعه می‌پردازد. مهمترین کتابی که وی را در این مسأله تحت تأثیر قرار می‌دهد کتاب [[المراجعات]] نوشته [[سید عبدالحسین شرف‌الدین]] بوده است.<ref>تیجانی، ثم اهتدیت، ص۷۵.</ref>
[[پرونده:تیجانی در سفر تبلیغی.jpg|بندانگشتی|تیجانی در سفر تبلیغی]]
[[پرونده:تیجانی در سفر تبلیغی.jpg|بندانگشتی|تیجانی در سفر تبلیغی]]
تیجانی بعد دیداری که با علمای شیعه در [[نجف]] داشت، تصمیم گرفت برای رسیدن به حقیقت، روش پژوهش را در پیش می‌گیرد. وی در این باره گفته است: «‌با خود پیمان بستم، احادیث صحیحی را که مورد اتفاق شیعه و سنی است، مدرک و مستندِ قطعی قرار دهم و احادیثی که یک فرقه منهای فرق دیگر، به آن اعتماد کرده را، کنار بگذارم.<ref>تیجانی، ثم اهتدیت، ص۷۶.</ref>


==تألیفات==
==تألیفات==
خط ۹۵: خط ۸۰:


==واکنش‌ها==
==واکنش‌ها==
تیجانی پس از نگارش کتاب‌هایی در اثبات حقانیت [[شیعه]] و رد و انکار عقاید منحرف [[وهابیت]]، مورد هجوم وهابی‌ها و سعودی‌ها قرار گرفت. در ابتدا ادعا کردند که تیجانی سمّاوی نامی خیالی است که علمای شیعه درست کرده‌اند، سپس مدعی شدند که این کتاب حاصل کار اسرائیل است، تا مردم دچار تردید شوند. بعدها اعلام کردند که تیجانی نه شیعه است و نه سنی، بلکه [[مرتد]] شده است.<ref>مصاحبه با خبرگزاری فارس، تاریخ۲۹/۷/۱۳۸۵، شماره خبر: ۸۵۰۷۲۹۰۰۸۳.</ref>
تیجانی پس از نگارش کتاب‌هایی در اثبات حقانیت [[شیعه]] و رد و انکار عقاید منحرف [[وهابیت]]، مورد هجوم وهابی‌ها و سعودی‌ها قرار گرفت. در ابتدا ادعا کردند که تیجانی سمّاوی نامی خیالی است که علمای شیعه درست کرده‌اند، سپس مدعی شدند که این کتاب‌ها حاصل کار اسرائیل است، تا مردم دچار تردید شوند. بعدها اعلام کردند که تیجانی نه شیعه است و نه سنی، بلکه [[مرتد]] شده است.<ref>مصاحبه با خبرگزاری فارس، تاریخ۲۹/۷/۱۳۸۵، شماره خبر: ۸۵۰۷۲۹۰۰۸۳.</ref>


==پانویس==
==پانویس==