شهربانو: تفاوت میان نسخه‌ها

بنا به گزارش‌های تاریخی شهربانو به هنگام تولد امام سجاد(ص) از دنیا رفته است. با این حال گفته شده وی در [[واقعه کربلا]] حضور داشته و پس از شهادت امام حسین(ع) به [[ری (شهر)|ری]] رفته و در آنجا در کوهی ناپدید شده است. از این‌رو [[بقعه بی‌بی شهربانو]] واقع در نزدیکی ری به وی منسوب است. داستان سفر وی از کربلا به ری از [[تحریفات عاشورا]] دانسته شده است. همچنین برخی از محققان انتساب زیارتگاه منسوب به وی در ری را رد کرده‌اند.

*در خلافت عثمان: بنا به روایتی که در [[عیون اخبار الرضا (کتاب)|عیون اخبار الرضا]] نقل شده این ماجرا در زمان خلافت عثمان رخ داده و [[عثمان]] او را به امام حسین(ع) بخشیده است.<ref>صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۲۸، ح۶.</ref> محمدهادی یوسفی غروی (متولد ۱۳۲۷ش) در کتاب الموسوعة التاریخ الاسلامی نیز همین نقل را پذیرفته است.<ref> یوسفی غروی، الموسوعة التاریخ الاسلامی، ج۶، ص۳۵۷ و ۶۵۲</ref>

برخی از محققان نسبت به اینکه مادر امام سجاد(ع) دختر یزدگرد باشد، تردید کرده‌اند.<ref> برای نمونه نگاه کنید شریعتی، تشیع علوی و تشیع صفوی، ص۹۱؛ شهیدی، زندگانی علی بن الحسین(ع)، ص۱۲.</ref> [[سید جعفر شهیدی]] (درگذشته ۱۳۸۶ش) در کتاب زندگانی علی بن حسین(ع) ناشناخته بودن شهربانو را در قرن دوم نزد [[بنی‌هاشم]] از شواهد این تردید ذکر کرده است. [[منصور دوانیقی]] (حکومت:۱۳۶-۱۵۸ق) از خلفای عباسی در پاسخ نامه محمد بن عبدالله مشهور به [[نفس زکیه]] که فضیلت خاندان خود را برشمرده بود، مادر امام سجاد(ع) را [[ام ولد|اُم وَلد]] (کنیز) ذکر کرده بود.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۷ق، ج۳، ص۱۰۱.</ref> به گفته سید جعفر شهیدی، او واژه ام ولد را برای تحقیر نفس زکیه به‌کار برده است و اگر داستان شهربانو واقعیت داشت منصور این تعبیر را به کار نمی‌برد و اگر دروغ نوشته بود، نفس زکیه پاسخ او را می‌داد که مادر امام سجاد(ع) کنیز نبوده است.<ref> شهیدی، زندگانی علی بن الحسین، ۱۳۶۵ش، ص۲۴.</ref>   

به گفته برخی از مورخان، مادر امام سجاد(ع) هنگام تولد او از دنیا رفته‌است.<ref> مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۲۶ق، ص۱۷۰.</ref> پس از وفات او، وشیکه دایه امام سجاد(ع) شد از این رو امام او را مادر خطاب می‌کرد.<ref> ابن‌داود حلی، الرجال، ۱۳۴۲ش، ص۳۷۲.</ref> به گفته [[علی بن حسین مسعودی]] (درگذشته ۳۴۶ق) تاریخ‌نگار وقتی امام بزرگ شد وشیکه را به ازدواج غلام خود در آورد، برهمین اساس [[بنی‌امیه]] امام را سرزنش کرده و می‌گفتند: علی بن حسین مادر خود به ازدواج غلامش در آورده است.<ref> مسعودی، اثبات الوصیة، ۱۴۲۶ق، ص۱۷۰.</ref> با این حال در کتاب الطبقات الکبری (نوشته شده در قرن سوم قمری) نقل شده که شهربانو پس از امام حسین(ع) با زُبَید غلام امام، ازدواج کرده و فرزندی به نام عبدالله برای او به دنیا آورده است.<ref> ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۱۶۳.</ref> همچنین نقل شده که شهربانو پس از [[واقعه عاشورا]] از [[کربلا]] به [[ایران]] رفت و در کوهی در نزدیکی [[ری]] ناپدید شد.<ref>شهیدی، زندگی علی بن حسین، ص۲۷.</ref> از این رو [[تعزیه‌خوانی (آیین)|تعزیه‌هایی]] درباره او وجود دارد.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/416717 متن تعزیه شهربانو،]</ref> [[میرزا حسین نوری|محدث نوری]] (درگذشته ۱۳۲۰ق) محدث شیعه این مسأله را از [[تحریفات عاشورا]]<ref> محدث نوری، لؤلؤ و مرجان، ۱۳۸۸ش، ص۲۵۳.</ref> و [[آقابزرگ تهرانی]] (درگذشته ۱۳۸۹ق) کتابشناس شیعه آن را داستانی خیالی<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۲۳، ص۴۶.</ref> دانسته‌اند.