پرش به محتوا

شهربانو: تفاوت میان نسخه‌ها

۸۲۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۱ دسامبر ۲۰۲۱
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''شهربانو''' یا '''شاه زنان''' مادر [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]]. به گزارش تاریخ‌نگاران و [[حدیث|محدثان]]، شهربانو دختر یزدگرد آخرین پادشاه ساسانی بود که پس از ورود [[اسلام]] به [[ایران]] به همسری [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] درآمد و امام سجاد(ع) را برای او به دنیا آورد. البته درباره نام، نسب، زمان ورود به مدینه، زمان وفات و نیز چگونگی ازدواج او با امام حسین(ع) اختلاف‌نظرهایی وجود دارد. بنا به روایتی که در [[دلائل الامامة (کتاب)|دلائل الامامه]] (نوشته شده در قرن سوم قمری) نقل شده او در [[فتوحات اسلامی|فتوحات]] دوره [[عمر بن خطاب]] اسیر شد و به [[مدینه]] آورده شد و در آنجا پس از آزادی به عقد امام حسین(ع) درآمد.
'''شهربانو''' یا '''شاه زنان''' مادر [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]]. به گزارش تاریخ‌نگاران و [[حدیث|محدثان]]، شهربانو دختر یزدگرد آخرین پادشاه ساسانی بود که پس از ورود [[اسلام]] به [[ایران]] به همسری [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] درآمد و امام سجاد(ع) را برای او به دنیا آورد. البته درباره نام، نسب، زمان وفات، زمان ورود به مدینه و نیز چگونگی ازدواج او با امام حسین(ع) اختلاف‌نظرهایی وجود دارد. بنا به روایتی که در [[دلائل الامامة (کتاب)|دلائل الامامه]] (نوشته شده در قرن سوم قمری) نقل شده او در [[فتوحات اسلامی|فتوحات]] دوره [[عمر بن خطاب]] اسیر شد و به [[مدینه]] آورده شد و در آنجا پس از آزادی به عقد امام حسین(ع) درآمد.


بنا به گزارش‌های تاریخی شهربانو به هنگام تولد امام سجاد(ص) از دنیا رفته است. با این حال گفته شده وی در [[واقعه کربلا]] حضور داشته و پس از شهادت امام حسین(ع) به [[ری (شهر)|ری]] رفته و در آنجا در کوهی ناپدید شده است. از این‌رو [[بقعه بی‌بی شهربانو]] واقع در نزدیکی ری به وی منسوب است. داستان سفر وی از کربلا به ری از [[تحریف‌های عاشورا|تحریفات عاشورا]] دانسته شده است. همچنین برخی از محققان انتساب زیارتگاه منسوب به وی در ری را رد کرده‌اند.
بنا به گزارش‌های تاریخی شهربانو به هنگام تولد امام سجاد(ص) از دنیا رفته است. با این حال گفته شده وی در [[واقعه کربلا]] حضور داشته و پس از شهادت امام حسین(ع) به [[ری (شهر)|ری]] رفته و در آنجا در کوهی ناپدید شده است. از این‌رو [[بقعه بی‌بی شهربانو]] واقع در نزدیکی ری به وی منسوب است. داستان سفر وی از کربلا به ری از [[تحریف‌های عاشورا|تحریفات عاشورا]] دانسته شده است. همچنین برخی از محققان انتساب زیارتگاه منسوب به وی در ری را رد کرده‌اند.
خط ۱۳: خط ۱۳:


==تردیدها==
==تردیدها==
برخی از محققان نسبت به اینکه مادر امام سجاد(ع) دختر یزدگرد باشد، تردید کرده‌اند.<ref> برای نمونه نگاه کنید شریعتی، تشیع علوی و تشیع صفوی، ص۹۱؛ شهیدی، زندگانی علی بن الحسین(ع)، ص۱۲.</ref> [[سید جعفر شهیدی]] (درگذشته ۱۳۸۶ش) در کتاب زندگانی علی بن حسین(ع) ناشناخته بودن شهربانو را در قرن دوم نزد [[بنی‌هاشم]] از شواهد این تردید ذکر کرده است. [[منصور عباسی|منصور دوانیقی]] (حکومت:۱۳۶-۱۵۸ق) از خلفای عباسی در پاسخ نامه محمد بن عبدالله مشهور به [[نفس زکیه]] که فضیلت خاندان خود را برشمرده بود، مادر امام سجاد(ع) را [[ام ولد|اُم وَلد]] (کنیز) ذکر کرده بود.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۷ق، ج۳، ص۱۰۱.</ref> به گفته سید جعفر شهیدی، او واژه ام ولد را برای تحقیر نفس زکیه به‌کار برده است و اگر داستان شهربانو واقعیت داشت منصور این تعبیر را به کار نمی‌برد و اگر دروغ نوشته بود، نفس زکیه پاسخ او را می‌داد که مادر امام سجاد(ع) کنیز نبوده است.<ref> شهیدی، زندگانی علی بن الحسین، ۱۳۶۵ش، ص۲۴.</ref>   
به گفته مرتضی مطهری ازدواج دختر شهربانو با امام حسین(ع) از نظر مدارک تاریخی مشکوک است و برخی از محققان نسبت به آن تردید کرده و داستان را ساختگی می‌دانند.<ref> مطهری، مجموعه آثار، ج۱۴، ص۱۲۲.</ref> [[سید جعفر شهیدی]] (درگذشته ۱۳۸۶ش) در کتاب زندگانی علی بن حسین(ع) ناشناخته بودن شهربانو را در قرن دوم نزد [[بنی‌هاشم]] از شواهد این تردید ذکر کرده است. او برای اثبات این ادعا، به گزارشی تاریخی استناد کرده است بر اساس این گزارش [[منصور عباسی|منصور دوانیقی]] (حکومت:۱۳۶-۱۵۸ق) از خلفای عباسی در پاسخ نامه محمد بن عبدالله مشهور به [[نفس زکیه]] که فضیلت خاندان خود را برشمرده بود، مادر امام سجاد(ع) را [[ام ولد|اُم وَلد]] (کنیز) ذکر کرده بود.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۷ق، ج۳، ص۱۰۱.</ref> به گفته سید جعفر شهیدی، او واژه ام ولد را برای تحقیر نفس زکیه به‌کار برده است و اگر داستان شهربانو واقعیت داشت منصور این تعبیر را به کار نمی‌برد و اگر دروغ نوشته بود، نفس زکیه پاسخ او را می‌داد که مادر امام سجاد(ع) کنیز نبوده است.<ref> شهیدی، زندگانی علی بن الحسین، ۱۳۶۵ش، ص۲۴.</ref>   


==وفات==
==وفات==
خط ۲۰: خط ۲۰:


== نظریه آرتور دو گوبینو ==
== نظریه آرتور دو گوبینو ==
به گفته [[مرتضی مطهری]] (درگذشته ۱۳۵۸ش) متفکر شیعه آرتور دو گوبینو (درگذشته ۱۸۸۲م) خاورشناس فرانسوی در کتاب «فلسفه و ادیان آسیای مرکزی»، عقاید قدیمی ایرانیان را درباره جنبه آسمانی و الهی داشتن سلاطین ساسانی، ریشه اصلی عقاید شیعه درباره امامت و [[عصمت امامان|عصمت ائمه]] دانسته است و ازدواج امام حسین(ع) با شهربانو را عامل سرایت آن عقیده ایرانی در اندیشه شیعه به شمار آورده است. ادوارد براون نیز نظریه گوبینو را تأیید کرده است.<ref> مطهری، خدمات متقابل اسلام و ایران، صدرا، ص۱۰۸.</ref> البته مطهری هفت پاسخ به این ادعا داده و آن را بی‌اساس خوانده است.<ref> مطهری، خدمات متقابل اسلام و ایران، صدرا، ص۱۰۹-۱۱۹.</ref>
به گفته [[مرتضی مطهری]] (درگذشته ۱۳۵۸ش) متفکر شیعه، آرتور دو گوبینو (درگذشته ۱۸۸۲م) خاورشناس فرانسوی در کتاب «فلسفه و ادیان آسیای مرکزی»، عقاید قدیمی ایرانیان را درباره جنبه آسمانی و الهی داشتن سلاطین ساسانی، ریشه اصلی عقاید شیعه درباره امامت و [[عصمت امامان|عصمت ائمه]] دانسته است و ازدواج امام حسین(ع) با شهربانو را عامل سرایت آن عقیده ایرانی در شیعه به شمار آورده است. ادوارد براون نیز نظریه گوبینو را تأیید کرده است.<ref> مطهری، خدمات متقابل اسلام و ایران، صدرا، ص۱۰۸.</ref> البته مطهری هفت پاسخ به این ادعا داده و آن را بی‌اساس خوانده است.<ref> مطهری، خدمات متقابل اسلام و ایران، صدرا، ص۱۰۹-۱۱۹.</ref> از جمله اینکه اگر این ادعا درست بود می‌بایست نخسیتن شیعیان  ایرانی باشند همچنین اکثر ایرانیانی که شیعه شدند [[مذهب شیعه|مذهب تشیع]] را اختیار می‌کردند اما نه شیعیان اولیه (به جز [[سلمان فارسی]]) ایرانی بودند و نه ایرانیان مسلمان‌شده شیعه. بلکه تا [[صفویه|دوره صفویه]] بیشتر عالمان ایرانی‌نژاد [[اهل سنت و جماعت|سنی‌مذهب]] بودند.<ref> مطهری، خدمات متقابل اسلام و ایران، صدرا، ص۱۱۸.</ref>
 
==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
* [[بقعه بی‌بی شهربانو]]
* [[بقعه بی‌بی شهربانو]]