ابن‌میثم بحرانی: تفاوت میان نسخه‌ها

ابن‌میثم بحرانی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۶ سپتامبر ۲۰۱۴، ساعت ۱۴:۴۰

۲۰۰ بایت اضافه‌شده ، ‏۶ سپتامبر ۲۰۱۴

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

کاربر ناشناس

imported>Aghaie

@@ خط ۲۳: / خط ۲۳: @@
 }}
-'''كمال الدین میثم بن على بن میثم بحرانى''' (۶۳۶ - ۶۷۹یا۶۹۹ق)، [[محدث]]، [[فقیه]] و [[علم کلام|متكلم]] مشهور [[شیعه|شیعى]] سدۀ ۷ق/  ۱۳م بوده است. ابن میثم پس از تکمیل تحصیل خود به درخواست دانشمندان عراقی به تربیت شاگردان و تألیف و تصنیف پرداخت و گفته‌اند [[خواجه نصیر الدین طوسی]] نزد او [[فقه]] خواند. شهرت عمده ابن میثم در كلام است و آثار زیادی در این زمینه و زمینه‌های دیگر به او نسبت داده‌اند که ''[[قواعد المرام فى علم الكلام]]'' و ''[[اختیار مصباح السالكین]]'' از جمله آنهاست.
+'''کمال الدین میثم بن علی بن میثم بحرانی''' (۶۳۶ - ۶۷۹یا۶۹۹ق)، [[محدث]]، [[فقیه]] و [[علم کلام|متکلم]] مشهور [[شیعه|شیعی]] سدۀ ۷ق/ ۱۳م بوده است. ابن میثم پس از تکمیل تحصیل خود به درخواست دانشمندان عراقی به تربیت شاگردان و تألیف و تصنیف پرداخت و گفته‌اند [[خواجه نصیر الدین طوسی]] نزد او [[فقه]] خواند. شهرت عمده ابن میثم در کلام است و آثار زیادی در این زمینه و زمینه‌های دیگر به او نسبت داده‌اند که ''[[قواعد المرام فی علم الکلام]]'' و ''[[اختیار مصباح السالکین]]'' از جمله آنهاست.
 ==تحصیلات==
-برخى لقب او را مفیدالدین آورده اند.<ref>شوشتری، مجالس المؤمنین، ج2، ص210؛ تنكابنی، ص420</ref> از زندگى او آگاهى اندكى در دست است. همین قدر گفته اند كه در ۶۳۶ق /۱۲۳۹م، به دنیا آمد<ref>ماحوزی ، فهرست، قصص العلماء، ص69</ref> و نزد ابوالسعادات [[اسعد بن عبدالقاهر بن اسعد اصفهانى]] و كمال الدین [[على بن سلیمان بحرانى]] دانش آموخت.<ref>افندی، ریاض العلماء، ج5، ص227</ref>
+برخی لقب او را مفیدالدین آورده‌اند.<ref>شوشتری، مجالس المؤمنین، ج۲، ص۲۱۰؛ تنکابنی، ص۴۲۰</ref> از زندگی او آگاهی اندکی در دست است. همین قدر گفته‌اند که در ۶۳۶ق /۱۲۳۹م، به دنیا آمد<ref>ماحوزی، فهرست، قصص العلماء، ص۶۹</ref> و نزد ابوالسعادات [[اسعد بن عبدالقاهر بن اسعد اصفهانی]] و کمال الدین [[علی بن سلیمان بحرانی]] دانش آموخت.<ref>افندی، ریاض العلماء، ج۵، ص۲۲۷</ref>
-اگرچه در منابع اشاره‌اى به محل تحصیلات او نشده، ولى احتمالاً در [[عراق]] و در مراكز تجمع شیعیان مانند [[حله]] به تحصیل علم پرداخت. اما ظاهراً پس از آن به [[بحرین]] بازگشت و گوشه عزلت برگزید.
+اگرچه در منابع اشاره‌ای به محل تحصیلات او نشده، ولی احتمالاً در [[عراق]] و در مراکز تجمع شیعیان مانند [[حله]] به تحصیل علم پرداخت. اما ظاهراً پس از آن به [[بحرین]] بازگشت و گوشه عزلت برگزید.
 ==تالیف و تدریس==
-پس از مدتی دانشمندان عراق، بویژه اهل حله كه او را مردی دانشمند مى شمردند، از او خواستند كه به تربیت شاگردان و تألیف و تصنیف بپردازد. ابن میثم در آغاز از سفر سر باز زد، اما سپس به عراق رفت<ref>ماحوزی، «السلافه البهیه فى الترجمه المیثمیه»، ج1، ص43، 44</ref> و به احتمال قوی در حله اقامت گزید؛ زیرا كسانى كه از او روایت كرده اند مانند [[سید عبدالكریم بن طاووس حلى]]<ref>افندی،ریاض العلماء، ج5، ص227</ref> و [[علامه حلی]]<ref>خوانساری، روضات الجنات ، ج7، ص216</ref> اهل حله هستند.
+پس از مدتی دانشمندان عراق، بویژه اهل حله که او را مردی دانشمند می‌شمردند، از او خواستند که به تربیت شاگردان و تألیف و تصنیف بپردازد. ابن میثم در آغاز از سفر سر باز زد، اما سپس به عراق رفت<ref>ماحوزی، «‌السلافه البهیه فی الترجمه المیثمیه »، ج۱، ص۴۳، ۴۴</ref> و به احتمال قوی در حله اقامت گزید؛ زیرا کسانی که از او روایت کرده‌اند مانند [[سید عبدالکریم بن طاووس حلی]]<ref>افندی، ریاض العلماء، ج۵، ص۲۲۷</ref> و [[علامه حلی]]<ref>خوانساری، روضات الجنات، ج۷، ص۲۱۶</ref> اهل حله هستند.
-وی با [[خواجه نصیرالدین طوسی]] معاصر بود و گفته‌اند كه خواجه نزد او فقه مى‌خواند و او از خواجه [[علم كلام|كلام]] می‌آموخت.<ref>ماحوزی، «السلافة البهیه فى الترجمة المیثمیه»، ج۱، ص۴۷؛ نک: نوری، مستدرك الوسائل ، ج۳، ص۴۲۶؛ خوانساری، روضات الجنات ، ج۶، ص۳۰۲</ref>
+وی با [[خواجه نصیرالدین طوسی]] معاصر بود و گفته‌اند که خواجه نزد او فقه می‌خواند و او از خواجه [[علم کلام|کلام]] می‌آموخت.<ref>ماحوزی، «‌السلافة البهیه فی الترجمة المیثمیه »، ج۱، ص۴۷؛ نک: نوری، مستدرک الوسائل، ج۳، ص۴۲۶؛ خوانساری، روضات الجنات، ج۶، ص۳۰۲</ref>
-در واقع شهرت عمده ابن میثم در كلام است و حتى در شرحى كه بر نهج البلاغه نوشته، روش [[علم کلام|كلامى]] و [[فلسفه|فلسفى]] در پیش گرفته است.
+در واقع شهرت عمده ابن میثم در کلام است و حتی در شرحی که بر نهج البلاغه نوشته، روش [[علم کلام|کلامی]] و [[فلسفه|فلسفی]] در پیش گرفته است.
-به هر حال ابن میثم در روزگار خود چندان شهرت داشته كه او را با صفاتى چون فیلسوف، محقق و زبده فقها و محدثان و متكلم ماهر<ref>حرعاملى، امل الامل، ج۱، ص۳۳۲؛ ماحوزی، «السلافه»، ج۱، ص۴۲</ref> وصف كرده‌اند و [[فخرالدین طریحی|طریحى]]<ref>طریحی، مجمع البحرین، ج۶، ص۱۷۲</ref> او را در [[فقه]] همچون [[خواجه نصیرالدین]] در [[علم كلام]] دانسته است.
+به هر حال ابن میثم در روزگار خود چندان شهرت داشته که او را با صفاتی چون فیلسوف، محقق و زبده فقها و محدثان و متکلم ماهر<ref>حرعاملی، امل الامل، ج۱، ص۳۳۲؛ ماحوزی، «‌السلافه »، ج۱، ص۴۲</ref> وصف کرده‌اند و [[فخرالدین طریحی|طریحی]]<ref>طریحی، مجمع البحرین، ج۶، ص۱۷۲</ref> او را در [[فقه]] همچون [[خواجه نصیرالدین]] در [[علم کلام]] دانسته است.
-به گفته [[سلیمان ماحوزی بحرانى]]<ref>ماحوزی بحرانى، «السلافه البهیه فى الترجمه المیثمیه»، ج1، ص47-53</ref> (که به درخواست شاگردان و دوستان، رساله‌ای در شرح حال او به نام السلافة البهیة فى الترجمة المیثمیه نگاشته است) فقیهان و محدثان و متكلمان و ادیبان به آراء و روایات ابن میثم، به تصریح یا به اشاره استناد جسته اند.<ref>ماحوزی بحرانى، «السلافه البهیه فى الترجمه المیثمیه»، ج1، ص47،48</ref>
+به گفته [[سلیمان ماحوزی بحرانی]]<ref>ماحوزی بحرانی، «‌السلافه البهیه فی الترجمه المیثمیه »، ج۱، ص۴۷-۵۳</ref> (که به درخواست شاگردان و دوستان، رساله‌ای در شرح حال او به نام السلافة البهیة فی الترجمة المیثمیه نگاشته است) فقیهان و محدثان و متکلمان و ادیبان به آراء و روایات ابن میثم، به تصریح یا به اشاره استناد جسته‌اند.<ref>ماحوزی بحرانی، «‌السلافه البهیه فی الترجمه المیثمیه »، ج۱، ص۴۷، ۴۸</ref>
 == برخی نظرات کلامی ==
 [[پرونده:قواعد المرام فی علم الکلام.jpg|بندانگشتی|''قواعد المرام فی علم الکلام'']]
-وی در طرح مسائل و سبك استدلال به روش خواجه نصیرالدین در [[تجرید الاعتقاد]] نظر داشته و مستند استدلال‌های او، برخلاف [[علامه حلّى]]، بیشتر عقل است نه نقل، اگرچه از نظر چیرگى بر همه آراء و عقاید گونه‌گون متكلمان از [[علامه حلّی|علامه حلى]] ضعیف‌تر مى‌نماید.
+وی در طرح مسائل و سبک استدلال به روش خواجه نصیرالدین در [[تجرید الاعتقاد]] نظر داشته و مستند استدلال‌های او، برخلاف [[علامه حلّی]]، بیشتر عقل است نه نقل، اگرچه از نظر چیرگی بر همه آراء و عقاید گونه گون متکلمان از [[علامه حلّی|علامه حلی]] ضعیف‌تر می‌نماید.
-ابن میثم، معرفت و شناخت خدا را عقلاً واجب دانسته و بر آن است كه این معرفت از روی تقلید و به موجب نقل، قابل حصول نیست.<ref>ابن میثم، قواعد المرام فى علم الكلام ، ص28</ref>
+ابن میثم، معرفت و شناخت خدا را عقلاً واجب دانسته و بر آن است که این معرفت از روی تقلید و به موجب نقل، قابل حصول نیست.<ref>ابن میثم، قواعد المرام فی علم الکلام، ص۲۸</ref>
-وی ظاهراً در باب اثبات صانع، نظر [[معتزله]] را بر [[اشاعره]] برتری داده است.<ref>ابن میثم، قواعد المرام فى علم الكلام، ص63، ص82، ص84</ref>
+وی ظاهراً در باب اثبات صانع، نظر [[معتزله]] را بر [[اشاعره]] برتری داده است.<ref>ابن میثم، قواعد المرام فی علم الکلام، ص۶۳، ص۸۲، ص۸۴</ref>
-وی در باب [[نبوت]]، سبك دقیق فلسفى در پیش گرفته و آن را به مطالب «ما، هل ، لِم َ، كیف و من» تطبیق داده و بیان كرده است.<ref>ابن میثم، قواعد المرام فى علم الكلام ، ص121</ref>
+وی در باب [[نبوت]]، سبک دقیق فلسفی در پیش گرفته و آن را به مطالب «‌ما، هل، لِم َ، کیف و من‌» تطبیق داده و بیان کرده است.<ref>ابن میثم، قواعد المرام فی علم الکلام، ص۱۲۱</ref>
-درباره [[حشر]] و [[معاد]] نظر [[ابوالحسن بصری]] را پذیرفته و بر آن است كه اجزاء اصلیه انسان كه تحول و تغییر نمى یابد، محشور مى شود.<ref>ابن میثم، قواعد المرام فى علم الكلام، ص139-144؛ برای برخى دیگر از نظرات او، نك: شرح نهج البلاغه؛ شریف لاهیجى،  محبوب القلوب، ج2، ص545 -547</ref>
+درباره [[حشر]] و [[معاد]] نظر [[ابوالحسن بصری]] را پذیرفته و بر آن است که اجزاء اصلیه انسان که تحول و تغییر نمی‌یابد، محشور می‌شود.<ref>ابن میثم، قواعد المرام فی علم الکلام، ص۱۳۹-۱۴۴؛ برای برخی دیگر از نظرات او، نک: شرح نهج البلاغه؛ شریف لاهیجی، محبوب القلوب، ج۲، ص۵۴۵ -۵۴۷</ref>
 ==آثار==
 [[پرونده:شرح نهج البلاغه ابن میثم بحرانی.gif|بندانگشتی|''مصباح السالکین'' یا ''شرح نهج البلاغه'']]
-حدود ۳۰ اثر به ابن میثم نسبت داده شده است :
+حدود ۳۰ اثر به ابن میثم نسبت داده شده است:
 ===آثار چاپی===
-*''[[مصباح السالكین]]'' یا '''''شرح بزرگ نهج‌البلاغه''''' كه در ۱۲۷۶ق به اهتمام [[آخوند ملامحمدباقر]] در [[تهران]] چاپ سنگى شد و بار دیگر در ۱۴۰۴ق در تهران به كوشش جمعى از محققان به نام شرح نهج البلاغه به چاپ رسید. ابن میثم خود در مقدمه آورده كه این شرح را به تشویق و برای عطاءالملك جوینى نوشته است.<ref>شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۴</ref>
+*''[[مصباح السالکین]]'' یا '''''شرح بزرگ نهج البلاغه''''' که در ۱۲۷۶ق به اهتمام [[آخوند ملامحمدباقر]] در [[تهران]] چاپ سنگی شد و بار دیگر در ۱۴۰۴ق در تهران به کوشش جمعی از محققان به نام شرح نهج البلاغه به چاپ رسید. ابن میثم خود در مقدمه آورده که این شرح را به تشویق و برای عطاءالملک جوینی نوشته است.<ref>شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۴</ref>
-*''[[اختیار مصباح السالكین]]''، خلاصه ''شرح بزرگ نهج البلاغه'' وی است؛
+*''[[اختیار مصباح السالکین]]''، خلاصه ''شرح بزرگ نهج البلاغه'' وی است؛
-*''[[شرح المائة كلمة لنهج البلاغة]]''<ref>استرآبادی،منهج المقال ،  ص۵۱۱</ref> كه [[اعجاز حسین کنتوری|کَنتوری]] نام اصلى آن را [[منهاج العارفین]] ذكر كرده<ref>كنتوری ، كشف الحجب و الاستار عن اسماء الكتب و الاسفار، ص 349</ref> و [[آقابزرگ]] از نسخه‌های آن در كتاب‌های اهدایى مشكوة و [[كتابخانه كاشف الغطا]] یاد كرده است.<ref>آقا بزرگ، الذریعه، 23/168</ref> این كتاب در ۱۳۹۰ق به كوشش [[محدث ارموی]] در [[قم]] چاپ و منتشر شده است؛
+*''[[شرح المائة کلمة لنهج البلاغة]]''<ref>استرآبادی، منهج المقال، ص۵۱۱</ref> که [[اعجاز حسین کنتوری|کَنتوری]] نام اصلی آن را [[منهاج العارفین]] ذکر کرده<ref>کنتوری، کشف الحجب و الاستار عن اسماء الکتب و الاسفار، ص۳۴۹</ref> و [[آقابزرگ]] از نسخه‌های آن در کتاب‌های اهدایی مشکوة و [[کتابخانه کاشف الغطا]] یاد کرده است.<ref>آقا بزرگ، الذریعه، ۲۳/۱۶۸</ref> این کتاب در ۱۳۹۰ق به کوشش [[محدث ارموی]] در [[قم]] چاپ و منتشر شده است؛
-*''[[قواعد المرام فى علم الكلام]]'' كه آن را به اشاره عزالدین ابوالمظفر [[عبدالعزیز بن جعفر نیشابوری]] نوشت. این كتاب به كوشش سید احمد حسینى در قم (۱۳۹۸ق ) چاپ شده است. نام دیگر آن القواعد الالهیه فى الكلام و الحكمة است<ref>[[الذریعة]]، ج۱۷، ص۱۷۹</ref>؛
+*''[[قواعد المرام فی علم الکلام]]'' که آن را به اشاره عزالدین ابوالمظفر [[عبدالعزیز بن جعفر نیشابوری]] نوشت. این کتاب به کوشش سید احمد حسینی در قم (۱۳۹۸ق) چاپ شده است. نام دیگر آن القواعد الالهیه فی الکلام و الحکمة است<ref>[[الذریعة]]، ج۱۷، ص۱۷۹</ref>؛
 ===آثار خطی و چاپ نشده===
-* ''الشرح الصغیر لنهج البلاغة''<ref>استرآبادی، ص ۵۱۱.</ref> که به گفته آقابزرگ تهرانی احتمالا همان ''شرح المأة کلمة لنهج البلاغه'' است. <ref>آقابزرگ تهرانی، ج ۲۰، ص ۱۹۸.</ref>
+* ''الشرح الصغیر لنهج البلاغة''<ref>استرآبادی، ص۵۱۱.</ref> که به گفته آقابزرگ تهرانی احتمالا همان ''شرح المأة کلمة لنهج البلاغه'' است. <ref>آقابزرگ تهرانی، ج۲۰، ص۱۹۸.</ref>
-*رسالة فى آداب البحث<ref>طریحى، مجمع البحرین ، ج6، ص172</ref>؛
+*رسالة فی آداب البحث<ref>طریحی، مجمع البحرین، ج۶، ص۱۷۲</ref>؛
-*الاستغاثة فى بدع الثلاثة<ref>شریف لاهیجى ، محبوب القلوب، ج2، ص545</ref> كه [[آقابزرگ]]<ref>آقابزرگ، الذریعة، ج2، ص28</ref> آن را از تصنیفات [[شریف ابوالقاسم على بن احمد كوفى]] (درگذشت352ق) دانسته است.
+*الاستغاثة فی بدع الثلاثة<ref>شریف لاهیجی، محبوب القلوب، ج۲، ص۵۴۵</ref> که [[آقابزرگ]]<ref>آقابزرگ، الذریعة، ج۲، ص۲۸</ref> آن را از تصنیفات [[شریف ابوالقاسم علی بن احمد کوفی]] (درگذشت۳۵۲ق) دانسته است.
-*[[استقصاء النظر فى امامة ائمة الاثنى عشر]]<ref>شریف لاهیجى، محبوب القلوب، ج2، ص545</ref>، كه [[عبدالله افندی اصفهانى]] در صحت انتساب آن به ابن میثم تردید كرده است<ref>افندی، ریاض العلماء، ج2،ص545</ref>؛
+*[[استقصاء النظر فی امامة ائمة الاثنی عشر]]<ref>شریف لاهیجی، محبوب القلوب، ج۲، ص۵۴۵</ref>، که [[عبدالله افندی اصفهانی]] در صحت انتساب آن به ابن میثم تردید کرده است<ref>افندی، ریاض العلماء، ج۲، ص۵۴۵</ref>؛
-*اصول البلاغة، كه آن را برای نظام الدین منصور پسر [[عطاءالملك جوینى]] نوشت.<ref>كنتوری، كشف الحجب و الاستار عن اسماء الكتب و الاسفار، ص49</ref> این كتاب به تجریدالبلاغة نیز نامبردار است<ref>آقابزرگ، ج2، ص28، ج3، ص352</ref>
+*اصول البلاغة، که آن را برای نظام الدین منصور پسر [[عطاءالملک جوینی]] نوشت.<ref>کنتوری، کشف الحجب و الاستار عن اسماء الکتب و الاسفار، ص۴۹</ref> این کتاب به تجریدالبلاغة نیز نامبردار است<ref>آقابزرگ، ج۲، ص۲۸، ج۳، ص۳۵۲</ref>
-*[[رسالة فى الامامة]]<ref>استرآبادی ، منهج المقال ، ص511</ref>؛
+*[[رسالة فی الامامة]]<ref>استرآبادی، منهج المقال، ص۵۱۱</ref>؛
-*جواب رساله نصیرالدین، كه نسخه ای از آن در كتابخانه حكیم در [[نجف]] موجود است.<ref>نجف، فهرست مخطوطات مكتبه آیه الله حكیم العامه، ج1، ص164</ref>
+*جواب رساله نصیرالدین، که نسخه‌ای از آن در کتابخانه حکیم در [[نجف]] موجود است.<ref>نجف، فهرست مخطوطات مکتبه آیه الله حکیم العامه، ج۱، ص۱۶۴</ref>
-برای دیگر نسخ خطى او مى توان به کتاب بروكلمان مراجعه كرد.<ref>Brockelmann,vol.1/705</ref>
+برای دیگر نسخ خطی او می‌توان به کتاب بروکلمان مراجعه کرد.<ref>Brockelmann,vol.1/705</ref>
 [[پرونده:مقبره ابن میثم بحرانی.jpg|بندانگشتی|مقبره ابن میثم بحرانی واقع در ''مسجد الشیخ میثم البحرانی'' در [[بحرین]]]]
 ==درگذشت==
-درباره تاریخ درگذشت ابن میثم اگرچه بیشتر منابع ۶۷۹ق / ۱۲۸۰م را ذكر كرده‌اند، ولى با توجه به این نكته كه وی در ۶۸۱ق تألیف [[الشرح الصغیر لنهج البلاغة]] را به پایان رساند<ref>[[آقابزرگ]]، طبقات اعلام الشیعه، قرن 7، ص188</ref> مى بایست پس از آن تاریخ درگذشته باشد؛ كنتوری نیز در یك جا ۶۹۹ق /۱۳۰۰م را تاریخ درگذشت او دانسته است <ref>كنتوری ، كشف الحجب و الاستار عن اسماء الكتب و الاسفار، ص 291</ref> قبر او را در دو جا: '''الدونج''' یا '''هلتا''' در ماحوز [[بحرین]] دانسته‌اند.
+درباره تاریخ درگذشت ابن میثم اگرچه بیشتر منابع ۶۷۹ق / ۱۲۸۰م را ذکر کرده‌اند، ولی با توجه به این نکته که وی در ۶۸۱ق تألیف [[الشرح الصغیر لنهج البلاغة]] را به پایان رساند<ref>[[آقابزرگ]]، طبقات اعلام الشیعه، قرن ۷، ص۱۸۸</ref> می‌بایست پس از آن تاریخ درگذشته باشد؛ کنتوری نیز در یک جا ۶۹۹ق /۱۳۰۰م را تاریخ درگذشت او دانسته است <ref>کنتوری، کشف الحجب و الاستار عن اسماء الکتب و الاسفار، ص۲۹۱</ref> قبر او را در دو جا: '''الدونج''' یا '''هلتا''' در ماحوز [[بحرین]] دانسته‌اند.
-[[میرزا حسین نوری]] <ref>ج3، ص461</ref> یادآور شده كه براساس قراین و شواهد قبر او مى‌بایست در [[هلتا]] باشد، و برخى نیز اشاره كرده‌اند كه قبر واقع در الدونج، از آن نیای او میثم بن معلى است نه كمال‌الدین ابن میثم.<ref>نامه دانشوران، ج3، ص287</ref>
+[[میرزا حسین نوری]] <ref>ج۳، ص۴۶۱</ref> یادآور شده که براساس قراین و شواهد قبر او می‌بایست در [[هلتا]] باشد، و برخی نیز اشاره کرده‌اند که قبر واقع در الدونج، از آن نیای او میثم بن معلی است نه کمال الدین ابن میثم.<ref>نامه دانشوران، ج۳، ص۲۸۷</ref>
 ==پانویس==
-{{ستون-شروع|2}}
+{{پانویس|اندازه=ریز|3}}
-<references />
-{{پایان}}
 ==منابع==
-{{ستون-شروع|2}}
+{{ستون-شروع|۲}}
-*آستان قدس ، فهرست.
+*آستان قدس، فهرست.
-* [[آقابزرگ]] ، [[الذریعه]].
+* [[آقابزرگ]]، [[الذریعه]].
-* [[آقابزرگ]]، طبقات اعلام الشیعه، قرن 7، به كوشش على نقى منزوی ، بیروت 1972م.
+* [[آقابزرگ]]، طبقات اعلام الشیعه، قرن ۷، به کوشش علی نقی منزوی، بیروت ۱۹۷۲م.
-*ابن میثم ، میثم ، شرح نهج البلاغه، تهران ، 1404ق.
+*ابن میثم، میثم، شرح نهج البلاغه، تهران، ۱۴۰۴ق.
-*همو، قواعد المرام فى علم الكلام ، به كوشش احمد حسینى ، قم ، 1398ق.
+*همو، قواعد المرام فی علم الکلام، به کوشش احمد حسینی، قم، ۱۳۹۸ق.
-*استرآبادی ، میرزا محمد، منهج المقال ، تهران ، 1306ق.
+*استرآبادی، میرزا محمد، منهج المقال، تهران، ۱۳۰۶ق.
-*افندی اصفهانى ، عبدالله ، ریاض العلماء، به كوشش محمود مرعشى و احمد حسینى ، قم ، 1401ق.
+*افندی اصفهانی، عبدالله، ریاض العلماء، به کوشش محمود مرعشی و احمد حسینی، قم، ۱۴۰۱ق.
-*بحرانى یوسف ، كشكول ، بیروت ، 1406ق.
+*بحرانی یوسف، کشکول، بیروت، ۱۴۰۶ق.
-*تنكابنى ، محمد، قصص العلماء، تهران ، 1364ش.
+*تنکابنی، محمد، قصص العلماء، تهران، ۱۳۶۴ش.
-*حرعاملى ، محمد، امل الا¸مل ، به كوشش احمد حسینى ، بغداد، مكتبه الاندلس.
+*حرعاملی، محمد، امل الا¸مل، به کوشش احمد حسینی، بغداد، مکتبه الاندلس.
-*خوانساری ، محمدباقر، روضات الجنات ، تهران ، 1382ق /1962م.
+*خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، تهران، ۱۳۸۲ق /۱۹۶۲م.
-*دانش پژوه ، محمد تقى و بهاءالدین علمى انواری ، فهرست كتابهای خطى مجلس شورای اسلامى شم 2، تهران.
+*دانش پژوه، محمد تقی و بهاءالدین علمی انواری، فهرست کتابهای خطی مجلس شورای اسلامی شم ۲، تهران.
-*شریف لاهیجى ، محمد، محبوب القلوب ، نسخه عكسى موجود در كتابخانه مركز؛ ششن ، رمضان ، نوادر مخطوطات العربیه فى مكاتبات تركیا، بیروت ، 1400ق.
+*شریف لاهیجی، محمد، محبوب القلوب، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکز؛ ششن، رمضان، نوادر مخطوطات العربیه فی مکاتبات ترکیا، بیروت، ۱۴۰۰ق.
-*شوشتری ، قاضى نورالله ، مجالس المؤمنین ، تهران ، 1365ش.
+*شوشتری، قاضی نورالله، مجالس المؤمنین، تهران، ۱۳۶۵ش.
-*طریحى ، فخرالدین ، مجمع البحرین ، به كوشش احمد حسینى ، تهران ، مكتبه المرتضویه.
+*طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، به کوشش احمد حسینی، تهران، مکتبه المرتضویه‍.
-*عیسوی ، احمد محمد و محمد سعید ملیح ، فهرست مخطوطات المكتبه الغربیه بالجامع الكبیر بصنعاء، اسكندریه ، منشأه المعارف.
+*عیسوی، احمد محمد و محمد سعید ملیح، فهرست مخطوطات المکتبه الغربیه بالجامع الکبیر بصنعاء، اسکندریه، منشأه المعارف.
-* فهرست مخطوطات خزانه الروضه الحیدریه، به كوشش احمد حسینى ، نجف ، 1391ق.
+* فهرست مخطوطات خزانه الروضه الحیدریه، به کوشش احمد حسینی، نجف، ۱۳۹۱ق.
-* كنتوری ، اعجاز حسین ، كشف الحجب و الاستار عن اسماء الكتب و الاسفار، به كوشش م . هدایت حسین ، كلكته ، 1935م.
+* کنتوری، اعجاز حسین، کشف الحجب و الاستار عن اسماء الکتب و الاسفار، به کوشش م. هدایت حسین، کلکته، ۱۹۳۵م.
-* ماحوزی بحرانى ، سلیمان ، «السلافه البهیه فى الترجمه المیثمیه»، كشكول (نك: بحرانى در همین مآخذ).
+* ماحوزی بحرانی، سلیمان، «‌السلافه البهیه فی الترجمه المیثمیه »، کشکول (نک: بحرانی در همین مآخذ).
-* همو، فهرست آل بابویه و علماء البحرین ، به كوشش احمد حسینى و محمد مرعشى ، قم ، 1404ق.
+* همو، فهرست آل بابویه و علماء البحرین، به کوشش احمد حسینی و محمد مرعشی، قم، ۱۴۰۴ق.
-* نامه دانشوران ، قم ، دارالفكر.
+* نامه دانشوران، قم، دارالفکر.
-* نجف ، محمد مهدی ، فهرست مخطوطات مكتبه آیه الله حكیم العامه، نجف ، 1381ق.
+* نجف، محمد مهدی، فهرست مخطوطات مکتبه آیه الله حکیم العامه، نجف، ۱۳۸۱ق.
-* نوری ، میرزا حسین ، مستدرك الوسائل ، تهران ، 1318-1321ق.
+* نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، تهران، ۱۳۱۸-۱۳۲۱ق.
+{{پایان}}
 {{چپ‌چین}}
 * Brockelmann, C., Geschichte der Arabischen Litteratur, Leiden, 1943-1949, Supplement.
@@ خط ۱۱۳: / خط ۱۱۲: @@
 ==پیوند به بیرون==
+{{ستون-شروع|2}}
 * منبع مقاله: [http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/3336  دايرة المعارف بزرگ اسلامی]
-* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120426095203-2177-179.pdf با مفاخر اسلام آشنا شویم - قرن هفتم هجری/ ابن میثم بحرینی (1)]
+* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120426095203-2177-179.pdf با مفاخر اسلام آشنا شویم - قرن هفتم هجری/ ابن میثم بحرینی (۱)]
-* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120426095211-2177-188.pdf با مفاخر اسلام آشنا شویم/ ابن میثم بحرینی (2)]
+* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120426095211-2177-188.pdf با مفاخر اسلام آشنا شویم/ ابن میثم بحرینی (۲)]
 * [http://ensani.ir/fa/content/92573/default.aspx ضرورت امامت و مسئولیت نصب امام از نگاه ابن میثم بحرانی]
 * [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120326105604-1108-26.pdf ابن میثم بحرانی و مراتب علمی ، ادبی و انسانی وی]
 * [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120504175118-9048-37.pdf ابن میثم بحرانی و شرح نهج البلاغه]
 [[en:Ibn Maytham al-Bahrani]]
+{{پایان}}
 [[رده:متکلمان شیعه قرن7(قمری)‎‏]]
 [[رده:فقهای شیعه قرن7(قمری)‎‏]]
 [[رده:شارحان نهج البلاغه ‎‏قرن7(قمری)‎‏]]