آیه مباهله: تفاوت میان نسخه‌ها

آیه مباهله از جمله آیاتی است که درباره حقانیت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله |پیامبر اسلام(ص)]] و فضیلت [[اصحاب کساء]] به آن استناد شده است.<ref> برای نمونه نگاه کنید به: طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۶۳ و ۷۶۴؛ مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۴۰۳ و ۴۰۴؛ زمخشری، الکشاف، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۷۰.</ref> [[زمخشری]]، از مفسران اهل سنت و صاحب [[تفسیر الکشاف]]، این آیه را قوی‌ترین دلیل بر فضیلت و برتری اصحاب کساء دانسته است.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۷۰.</ref>  

به گفته عالمانی همچون [[علامه حلی]] و [[فضل بن حسن طبرسی]]، مفسران [[اجماع]] دارند که این آیه در حق اصحاب کساء نازل شده است.<ref> حلی، نهج الحق و کشف الصدق، ۱۹۸۲م، ص۱۷۷؛ طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۶۳؛ شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۶.</ref> [[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]] گفته است بیشتر مفسران و محدثان شیعه و اهل‌سنت تصریح کرده‌اند که پیامبر(ص) تنها فرزندانش [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|حسن]] و [[امام حسین علیه‌السلام |حسین(ع)]] و دخترش [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] و [[امام علی علیه‌السلام|علی(ع)]] را برای [[مباهله پیامبر(ص) با مسیحیان نجران|مباهله با مسیحیان نجران]] همراه خود برد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۵۸۲.</ref> برپایه روایتی،{{یادداشت| ما الدلیل علی خلافة جدّک علی بن ابی طالب؟ قال: آیة انفسنا؛ دلیل خلافت جدت علی بن ابی‌طالب چیست؟ امام پاسخ داد: آیه انفسنا (مباهله).}} [[امام رضا علیه‌السلام]] در پاسخ به سؤال [[مأمون عباسی|مأمون]] از دلیل [[خلافت امام علی(ع)]]، آیه مباهله را معرفی کرد.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القران، ۱۳۹۱ق، ج۳، ص۲۳۰؛ بروجردی، طرائف المقال، ج۲، ص۳۰۲.</ref>

== شأن نزول ==

#به گفته [[ناصر مکارم شیرازی]]، در مرحله قرارداد، گاهی الفاظ به‌صورت جمع ذکر می‌شود تا بر همه مصادیق تطبیق کند، ولی در مرحله اجرا ممکن است مصداق، منحصر به یک فرد باشد، و این انحصار در مصداق منافات با کلی بودن مسئله ندارد؛ مثلاً در قرارداد چنین می‌نویسند که مسئول اجرای قرارداد امضاءکنندگان آن و فرزندان آنها هستند، در حالی که ممکن است یکی از طرفین تنها یک یا دو فرزند داشته باشد و این موضوع منافاتی با تنظیم قانون یا قرارداد به صورت «جمع» ندارد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۵۸۶-۵۸۷.</ref>

#اطلاق صیغه جمع بر مفرد یا تثنیه تازگی ندارد، و در [[قرآن]] موارد دیگری نیز مشاهده می‌شود که [[آیه]] بر اساس شأن نزول، راجع به یک نفر بوده اما از صیغه جمع استفاده شده است؛ مثل [[آیه ظهار]] در [[سوره مجادله]].<ref group="یادداشت">{{عربی|اَلَّذِینَ یظَاهِرُونَ مِنکم مِّن نِّسَائِهِم مَّا هُنَّ أُمَّهَاتِهِمْ ۖ إِنْ أُمَّهَاتُهُمْ إِلَّا اللَّائِی وَلَدْنَهُمْ ۚ وَإِنَّهُمْ لَیقُولُونَ مُنکرًا مِّنَ الْقَوْلِ وَزُورًا ۚ وَإِنَّ اللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ|کسانی که از شما نسبت به همسرانشان «ظهار» می‌کنند (و می‌گویند: «أَنتِ عَلیَّ کَظَهرِ أُمّی = تو نسبت به من بمنزله مادرم هستی»)، آنان هرگز مادرانشان نیستند؛ مادرانشان تنها کسانی‌اند که آنها را به دنیا آورده‌اند! آنها سخنی زشت و باطل می‌گویند؛ و خداوند بخشنده و آمرزنده است!}}([[سوره مجادله]]/آیه۲).</ref><ref>رجوع کنید به: طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۱ق، ج۳، ص۲۲۳.</ref>

== مطالعه بیشتر==

آیه مباهله، شریعتمداری، محمدتقی، تهران، واحد تحقیقات اسلامی، ۱۳۶۵ش.