خطبه ۸۰ نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

[[عبدالحسین خسروپناه]]، محقق علوم اسلامی، این خطبه را صحیح می‌داند و هر تردیدی را در این باره نادرست می‌شمارد.<ref>خسروپناه، جامعۀ علوی در نهج البلاغه، ۱۳۸۴ش، ص۲۲۳.</ref> [[ناصر مکارم شیرازی]]، مؤلف [[پیام امام امیرالمؤمنین (کتاب)|کتاب پیام امام امیر‌المؤمنین(ع)]]، با صحیح دانستن اسناد همۀ خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های [[نهج البلاغه]] (از جمله خطبه ۸۰)،<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۵۵-۵۹.</ref> تنها به شرح و تفسیر این خطبه بسنده کرده است.<ref>نگاه کنید به: مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۳، ص۲۸۵.</ref> اما [[ابوالقاسم علیدوست]] از استادان [[حوزه علمیه قم]]، اسناد این روایت را [[حدیث مرسل|مُرسل]] و غیرمعتبر دانسته است.<ref>علیدوست، [http://a-alidoost.ir/persian/lessons/23558/ «فقه القضاء (شرایط قاضی)»]، سلسبیل آیت الله علیدوست، جلسه ۱۱۵.</ref> به باور او، تعلیل‌های نادرستی که در این روایت وارد شده (ناقص الایمان دانستن زنان به جهت نماز نخواندن آنها در [[حیض|ایام عادت]]) شاهدی بر این است که این روایت را شخص معصوم، بیان نکرده است.<ref>علیدوست، [http://a-alidoost.ir/persian/lessons/23558/ «فقه القضاء (شرایط قاضی)»]، سلسبیل آیت الله علیدوست، جلسه ۱۱۵.</ref>

به باور [[عبدالزهرا حسینی خطیب]]، مؤلف [[مصادر نهج البلاغة و اسانیده (کتاب)|کتاب مَصادِرُ نَهجُ البَلاغةِ و أسانيدُه]]، این خطبه بخشی از نامه طولانی علی(ع) است که در بخش‌های مختلف نهج البلاغه<ref>برای دیدن نامه در بخش‌های مختلف نهج البلاغه، نگاه کنید به: جعفری، «مقدمه»، در کتاب شبهات زن در نهج البلاغه، ۱۴۰۱ق، ص۱۸.</ref> پراکنده شده و در آن به واقعه جنگ جمل اشاره می‌شود.<ref>نگاه کنید به: حسینی خطیب، مصادر نهج البلاغه و أسانيده، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۰۹؛ و ج۲، ص۸۲-۸۳.</ref> در منابع شیعی این نامه در کتاب‌های [[المسترشد فی الامامة (کتاب)|اَلْمُسْتَرشَدُ فِی الاِمامَه]]<ref>نگاه کنید به: طبری، المسترشد، ۱۴۱۵ق، ص۴۰۸-۴۲۷.</ref> و [[کشف المحجة لثمرة المهجة (کتاب)|کشفُ المَحَجّه]]<ref>نگاه کنید به: سید ابن‌طاووس، کشف المحجه، ۱۳۷۵ش، ص۲۳۵-۲۶۹.</ref> و در منابع اهل‌تسنن در کتاب‌های [[الغارات (کتاب)|الغارات]]<ref>ثقفی، الغارات، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۹۹-۲۱۲.</ref> و [[الامامة و السیاسة (کتاب)|الإمامَةُ و السّیاسَة]]<ref>ابنِ‌قُتَیْبه دینَوَری، الامامة و السیاسه، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۷۴-۱۷۹.</ref> آمده است. همچنین بخش‌هایی از این خطبه در [[الکافی (کتاب)|کتاب کافی]]،<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۵۱۷.</ref> [[تحف العقول (کتاب)|تحف العقول]]<ref>ابن‌شعبه حرانی، تحف العقول، ۱۴۰۴ق، ص۳۶۸.</ref> و [[الامالی (شیخ صدوق)|امالی شیخ صدوق]]<ref>شیخ صدوق، امالی، ۱۳۷۶ش، ص۳۰۴.</ref> و نیز در [[تذکرة الخواص من الامة فی ذکر خصائص الائمة (کتاب)|تَذکِرَةُ الخَواصّ]] (از منابع سنی‌مذهبان)<ref>ابن‌جوزی، تذکر‌ة الخواص، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۳۹۱-۳۹۲.</ref> آمده است. برخی محقّقان با بررسی نسخه‌های متعدد از نامۀ امام علی(ع) -که خطبه ۸۰ نهج البلاغه بخشی از آن است- به این نتیجه رسیده‌اند که [[سید رضی]] این خطبه را از منابع تحریف‌شده گرفته است؛ به این صورت که در کتاب‌های تحریف‌شده، برخی راویان با بهره‌گیری از منابع اهل‌سنت این خطبه را به نامۀ امام علی(ع) اضافه کرده‌اند، در حالی که در کتاب‌های متقدّمی چون الغارات و الامامة و السیاسه این بخش از کلمات، نقل نشده است.<ref>قندهاری، و طاهره صالحی، «اعتبارسنجی النساء نواقص العقول در نهج البلاغه»، ص۴۳۲.</ref>