پرش به محتوا

الناس نیام فاذا ماتوا انتبهوا: تفاوت میان نسخه‌ها

الناس نیام فاذا ماتوا انتبهوا (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۵ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۳۵

۱۸۷ بایت حذف‌شده ،  ۱۵ اکتبر
بدون خلاصۀ ویرایش
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''النَّاسُ نِیَامٌ فَإِذَا مَاتُوا انْتَبَهُوا''' (مردم در خواب‌اند و زمانی که بمیرند بیدار می‌شوند) حدیث مشهوری است<ref>سمعانی، روح الأرواح فی شرح أسماء الملک الفتاح، ۱۳۸۴ش، ص۷۰۱.</ref> که از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]]<ref>ورام بن أبی فراس، مجموعة ورام، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۵۰؛ سمعانی، روح الأرواح فی شرح أسماء الملک الفتاح، ۱۳۸۴ش، ص۷۰۱.</ref> و [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]<ref>سید الرضی، خصائص الأئمة علیهم السلام، ۱۴۰۶ق، ص۱۱۲.</ref> نقل شده است. در توضیح این روایت گفته شده بسیاری از مردم گمان می‌کنند داشته‌هایی برای خود دارند؛ اما پس از [[مرگ]] می‌فهمند که هیچ ندارند.<ref>جوادی آملی، «[https://www.aparat.com/v/wyM9s به سوی معبود]»، آپارات.</ref>
{{ جعبه اطلاعات روایت
| عنوان        = الناس نیام فاذا ماتوا انتبهوا
| تصویر    = سنگ_قبر_آنه‌ماری_شیمل_در_قبرستان_بُن_آلمان.jpg
| اندازه تصویر  =  <!-- اندازه دلخواه را با عدد انگلیسی و px وارد کنید -->
| توضیح تصویر  = حدیث «الناس نیام ...» بر روی سنگ قبر اسلام‌پژوه آلمانی [[آنه‌ماری شیمل]] در قبرستان بُن [[آلمان]]
| نام‌های دیگر  =
| موضوع        = [[مرگ]]
| صادره از     = [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]
| راوی اصلی    =
| راویان      =
| اعتبار سند  =
| منابع شیعه  = [[تنبیه الخواطر و نزهة النواظر (کتاب)|مجموعه ورام]]
| منابع سنی    =
| مؤید قرآنی  =
| مؤید روایی  = حکمت ۶۴ نهج‌البلاغه


این گفتهٔ امام علی(ع) در [[نهج البلاغه]] را که «اهل دنیا چون کاروانی هستند که آنان را می‌‏برند، درحالی‌که در خواب‌اند»<ref>سید رضی، نهج البلاغة، تصحیح صبحی صالح، ۱۴۱۴ق، حکمت ۶۴، ص ۴۷۹.</ref>  با حدیث «الناس نِیام...» هم‌معنا دانسته‌اند.<ref>«[http://qurantehran.ir/1398/11/24/%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AD%D8%B6%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-500 در محضر استاد - جلسه ۱۰۸]»، مؤسسه قرآن و عترت علی بن موسی الرضا(ع).</ref> کلمه «اِنْتِباه» در اصل به‌معنای آگاه‌کردن آمده و در این روایت به بیدارشدن معنا شده است.<ref>محقق، «[https://www.cgie.org.ir/fa/news/181310/%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%D9%87%D8%AC%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87---%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D9%82%D9%82---%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AF%D9%88%D9%85 درسهایی از نهج‌البلاغه]»، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی.</ref> مِصرَعِ «تو در خوابی و این دیدن خیال است»، در کتاب [[گلشن راز|گلشن راز،]]<ref>شبستری، گلشن راز، ۱۳۸۲ش، ص۲۶.</ref> از منظومه‌های عرفانی اسلامی را اقتباسی از این حدیث شمرده‌اند.<ref>سبزواری خراسانی، شرح گلشن راز، ۱۳۸۶ش، ص۱۸۸.</ref>
}}
'''النَّاسُ نِیَامٌ فَإِذَا مَاتُوا انْتَبَهُوا''' (مردم در خواب‌اند و زمانی که بمیرند بیدار می‌شوند) حدیث مشهوری است<ref>سمعانی، روح الأرواح فی شرح أسماء الملک الفتاح، ۱۳۸۴ش، ص۷۰۱.</ref> که از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]<ref>ورام بن أبی‌فراس، مجموعة ورام، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۵۰؛ سمعانی، روح الأرواح، ۱۳۸۴ش، ص۷۰۱.</ref> و [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]<ref>سید الرضی، خصائص الأئمة علیهم السلام، ۱۴۰۶ق، ص۱۱۲.</ref> نقل شده است. در توضیح این روایت گفته شده بسیاری از مردم گمان می‌کنند داشته‌هایی برای خود دارند؛ اما پس از [[مرگ]] می‌فهمند که هیچ ندارند.<ref>جوادی آملی، «[https://www.aparat.com/v/wyM9s به سوی معبود]»، آپارات.</ref>
 
این گفتهٔ امام علی(ع) در [[نهج البلاغه]] را که «اهل دنیا چون کاروانی هستند که آنان را می‌‏برند، درحالی‌که در خواب‌اند»<ref>سید رضی، نهج البلاغة، تصحیح صبحی صالح، ۱۴۱۴ق، حکمت ۶۴، ص۴۷۹.</ref>  با حدیث «الناس نِیام...» هم‌معنا دانسته‌اند.<ref>«[http://qurantehran.ir/1398/11/24 در محضر استاد - جلسه ۱۰۸]»، مؤسسه قرآن و عترت علی بن موسی الرضا(ع).</ref> کلمه «اِنْتِباه» در اصل به‌معنای آگاه‌کردن آمده و در این روایت به بیدارشدن معنا شده است.<ref>محقق، «[https://www.cgie.org.ir/fa/news/181310 درسهایی از نهج‌البلاغه]»، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی.</ref> مِصرَعِ «تو در خوابی و این دیدن خیال است»، در کتاب [[گلشن راز|گلشن راز،]]<ref>شبستری، گلشن راز، ۱۳۸۲ش، ص۲۶.</ref> از منظومه‌های عرفانی اسلامی را اقتباسی از این حدیث شمرده‌اند.<ref>سبزواری خراسانی، شرح گلشن راز، ۱۳۸۶ش، ص۱۸۸.</ref>


{{جعبه نقل قول|قال خَیْرُ الْوَرَی عَلَیْهِ سَلَام‏<br>
{{جعبه نقل قول|قال خَیْرُ الْوَرَی عَلَیْهِ سَلَام‏<br>
خط ۱۰: خط ۲۷:
پی نفس و هوا رود همه سال<ref>جامی، «[https://ganjoor.net/jami/7ourang/7-1/sd1/sh149 بخش ۱۴۹: در معنی قوله علیه السلام الناس نیام فاذا ماتوا انتبهوا]»، هفت اورنگ، سلسلةالذهب، دفتر اول، سایت گنجور.</ref>|عرض=27%|رنگ پس‌زمینه=#d3f2f2|عنوان=جامی <small>(وفات ۸۱۷ق)</small>|تراز=چپ}}
پی نفس و هوا رود همه سال<ref>جامی، «[https://ganjoor.net/jami/7ourang/7-1/sd1/sh149 بخش ۱۴۹: در معنی قوله علیه السلام الناس نیام فاذا ماتوا انتبهوا]»، هفت اورنگ، سلسلةالذهب، دفتر اول، سایت گنجور.</ref>|عرض=27%|رنگ پس‌زمینه=#d3f2f2|عنوان=جامی <small>(وفات ۸۱۷ق)</small>|تراز=چپ}}


برخی محققان معتقدند روایت «الناس نِیام...» هم ناظر به [[مرگ]] اجباری و مادی است و هم مرگ به‌معنای عرفانی را در بر می‌گیرد که در طول زندگی در این دنیا به دست می‌آید.<ref>رحمتی، «[https://www.cgie.org.ir/fa/news/273316/%D8%B4%D9%87%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%BA%DB%8C%D8%A8-%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A1%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B1%D8%AD%D9%85%D8%AA%DB%8C شهسواران غیب]»، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.</ref> به همین جهت، برخی معتقدند این روایت توصیه می‌کند مبادا این بیداری از خواب به روز مرگ واگذار گردد.<ref>جام، کنوز الحکمة، ۱۳۸۷ش، ص۲۳۰.</ref> [[ملاصدرا]]، عالم و فیلسوف شیعه، از این روایت در رد این ادعا که [[مرگ]] عدم است استفاده کرده و گفته است این روایت شاهدی بر این است که مرگ نوعی بیداری خواهد بود، نه عدم و نیستی.‏<ref>ملاصدرا، شرح أصول الکافی، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۵۹.</ref>
برخی محققان معتقدند روایت «الناس نِیام...» هم ناظر به [[مرگ]] اجباری و مادی است و هم مرگ به‌معنای عرفانی را در بر می‌گیرد که در طول زندگی در این دنیا به دست می‌آید.<ref>رحمتی، «[https://www.cgie.org.ir/fa/news/273316 شهسواران غیب]»، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.</ref> به همین جهت، برخی معتقدند این روایت توصیه می‌کند مبادا این بیداری از خواب به روز مرگ واگذار گردد.<ref>جام، کنوز الحکمة، ۱۳۸۷ش، ص۲۳۰.</ref> [[ملاصدرا]]، عالم و فیلسوف شیعه، از این روایت در رد این ادعا که [[مرگ]] عدم است استفاده کرده و گفته است این روایت شاهدی بر این است که مرگ نوعی بیداری خواهد بود، نه عدم و نیستی.‏<ref>ملاصدرا، شرح أصول الکافی، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۵۹.</ref>


[[غزالی]] (۴۵۰ ـ ۵۰۵ق)، متکلم و عارف [[مسلمان]]، این روایت را در قالب مثالی توضیح داده است: طفلی در شکم مادر بوده و از آنجا خارج می‌شود تا عالم و مکان‌های جدید را ببیند. وقتی این طفل از شکم مادر خارج شد و بزرگی دنیا را دید آیا شایسته است که بخواهد به شکم مادر خود بازگردد؟ غزالی معتقد است دنیا و [[آخرت]] نیز همین‌گونه است. کسی که از این دنیا به آخرت برود و گستره آخرت را ببیند دیگر شایسته او نیست که بخواهد به این دنیا بازگردد.<ref>غزالی، مجموعة رسائل الإمام الغزالی، ۱۹۹۶م، ص۵۰۶</ref>
[[غزالی]] (درگذشت: ۵۰۵ق)، متکلم و عارف [[مسلمان]]، این روایت را در قالب مثالی توضیح داده است: طفلی در شکم مادر بوده و از آنجا خارج می‌شود تا عالم و مکان‌های جدید را ببیند. وقتی این طفل از شکم مادر خارج شد و بزرگی دنیا را دید آیا شایسته است که بخواهد به شکم مادر خود بازگردد؟ غزالی معتقد است دنیا و [[آخرت]] نیز همین‌گونه است. کسی که از این دنیا به آخرت برود و گستره آخرت را ببیند دیگر شایسته او نیست که بخواهد به این دنیا بازگردد.<ref>غزالی، مجموعة رسائل الإمام الغزالی، ۱۹۹۶م، ص۵۰۶.</ref>
[[پرونده:سنگ_قبر_آنه‌ماری_شیمل_در_قبرستان_بُن_آلمان.jpg|بندانگشتی|حدیث «الناس نیام ...» بر روی سنگ قبر اسلام‌پژوه آلمانی [[آنه‌ماری شیمل]] در قبرستان بُن [[آلمان]]]]


==تفسیر حدیث==
==تفسیر حدیث==
خط ۳۶: خط ۵۲:
*جوادی آملی، عبدالله، «[https://www.aparat.com/v/wyM9s به سوی معبود]»، وبگاه آپارات، تاریخ بازدید: ۸ شهریور ۱۴۰۳ش.
*جوادی آملی، عبدالله، «[https://www.aparat.com/v/wyM9s به سوی معبود]»، وبگاه آپارات، تاریخ بازدید: ۸ شهریور ۱۴۰۳ش.
*حسینی همدانی، محمد، درخشان پرتوی از اصول کافی، قم، چاپخانه علمیه قم، چاپ اول، ۱۳۶۳ش.
*حسینی همدانی، محمد، درخشان پرتوی از اصول کافی، قم، چاپخانه علمیه قم، چاپ اول، ۱۳۶۳ش.
*«[http://qurantehran.ir/1398/11/24/%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AD%D8%B6%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-500 در محضر استاد - جلسه ۱۰۸]»، وبگاه مؤسسه قرآن و عترت علی بن موسی الرضا(ع)، تاریخ درج مطلب: ۲۴ بهمن ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۸ شهریور ۱۴۰۳ش.
*«[http://qurantehran.ir/1398/11/24 در محضر استاد - جلسه ۱۰۸]»، وبگاه مؤسسه قرآن و عترت علی بن موسی الرضا(ع)، تاریخ درج مطلب: ۲۴ بهمن ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۸ شهریور ۱۴۰۳ش.
*رحمتی، انشاالله، «[https://www.cgie.org.ir/fa/news/273316/%D8%B4%D9%87%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%BA%DB%8C%D8%A8-%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A1%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B1%D8%AD%D9%85%D8%AA%DB%8C شهسواران غیب]»، وبگاه مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۱۱ تیر ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۸ شهریور ۱۴۰۳ش.
*رحمتی، انشاالله، «[https://www.cgie.org.ir/fa/news/273316 شهسواران غیب]»، وبگاه مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۱۱ تیر ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۸ شهریور ۱۴۰۳ش.
*سبزواری خراسانی، ابراهیم، شرح گلشن راز، تهران، نشر علم، ۱۳۸۶ش.
*سبزواری خراسانی، ابراهیم، شرح گلشن راز، تهران، نشر علم، ۱۳۸۶ش.
*سمعانی، احمد بن منصور، روح الأرواح فی شرح أسماء الملک الفتاح، تصحیح: نجیب مایل هروی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۸۴ش.
*سمعانی، احمد بن منصور، روح الأرواح فی شرح أسماء الملک الفتاح، تصحیح: نجیب مایل هروی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۸۴ش.
خط ۴۳: خط ۵۹:
*شبستری، محمود بن عبدالکریم، گلشن راز، تصحیح: محمد حماصیان، کرمان، خدمات فرهنگی کرمان، ۱۳۸۲ش.
*شبستری، محمود بن عبدالکریم، گلشن راز، تصحیح: محمد حماصیان، کرمان، خدمات فرهنگی کرمان، ۱۳۸۲ش.
*غزالی، محمد، مجموعة رسائل الإمام الغزالی، بیروت، دار الفکر، ۱۹۹۶م.
*غزالی، محمد، مجموعة رسائل الإمام الغزالی، بیروت، دار الفکر، ۱۹۹۶م.
*محقق، مهدی، «[https://www.cgie.org.ir/fa/news/181310/%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%D9%87%D8%AC%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87---%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D9%82%D9%82---%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AF%D9%88%D9%85 درسهایی از نهج‌البلاغه]»، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۳۰ آبان ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۸ شهریور ۱۴۰۳ش.
*محقق، مهدی، «[https://www.cgie.org.ir/fa/news/181310 درسهایی از نهج‌البلاغه]»، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۳۰ آبان ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۸ شهریور ۱۴۰۳ش.
*ملاصدرا، محمد بن ابراهیم، شرح أصول الکافی، تحقیق و تصحیح: محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.
*ملاصدرا، محمد بن ابراهیم، شرح أصول الکافی، تحقیق و تصحیح: محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.
*نسفی، عزیزالدین بن محمد، الانسان الکامل، مقدمه: هانری کربن، مصحح ماریژان موله، مترجم، سید ضیاءالدین دهشیری، تهران، طهوری، ۱۳۸۶ش.
*نسفی، عزیزالدین بن محمد، الانسان الکامل، مقدمه: هانری کربن، مصحح ماریژان موله، مترجم، سید ضیاءالدین دهشیری، تهران، طهوری، ۱۳۸۶ش.
برگرفته از «https://fa.wikishia.net/view/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/1304340»