انما الاعمال بالنیات: تفاوت میان نسخه‌ها

==احتمالات و گستره معنایی==

*[[ثواب و عقاب]]، وابسته به [[نیت]] است؛ بنابراین، انسان، به واسطه نیت خود مستحق ثواب یا عقاب می‌شود نه ظاهر عمل.<ref>طوسی، التهذیب، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۶۲ و ج۴، ص۴۶۷.</ref> از نظر [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]] لفظ «لام» در ذیل روایت یاد شده (یعنی عبارت «و إنما لکلّ امریء ما نوی») شاهدی بر همین معنا است.<ref>انصاری، کتاب الطهاره، بیتا، ج۲، ص۱۴.</ref>

*ترتّب و پی‌آمد آثار شرعی، فرع بر نیت است؛ بنابراین، عمل شرعی زمانی صحیح است که همراه با نیت صحیح باشد. از این رو [[شهید اول]] در کتاب [[القواعد و الفوائد (کتاب)|القواعد و الفوائد]] پس از آنکه مدارک [[احکام شرعی|احکام]] را چهار قاعده دانسته، اولین قاعده را «تبعیة العمل للنیه» قرار داده و این قاعده را برگرفته از روایت یاد شده می‌داند.<ref>شهید اول، القواعد و الفوائد، بی تا، ج۱، ص۷۴.</ref> در نتیجه، به عنوان مثال، [[صیغه ازدواج|صیغه عقد]] یا [[صیغه طلاق]]، زمانی موثر است که شخص، واقعا قصد [[ازدواج]] یا [[طلاق]] داشته باشد.<ref>سید مرتضی، الانتصار فی انفرادات الإمامیة، ۱۴۱۵ق، ص۳۰۳؛ میرزای قمی، رسائل المیرزا القمی، ۱۴۲۷ق، ص۳۱۱.</ref>

*نیت، موجب اعتبار عمل می‌شود؛ بنابراین، اگر نیتی نباشد، عمل معتبری هم صورت نگرفته است و از نظر برخی از محققان، لفظ «انّما» در روایت که دلالت بر حصر دارد، شاهد بر این معنا است. در نتیجه به عنوان مثال، بنا بر نظر برخی، با وجود نیت [[ربا]]، [[حیله شرعی|حیله‌های شرعی]] برای فرار از آن بی‌ثمر بوده<ref>شوکانی، نیل الأوطار، ۱۹۷۳م، ج۵، ص۳۱۹.</ref> و یا اقامت ده روز مسافر بدون نیت اقامت اعتباری ندارد.<ref>احمدی نیک، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2030273/بازجست-سندی-و-گستره-معنایی-روایت-انما-الاعمال-بالنیات-از-نگاه-فریقین بازجست سندی و گستره معنایی روایت انّما الاعمال بالنیات]»، ص۹۵.</ref>.

*نیت [[تقرب|تقرب به خدا]]، شرط صحت عمل عبادی است؛ بنابراین، واژه نیت در این روایت به معنای [[قصد قربت|قصد تقرب]] و [[اخلاص]] بوده و عبادات بدون آن صحیح نیست.<ref>نگاه کنید به ابن رشد اندلسی، بدایة المجتهد و نهایة المقتصد، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۱۱.</ref>