مستضعف فکری: تفاوت میان نسخه‌ها

'''مستضعف فکری''' کسی است که توانایی جسمی یا فکری برای شناسایی حق از باطل و یا دسترسی به دین [[اسلام]] را ندارد. از طرفی دشمنی با حق ندارد، به طوری که اگر حق به او عرضه شود؛ از پذیرش آن سر باز نمی‌زند. در [[قرآن|قرآن کریم]]، اصطلاح مستضعف، فقط درباره مستضعف عملی به کار رفته است یعنی کسانی که اسلام به آنها رسیده؛ اما شرایط محیط به او اجازه عمل نمی‌دهد. این در حالی است که تعریف و شرایط مستضعف فکری، در [[حدیث|روایات]]، آمده است. در [[کلام اسلامی|علم کلام]] و [[فقه]]، [[جاهل قاصر]] و مستضعف فکری، هم‌معنا دانسته شده‌اند.  

مستضعف فکری به کسی گویند که از نظر فکری، بدنی یا عدم دسترسی به دین [[اسلام]]، قادر به شناسایی حق از باطل و شناخت معارف دین نیست.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۸۷</ref> از طرفی او دشمنی با حق ندارد، به طوری که اگر حق به مستضعف فکری عرضه شود؛ از پذیرش آن سر باز نمی‌زند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۶۳ش، ج۵، ص۵۱.</ref> برخی از محققین معتقدند مستضعف فکری در این چند ملاک خلاصه می‌شود: «نرسیدن حجت»، «عدم اطلاع از اختلاف»، «ضعف عقلی»، «منحصر دانستن حق در اعتقادات خود» و «[[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] غیر [[ناصبی]] بودن».<ref>یوسفی زاده، «وضعیت مستضعفان فکری در قیامت»، ص۵۸. </ref>

به باور [[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]]، آیه‌ای درباره مستضعف فکری در [[قرآن|قرآن مجید]] وجود ندارد و منظور از کلمه "مستضعفین" [[مستضعف عملی]] است؛ یعنی کسی که حق را تشخیص داده؛ اما خفقان محیط به او اجازه عمل به آن را نمی‌دهد؛<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴، ج۱۶، ص۲۰.</ref> اما در روایات، به مستضعف فکری اشاره شده است. [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] در کتاب [[بحار الانوار (کتاب)|بحار الانوار]] در باب المستضعفین و المرجوون لأمر الله، به تبیین سی و هفت روایت از روایات مستضعف پرداخته است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳، ج۶۹، ص۱۵۷-۱۷۱</ref>