Automoderated users، confirmed، movedable، protected، مدیران، templateeditor
۶٬۵۲۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات آیه|عنوان=آیه ۲۲ سوره نور|تصویر=۲۲ نور.png|توضیح تصویر=|اندازه تصویر=|نام آیه=|واقع در سوره=|شماره آیه=|جزء=۱۸|شأن نزول=|مکان نزول=مدینه|موضوع=|درباره=بخشیدن دیگران و حمایت از خویشان، نیازمندان و مهاجران در راه خدا.|سایر=|آیات مرتبط=}} | {{جعبه اطلاعات آیه|عنوان=آیه ۲۲ سوره نور|تصویر=۲۲ نور.png|توضیح تصویر=|اندازه تصویر=|نام آیه=|واقع در سوره=|شماره آیه=|جزء=۱۸|شأن نزول=|مکان نزول=مدینه|موضوع=|درباره=بخشیدن دیگران و حمایت از خویشان، نیازمندان و مهاجران در راه خدا.|سایر=|آیات مرتبط=}} | ||
'''آیه ۲۲ سوره نور''' دستوری است به [[ایمان|مومنان]] و | '''آیه ۲۲ سوره نور''' دستوری است به [[ایمان|مومنان]] و ثروتمندان که در کمککردن به دیگران کوتاهی نکنند و همچنین خطای دیگران را ببخشند تا [[خدا|خداوند]] نیز آنها را ببخشد. این آیه دستور میدهد به سه گروه کمک شود؛ خویشاوندان، [[فقیر|نیازمندان]] و افرادی که در راه خداوند مهاجرت کردهاند. بنابر آیه ۲۲ سوره نور، خطای این افراد نباید سببِ قطعِ کمک به آنها شود. | ||
خداوند در آیه ۲۲ نور دستور به بخشش و گذشت داده است: «باید عفو کنند و گذشت نمایند». خداوند پس از دستور به عفو و گذشت چنین میگوید: «مگر دوست ندارید که خدا بر شما ببخشاید». براساس نظر [[تفسیر قرآن|مفسران]]، این تعبیر در بیان این نکته است که اگر میخواهید بخشش خداوند شامل شما شود، افرادی که در حق شما بدی کردهاند را ببخشید. | خداوند در آیه ۲۲ نور دستور به بخشش و گذشت داده است: «باید عفو کنند و گذشت نمایند». خداوند پس از دستور به عفو و گذشت چنین میگوید: «مگر دوست ندارید که خدا بر شما ببخشاید». براساس نظر [[تفسیر قرآن|مفسران]]، این تعبیر در بیان این نکته است که اگر میخواهید بخشش خداوند شامل شما شود، افرادی که در حق شما بدی کردهاند را ببخشید. | ||
خط ۷: | خط ۷: | ||
شأن نزول این آیه را پس از [[حادثه افک|واقعه إفک]] دانستهاند. گروهی از [[صحابه|صحابه پیامبر]]، [[سوگند|قسم]] خوردند به افرادی که در واقعه افک [[تهمت]] زدهاند، دیگر کمک نکنند. آیه ۲۲ نور نازل شد و آنان را از این کار منع کرد. [[فخر رازی]] مفسر [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] اجماع مفسران را بر این دانسته که این آیه در شأن [[ابوبکر بن ابیقحافه|ابوبکر]] نازل شده است. وی این آیه را فضیلتی برای ابوبکر و نشان از برترین بودن ابوبکر پس از پیامبر دانسته است. این دیدگاه مورد نقد قرار گرفته است؛ از جمله اینکه تمام ضمیرهای این آیه به صورت جمع است و نشان میدهد گروهی از مسلمانان تصمیم به قطع کمکهای خود از مجرمان گرفته بودند و آیه آنها را از این کار نهی کرد. | شأن نزول این آیه را پس از [[حادثه افک|واقعه إفک]] دانستهاند. گروهی از [[صحابه|صحابه پیامبر]]، [[سوگند|قسم]] خوردند به افرادی که در واقعه افک [[تهمت]] زدهاند، دیگر کمک نکنند. آیه ۲۲ نور نازل شد و آنان را از این کار منع کرد. [[فخر رازی]] مفسر [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] اجماع مفسران را بر این دانسته که این آیه در شأن [[ابوبکر بن ابیقحافه|ابوبکر]] نازل شده است. وی این آیه را فضیلتی برای ابوبکر و نشان از برترین بودن ابوبکر پس از پیامبر دانسته است. این دیدگاه مورد نقد قرار گرفته است؛ از جمله اینکه تمام ضمیرهای این آیه به صورت جمع است و نشان میدهد گروهی از مسلمانان تصمیم به قطع کمکهای خود از مجرمان گرفته بودند و آیه آنها را از این کار نهی کرد. | ||
== حمایت از خویشان، نیازمندان و مهاجران در راه خدا == | ==حمایت از خویشان، نیازمندان و مهاجران در راه خدا== | ||
آیه ۲۲ سوره نور دستور میدهد که نباید در انجام عمل خیر و کمک به دیگران کوتاهی کرد.<ref>فضل الله، تفسیر من وحی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۶، ص۲۷۲.</ref> این آیه در فضیلت [[صدقه]] نیز دانسته شده است.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۳، ص۱۱۱.</ref> برخی مفسران از این آیه چنین استفاده کردهاند که افراد ثروتمند در برابر محرومان مسئول هستند.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۳ق، ج۸، ص۱۶۵.</ref> خداوند در آیه ۲۲ نور دستور میدهد به سه گروه کمک شود. تعبیر «أُولِی الْقُرْبی» اشاره به کسانی دارد که فرد نسبت خویشاوندی با آنها دارد. گروه دوم [[فقیر|نیازمندان و فقراء]] هستند و گروه سوم افرادی هستند که در وطن خود زندگی خوب داشتند. با این حال برای رضایت خداوند مهاجرت کردند و در سرزمین جدید، وسائل زندگی برایشان فراهم نیست.<ref>فضل الله، تفسیر من وحی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۶، ص۲۷۲.</ref> | آیه ۲۲ سوره نور دستور میدهد که نباید در انجام عمل خیر و کمک به دیگران کوتاهی کرد.<ref>فضل الله، تفسیر من وحی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۶، ص۲۷۲.</ref> این آیه در فضیلت [[صدقه]] نیز دانسته شده است.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۳، ص۱۱۱.</ref> برخی مفسران از این آیه چنین استفاده کردهاند که افراد ثروتمند در برابر محرومان مسئول هستند.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۳ق، ج۸، ص۱۶۵.</ref> خداوند در آیه ۲۲ نور دستور میدهد به سه گروه کمک شود. تعبیر «أُولِی الْقُرْبی» اشاره به کسانی دارد که فرد نسبت خویشاوندی با آنها دارد. گروه دوم [[فقیر|نیازمندان و فقراء]] هستند و گروه سوم افرادی هستند که در وطن خود زندگی خوب داشتند. با این حال برای رضایت خداوند مهاجرت کردند و در سرزمین جدید، وسائل زندگی برایشان فراهم نیست.<ref>فضل الله، تفسیر من وحی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۶، ص۲۷۲.</ref> | ||
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
{{قرآن جدید|نور|۲۲}}|{{قرآن جدید|نور|۲۲|نوع=فولادوند|منبع=نه}} | {{قرآن جدید|نور|۲۲}}|{{قرآن جدید|نور|۲۲|نوع=فولادوند|منبع=نه}} | ||
== بخشش و گذشت == | ==بخشش و گذشت== | ||
خداوند در آیه ۲۲ نور دستور به بخشش و گذشت داده است: «وَلْیَعْفُواْ وَلْیَصْفَحُوا؛ و باید عفو کنند و گذشت نمایند».<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۲۱۱.</ref> [[سید محمدتقی مدرسی|محمدتقی مدرسی]] عالم و مفسر شیعه [[عفو]] را به معنای عدم مجازات بر چیزی که انجام شده دانسته و «صفح» را گذشتی دانسته که موجب برگشت ارتباط و خویشاوندی میگردد.<ref>مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۸، ص۲۸۴.</ref> برخی مفسران، عفو را به معنای بخشش از [[گناه|گناهان]] و صَفْح را به معنای چشمپوشی و روی برگرداندن از [[انتقام]] دانستهاند.<ref>حسینی شاه عبدالعظیمی، تفسیر اثنا عشری، ۱۳۶۳ش، ج۹، ص۲۱۶.</ref> | خداوند در آیه ۲۲ نور دستور به بخشش و گذشت داده است: «وَلْیَعْفُواْ وَلْیَصْفَحُوا؛ و باید عفو کنند و گذشت نمایند».<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۲۱۱.</ref> [[سید محمدتقی مدرسی|محمدتقی مدرسی]] عالم و مفسر شیعه [[عفو]] را به معنای عدم مجازات بر چیزی که انجام شده دانسته و «صفح» را گذشتی دانسته که موجب برگشت ارتباط و خویشاوندی میگردد.<ref>مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۸، ص۲۸۴.</ref> برخی مفسران، عفو را به معنای بخشش از [[گناه|گناهان]] و صَفْح را به معنای چشمپوشی و روی برگرداندن از [[انتقام]] دانستهاند.<ref>حسینی شاه عبدالعظیمی، تفسیر اثنا عشری، ۱۳۶۳ش، ج۹، ص۲۱۶.</ref> | ||
در این آیه پس از دستور به عفو و [[گذشت]] چنین گفته شده: ««أَلا تُحِبُّونَ أَنْ یَغْفِرَ اللَّهُ لَکُمْ؛ مگر دوست ندارید که خدا بر شما ببخشاید».<ref>سوره نور، آیه ۲۲.</ref> براساس نظر مفسران خداوند با این تعبیر در مقام بیان این نکته است که اگر بخشیده شدن را برای خود دوست دارید برای دیگران نیز دوست بدارید.<ref>مازندرانی، شرح الکافی۱۳۸۲ق، ج۶، ص۱۴۲.</ref> اگر میخواهید بخشش خداوند شامل شما شود پس افرادی که در حق شما بدی کردند را ببخشید.<ref name=":1">حسینی شیرازی، تبیین القرآن، ۱۴۲۳ق، ص۳۶۴.</ref> این بخشش، سبب بخشیدهشدن میگردد.<ref name=":2">مازندرانی، شرح الکافی۱۳۸۲ق، ج۶، ص۱۴۲.</ref> [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] پس از ضربت خوردن و پیش از [[شهادت امام علی(ع)|شهادت]] وصیتی دارد که در آن به [[عفو]] دستور داده و به بخش انتهایی آیه ۲۲ نور استناد میکند.<ref>سید رضی، نهج البلاغة، ۱۴۱۴ق، ص۳۷۸.</ref> | در این آیه پس از دستور به عفو و [[گذشت]] چنین گفته شده: ««أَلا تُحِبُّونَ أَنْ یَغْفِرَ اللَّهُ لَکُمْ؛ مگر دوست ندارید که خدا بر شما ببخشاید».<ref>سوره نور، آیه ۲۲.</ref> براساس نظر مفسران خداوند با این تعبیر در مقام بیان این نکته است که اگر بخشیده شدن را برای خود دوست دارید برای دیگران نیز دوست بدارید.<ref>مازندرانی، شرح الکافی۱۳۸۲ق، ج۶، ص۱۴۲.</ref> اگر میخواهید بخشش خداوند شامل شما شود پس افرادی که در حق شما بدی کردند را ببخشید.<ref name=":1">حسینی شیرازی، تبیین القرآن، ۱۴۲۳ق، ص۳۶۴.</ref> این بخشش، سبب بخشیدهشدن میگردد.<ref name=":2">مازندرانی، شرح الکافی۱۳۸۲ق، ج۶، ص۱۴۲.</ref> [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] پس از ضربت خوردن و پیش از [[شهادت امام علی(ع)|شهادت]] وصیتی دارد که در آن به [[عفو]] دستور داده و به بخش انتهایی آیه ۲۲ نور استناد میکند.<ref>سید رضی، نهج البلاغة، ۱۴۱۴ق، ص۳۷۸.</ref> | ||
== شأن نزول == | ==شأن نزول== | ||
پس از [[حادثه افک|واقعه إفک]]، گروهی از [[صحابه|صحابه پیامبر اسلام]]، [[سوگند|قسم]] خوردند به افرادی که در [[تهمت]] به [[همسران پیامبر(ص)|همسر پیامبر]] دخالت داشتند، دیگر کمک نکنند. آیه ۲۲ نور نازل شد و آنان را از این کار منع کرد و دستور داد آنها را ببخشند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۴۱۴.</ref> | پس از [[حادثه افک|واقعه إفک]]، گروهی از [[صحابه|صحابه پیامبر اسلام]]، [[سوگند|قسم]] خوردند به افرادی که در [[تهمت]] به [[همسران پیامبر(ص)|همسر پیامبر]] دخالت داشتند، دیگر کمک نکنند. آیه ۲۲ نور نازل شد و آنان را از این کار منع کرد و دستور داد آنها را ببخشند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۴۱۴.</ref> | ||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
مفسران به این نکته تذکر دادهاند که آیه اختصاص به شأن نزول خود ندارد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۴۱۴.</ref> بنابر این، آیه نهی عامی است برای همه افراد<ref name=":0">شیخ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، ج۷، ص۴۲۱.</ref> که براساس احساسات نابجا تصمیم نگیرند<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۴۱۵.</ref> و کمکهای خود به خویشاوندان و فقراء را قطع نکنند.<ref>شیخ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، ج۷، ص۴۲۱.</ref> یکی از اهداف این آیه را چنین برشمردهاند که امت اسلامی را پس از واقعه افک و اختلافی که میان مسلمانان پیش آمده بود، به سمت وحدت و یکپارچگی پیش ببرد.<ref>مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۸، ص۲۸۵.</ref> | مفسران به این نکته تذکر دادهاند که آیه اختصاص به شأن نزول خود ندارد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۴۱۴.</ref> بنابر این، آیه نهی عامی است برای همه افراد<ref name=":0">شیخ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، ج۷، ص۴۲۱.</ref> که براساس احساسات نابجا تصمیم نگیرند<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۴۱۵.</ref> و کمکهای خود به خویشاوندان و فقراء را قطع نکنند.<ref>شیخ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، ج۷، ص۴۲۱.</ref> یکی از اهداف این آیه را چنین برشمردهاند که امت اسلامی را پس از واقعه افک و اختلافی که میان مسلمانان پیش آمده بود، به سمت وحدت و یکپارچگی پیش ببرد.<ref>مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۸، ص۲۸۵.</ref> | ||
=== ابوبکر === | ===ابوبکر=== | ||
فخر رازی، عالم و مفسر [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]]، اجماع مفسران را بر این دانسته که آیه ۲۲ نور پیرامون ابوبکر نازل شده است.<ref name=":3">فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۳، ص۳۴۹.</ref> وی این آیه را فضیلتی برای ابوبکر خوانده و معتقد است آیه نشان از این دارد که ابوبکر برترین مردم پس از پیامبر بوده و تعبیر «أُولُو الْفَضْلِ مِنْکُمْ؛» همین نکته را دلالت دارد.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۳، ص۳۴۹.</ref> | فخر رازی، عالم و مفسر [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]]، اجماع مفسران را بر این دانسته که آیه ۲۲ نور پیرامون ابوبکر نازل شده است.<ref name=":3">فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۳، ص۳۴۹.</ref> وی این آیه را فضیلتی برای ابوبکر خوانده و معتقد است آیه نشان از این دارد که ابوبکر برترین مردم پس از پیامبر بوده و تعبیر «أُولُو الْفَضْلِ مِنْکُمْ؛» همین نکته را دلالت دارد.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۳، ص۳۴۹.</ref> | ||
این دیدگاه مورد نقد قرار گرفته است. از جمله نقدها این که تمام ضمیرهای آیه به صورت جمع است و نشان میدهد که گروهی از مسلمانان بعد از این ماجرا تصمیم به قطع کمکهای خود گرفته بودند و آیه آنها را از این کار نهی کرد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۴۱۴.</ref> همچنین نزول آیه برای ابوبکر امری نیست که از طرف [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]] گفته شده باشد بلکه افرادی مانند کلبی و مقاتل و ضحاک چنین چیزی را نقل کردهاند و گفتار آنها برای ما معتبر نیست.<ref>شیخ مفید، الإفصاح فی الإمامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۷۶.</ref> همچنین اگر این آیه در مورد ابوبکر نازل شده باشد نیز فضل ابوبکر را نمیرساند و این با عملکرد ابوبکر بهخصوص پس از [[رحلت پیامبر(ص)|وفات پیامبر]] در تضاد است.<ref>شیخ مفید، الإفصاح فی الإمامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۷۷.</ref> اشکالات دیگری نیز بر این موضوع وارد شده است.<ref>شیخ مفید، الإفصاح فی الإمامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۷۵.</ref> | این دیدگاه مورد نقد قرار گرفته است. از جمله نقدها این که تمام ضمیرهای آیه به صورت جمع است و نشان میدهد که گروهی از مسلمانان بعد از این ماجرا تصمیم به قطع کمکهای خود گرفته بودند و آیه آنها را از این کار نهی کرد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۴۱۴.</ref> همچنین نزول آیه برای ابوبکر امری نیست که از طرف [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]] گفته شده باشد بلکه افرادی مانند کلبی و مقاتل و ضحاک چنین چیزی را نقل کردهاند و گفتار آنها برای ما معتبر نیست.<ref>شیخ مفید، الإفصاح فی الإمامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۷۶.</ref> همچنین اگر این آیه در مورد ابوبکر نازل شده باشد نیز فضل ابوبکر را نمیرساند و این با عملکرد ابوبکر بهخصوص پس از [[رحلت پیامبر(ص)|وفات پیامبر]] در تضاد است.<ref>شیخ مفید، الإفصاح فی الإمامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۷۷.</ref> اشکالات دیگری نیز بر این موضوع وارد شده است.<ref>شیخ مفید، الإفصاح فی الإمامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۷۵.</ref> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* بلخی، مقاتل بن سلیمان، تفسیر مقاتل بن سلیمان، تحقیق: عبدالله محمود شحاته، بیروت، دارإحیاء التراث، چاپ اول، ۱۴۲۳ق. | * بلخی، مقاتل بن سلیمان، تفسیر مقاتل بن سلیمان، تحقیق: عبدالله محمود شحاته، بیروت، دارإحیاء التراث، چاپ اول، ۱۴۲۳ق. |