توحید عبادی: تفاوت میان نسخه‌ها

توحید عبادی و یکتاپرستی را از اساسی‌ترین آموزه‌های آسمانی و هدف اصلی دعوت همه [[پیامبران|پیامبران(ع)]] شمرده و گفته‌اند در آیاتی همچون [[آیه ۳۶ سوره نحل]] و [[آیه ۲۵ سوره انبیاء]] بدان تصریح شده است.<ref>سبحانی،‌ منشور جاوید، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۴۲۸ و ۴۲۹؛ سبحانی، الالهیات، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۸۵؛ عابدی، توحید و شرک، نشر مشعر، ص۸۴ و ۸۵.</ref> متکلمان می‌گویند همه [[مسلمان|مسلمانان]] و موحدان بر اختصاص عبادت به خداوند اتفاق‌نظر دارند<ref>سبحانی،‌ منشور جاوید، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۴۲۹؛ سبحانی، الالهیات، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۸۵؛ ربانی گلپایگانی، کلام تطبیقی (۱)، ۱۳۹۹ش، ص۱۰۰.</ref> و اگر اختلافی هست، در تفسیر عبادت و مصادیق آن است.<ref>سبحانی،‌ منشور جاوید، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۴۲۹.</ref>

گفته شده براساس آیات قرآن و گزارش‌های تاریخی، بیشترین انحرافی که در مسئله [[توحید]] رخ داده،‌ مربوط به توحید در عبادت و ربوبیت بوده است.<ref>ربانی گلپایگانی، کلام تطبیقی (۱)، ۱۳۹۹ش، ص۹۹ و ۱۰۰.</ref> به نظر [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]]، مشرکان قریش به [[توحید در خالقیت]] و [[توحید در ربوبیت|ربوبیت]] اقرار داشتند و اختلاف اساسی آنها در توحید عبادی بود.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳، ۲۰۹.</ref> برخی توحید عبادی را مهم‌ترین مسئله‌ای دانسته‌اند که موجب شده وهابی‌ها در مقابل سایر مسلمانان (شیعه و اهل‌سنت) موضع‌گیری کنند.<ref>عابدی، توحید و شرک، نشر مشعر،‌ ص۸۳.</ref>

می‌گویند آیات متعددی در قرآن بر توحید عبادی دلالت دارند؛ از جمله [[آیه ۵۱ سوره آل عمران|آیه ۵۱]] و [[آیه ۶۴ سوره آل عمران|۶۴ سوره آل عمران]]، [[آیه ۱۰۲ سوره انعام]]، [[آیه ۳۶ سوره نحل]]، [[آیه ۲۵ سوره انبیاء]]، [[آیه ۶۱ سوره یس]].<ref>سبحانی،‌ منشور جاوید، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۴۲۵-۴۲۶؛ عابدی، توحید و شرک، نشر مشعر، ص۸۵.</ref> کلمه [[تهلیل|لا اله الا الله]] را نیز ناظر به توحید در عبادت دانسته‌اند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۱۰۶؛ عابدی، توحید و شرک، نشر مشعر،‌ ص۸۶.</ref> در آیات قرآن، [[احباط|حَبط اعمال]]، گمراهی، شقاوت و زیانکاری در قیامت و خشم خدا از آثار عبادت غیرخدا شمرده شده است.<ref>نگاه کنید به: هاشمی رفسنجانی و محققان مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ۱۳۸۷ش، ج۱۹، ص۵۳۷-۵۴۰.</ref>  در دومین فرمان از [[ده فرمان|ده فرمان حضرت موسی(ع)]] نیز از پرستش غیرخدا نهی و بر توحید در عبادت تأکید شده است.<ref>نگاه کنید به: عهد عتیق، سفر خروج، باب۲۰، آیه ۱ - ۱۷.</ref>

به گفته علی ربانی گلپایگانی، کلام‌پژوه شیعی، به‌دلیل وضوح مسئله توحید در عبادت و اختلافی‌نبون آن میان مسلمانان، این مسئله در کتاب‌های کلامی قدیم مطرح نبود و بیشتر در کتاب‌های اخلاقی مطرح می‌شد؛ اما پس از ظهور [[ابن‌تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]] و عقاید جدیدش درباره توحید و شرک در عبادت، طرح این مسئله ضرورت و اهمیت یافت.<ref>ربانی گلپایگانی، کلام تطبیقی (۱)، ۱۳۹۹ش، ص۱۰۰.</ref>