نیابت در حج: تفاوت میان نسخه‌ها

[[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]]، فقیه شیعه [[قرن ۱۳ هجری قمری|قرن۱۳]]، شرایط نائب را [[مسلمان]] بودن، عاقل بودن و این که [[حج واجب]] بر عهده‌اش نباشد ذکر کرده است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴،ج۱۷، ص۳۵۶.</ref> جمعی از فقها، [[بلوغ]]، [[ایمان]]،{{یاد|منظور شیعه اثنی عشری بودن است.}} شناخت احکام حج و معذور نبودن در انجام برخی افعال حج را نیز از شروط نائب در حج دانسته‌اند.<ref>موسوی شاهرودی، جامع الفتاوی، ۱۴۲۸ق، ص۴۵؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۳۴.</ref> به نظر [[مجتهد|فقها]]، مرد و زن، هرکدام، می‌توانند نائب از مرد یا زن شوند.<ref>افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۱۷.</ref>  

در کتب فقهی به کسی که تا کنون حج نگزارده، [[صرورة]]{{یاد|این صفت برای مذکر و مؤنث به صورت یکسان و همراه با تاء تأنیث (ة) به کار می‌رود (طریحی، مجمع البحرین، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۳۶۵؛ عبدالرحمان عبدالمنعم، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة، بی‌تا، ج۲، ص۳۶۷).}} گفته می‌شود<ref>طریحی، مجمع البحرین، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۳۶۵؛ عبدالرحمان عبدالمنعم، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة، بی‌تا، ج۲، ص۳۶۷.</ref> که در صحت نیابت او در صورتی که خودش [[استطاعت (حج)|مستطیع]] نباشد،{{یاد|در صورت استطاعت، به دلیل آن که حج واجب بر عهده‌اش خواهد آمد، صلاحیت نیابت را از دست می‌دهد.}} اختلاف است؛ برخی مثل [[شیخ طوسی]]، فقیه شیعه [[قرن ۵ هجری|قرن ۵]]، نیابت زن صرورة را مطلقاً<ref>شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۲۸۰.</ref> و یا از طرف مرد<ref>شیخ طوسی، الاستبصار، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۲۲.</ref> جایز نمی‌دانند، برخی نیابت او را صحیح دانسته<ref>محقق حلّی، المعتبر، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۶۷؛ شیخ حر عاملی، هدایة الأمة، ۱۴۱۲ق، ج۵، ص۴۱.</ref> و برخی آن را مطلقاً و یا در صورت نیابت زن از مرد، [[مکروه]] می‌دانند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴، ج۱۷، ص۳۶۴؛ یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۸؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۳۴.</ref> این در حالی است که برخی از فقها، در مورد مرد زنده‌ای که به سبب عجز از انجام حج واجب، نائب می‌گیرد، معتقدند فقط مرد صرورة، می‌تواند نیابت او را انجام دهد.<ref>یزدی، العروة الوثقی (المحشی)، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۵۳۸؛ افتخاری گلپایگانی، آراء المراجع فی الحج، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۱۹؛ محمودی، مناسک حج (محشّٰی)، ۱۴۲۹ق، ص۸۹.</ref>