پرش به محتوا

کعبه: تفاوت میان نسخه‌ها

ویکی سازی
(ویکی سازی)
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:طواف کعبه حج ۱۴۳۸.png|بندانگشتی|طواف کعبه در حج ۱۴۳۸ ه.ق]]
[[پرونده:طواف کعبه حج ۱۴۳۸.png|بندانگشتی|طواف کعبه در حج ۱۴۳۸ ه.ق]]
'''کعبه'''، [[قبله]] مسلمانان و مقدس‌ترین مکان روی زمین نزد آنان. عالمان مسلمان کعبه را نخستین محل برای [[عبادت]] همگان و علامتی برای جهت‌دادن انسان به سوی [[خدا|خداوند]] به شمار آورده‌اند.  
'''کعبه'''، [[قبله]] [[مسلمان|مسلمانان]] و مقدس‌ترین مکان روی زمین نزد آنان. عالمان مسلمان کعبه را نخستین محل برای [[عبادت]] همگان و علامتی برای جهت‌دادن انسان به سوی [[خدا|خداوند]] به شمار آورده‌اند.  


این بنا در [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]] در [[مکه|شهر مکه]] واقع شده است. مسلمانان باید رو به کعبه، [[نماز]] بخوانند و [[حج|حاجیان]] در اعمال حج، باید دور کعبه طواف کنند. در حریم کعبه، کسی حق تعرض به انسان و حیوان را ندارد. [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]، در کعبه به دنیا آمده است.
این بنا در [[مسجد الحرام]] در [[مکه|شهر مکه]] واقع شده است. مسلمانان باید رو به کعبه، [[نماز]] بخوانند و [[حج|حاجیان]] در اعمال حج، باید دور کعبه [[طواف]] کنند. در حریم کعبه، کسی حق تعرض به انسان و حیوان را ندارد. [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]، در کعبه به دنیا آمده است.


طبق دیدگاه مشهور میان عالمان شیعه، براساس روایات، کعبه پیش از [[ابراهیم (پیامبر)|ابراهیم(ع)]]، در دوره [[آدم (پیامبر)|آدم(ع)]] و حتی به‌گفته برخی، قبل از خلقتِ حضرت آدم بنا شده است. البته گروهی مخالف این نظریه بوده و بنای اولیه کعبه را به ابراهیم(ع) نسبت می‌دهند.
طبق دیدگاه مشهور میان عالمان شیعه، براساس روایات، کعبه پیش از [[ابراهیم (پیامبر)|ابراهیم(ع)]]، در دوره [[آدم (پیامبر)|آدم(ع)]] و حتی به‌گفته برخی، قبل از خلقتِ حضرت آدم بنا شده است. البته گروهی مخالف این نظریه بوده و بنای اولیه کعبه را به ابراهیم(ع) نسبت می‌دهند.
[[پرونده:آیه ۹۷ مائده به خط فضائلی.jpg|بندانگشتی|278x278پیکسل|ابتدای [[آیه ۹۷ سوره مائده|آیه ۹۷ مائده]] و آیات دیگر پیرامون کعبه به خط [[حبیب‌الله فضائلی]]]]
[[پرونده:آیه ۹۷ مائده به خط فضائلی.jpg|بندانگشتی|278x278پیکسل|ابتدای [[آیه ۹۷ سوره مائده|آیه ۹۷ مائده]] و آیات دیگر پیرامون کعبه به خط [[حبیب‌الله فضائلی]]]]


پنج سال پیش از [[بعثت|بعثت پیامبر اسلام]]، کعبه به‌علت آمدن سیل ویران شد. [[قبیله قریش|قریش]] آن را به‌صورت کامل بازسازی کرد و برای اولین بار، سقف و ناودانی برای آن ساخت. در سال‌های  [[سال ۶۴ هجری قمری|۶۴]] و [[سال ۱۰۴۰ هجری قمری|۱۰۴۰ق]] تمام کعبه بازسازی شده است. در دوره معاصر نیز کعبه مرمت شده و سقف و ستون آن بازسازی شده است.
پنج سال پیش از [[بعثت|بعثت پیامبر اکرم]]، کعبه به‌علت آمدن سیل ویران شد. [[قبیله قریش|قریش]] آن را به‌صورت کامل بازسازی کرد و برای اولین بار، سقف و ناودانی برای آن ساخت. در سال‌های  [[سال ۶۴ هجری قمری|۶۴]] و [[سال ۱۰۴۰ هجری قمری|۱۰۴۰ق]] تمام کعبه بازسازی شده است. در دوره هی بعد نیز کعبه مرمت شده و سقف و ستون آن بازسازی شده است.


داخل کعبه، اتاق کوچکی وجود دارد که دارای راه‌پله‌ای برای رفتن روی بام کعبه است. این اتاقک درِ کوچکی دارد که باب‌ّالتّوبه خوانده می‌شود. کعبه چهار رکن دارد. [[رکن حجرالاسود]] به‌جهت قرارگرفتن [[حجرالاسود|حَجَرالاسود]] در آن و آغاز [[طواف]] از آنجا، شهرت بیشتری دارد.
داخل کعبه، اتاق کوچکی وجود دارد که دارای راه‌پله‌ای برای رفتن روی بام کعبه است. این اتاقک درِ کوچکی دارد که باب‌ّالتّوبه خوانده می‌شود. کعبه چهار رکن دارد. [[رکن حجرالاسود]] به‌جهت قرارگرفتن [[حجرالاسود|حَجَرالاسود]] در آن و آغاز [[طواف]] از آنجا، شهرت بیشتری دارد.
خط ۱۵: خط ۱۵:
{{جعبه نقل قول|'''اینک کعبه است در میانه گردابی؛ گردابی خروشان که چرخ می‌خورد و کعبه را طواف می‌کند. یک نقطه ثابت در وسط و جز او، همهْ متحرک در پیرامونش، دایره‌وار بر گردش. ثبوت ابدی و حرکت ابدی! آفتابی در میانه و بر گردش، هریک ستاره‌ای در فلک خویش، دایره‌وار بر گِرد آفتاب.'''<ref>شریعتی، [http://www.shariati.com/farsi/hajj/hajj4.html حج]، سایت دکتر علی شریعتی.</ref>|عرض = 25%|رنگ پس‌زمینه=#d3f2f2|عنوان=[[علی شریعتی]]|تراز=چپ}}
{{جعبه نقل قول|'''اینک کعبه است در میانه گردابی؛ گردابی خروشان که چرخ می‌خورد و کعبه را طواف می‌کند. یک نقطه ثابت در وسط و جز او، همهْ متحرک در پیرامونش، دایره‌وار بر گردش. ثبوت ابدی و حرکت ابدی! آفتابی در میانه و بر گردش، هریک ستاره‌ای در فلک خویش، دایره‌وار بر گِرد آفتاب.'''<ref>شریعتی، [http://www.shariati.com/farsi/hajj/hajj4.html حج]، سایت دکتر علی شریعتی.</ref>|عرض = 25%|رنگ پس‌زمینه=#d3f2f2|عنوان=[[علی شریعتی]]|تراز=چپ}}


مسلمانان کعبه را مقدس‌ترین مکان روی زمین،<ref>فعالی، درسنامه اسرار حج، ۱۳۹۰ش، ص۴۹.</ref> نخستین خانه [[توحید]]<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۹.</ref> و نماد توحید می‌دانند.<ref>شریعتی، «توحید و شرک»، وبگاه دکتر علی شریعتی.</ref> قرآن آن را خانه‌ای مبارک خوانده و دلیل آن را این دانسته است که وسیله‌ هدایت، همبستگی و [[تقرب|تقرب به خداوند]] است.<ref>«[https://makarem.ir/main.aspx?reader=1&lid=0&mid=29136&catid=6509&pid=61909 اهمیّت کعبه و مراسم حج در روایات]»، سایت آیت الله مکارم شیرازی؛ نگاه کنید به سوره آل‌عمران، ۹۶.</ref>
[[مسلمان|مسلمانان]] کعبه را مقدس‌ترین مکان روی زمین،<ref>فعالی، درسنامه اسرار حج، ۱۳۹۰ش، ص۴۹.</ref> نخستین خانه [[توحید]]<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۹.</ref> و نماد توحید می‌دانند.<ref>شریعتی، «توحید و شرک»، وبگاه دکتر علی شریعتی.</ref> قرآن آن را خانه‌ای مبارک خوانده و دلیل آن را این دانسته است که وسیله‌ هدایت، همبستگی و [[تقرب|تقرب به خداوند]] است.<ref>«[https://makarem.ir/main.aspx?reader=1&lid=0&mid=29136&catid=6509&pid=61909 اهمیّت کعبه و مراسم حج در روایات]»، سایت آیت الله مکارم شیرازی؛ نگاه کنید به سوره آل‌عمران، ۹۶.</ref>


برپایه روایات، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] کعبه را پرچمی برای اسلام معرفی کرده است.<ref> نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه اول، ص۴۵.</ref> [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نگاه به کعبه را [[عبادت]] دانسته<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۴۰.</ref> و گفته است تا زمانی که کعبه پابرجاست، دین پایدار خواهد بود.<ref>فعالی، درسنامه اسرار حج، ۱۳۹۰ش، ص۵۰.</ref>  
برپایه روایات، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] کعبه را پرچمی برای [[اسلام]] معرفی کرده است.<ref> نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه اول، ص۴۵.</ref> [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نگاه به کعبه را [[عبادت]] دانسته<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۴۰.</ref> و گفته است تا زمانی که کعبه پابرجاست، دین پایدار خواهد بود.<ref>فعالی، درسنامه اسرار حج، ۱۳۹۰ش، ص۵۰.</ref>  


با گذشت زمان، کعبه از صورت معبدی یکتاپرستانه به‌صورت بتکده درآمد؛ <ref>خرمشاهی «کعبه»، ج۲، ص۱۸۸۳</ref> اما [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام]] پس از [[فتح مکه]]، بت‌های کعبه را از بین برد.<ref>ابن‌شهر آشوب، مناقب آل‌أبی‌طالب علیهم‌السلام، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۱۳۵.</ref>  
با گذشت زمان، کعبه از صورت معبدی یکتاپرستانه به‌صورت بتکده درآمد؛ <ref>خرمشاهی «کعبه»، ج۲، ص۱۸۸۳</ref> اما [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم]] پس از [[فتح مکه]]، بت‌های کعبه را از بین برد.<ref>ابن‌شهر آشوب، مناقب آل‌أبی‌طالب علیهم‌السلام، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۱۳۵.</ref>  
{{گاهشمار کعبه}}
{{گاهشمار کعبه}}
==نام‌های کعبه==
==نام‌های کعبه==
«کعبه» پرکابردترین نام برای خانه خدا بوده و ازاین‌رو به این نام شناخته می‌شود<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن» ص۳۷.</ref> و در قرآن هم به کار رفته است.<ref>سوره مائده، آیه۹۵.</ref> قرآن از کعبه با نام «بیت»<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن» ص۴۲.</ref> هم (در ترکیب‌های مختلف) یاد کرده که مشهورترینشان تعبیر «بیت‌الله» (خانه خدا) است.<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن» ص۴۲.</ref> تعبیرهای دیگر عبارت‌اند از: ''البیت''،<ref>سوره بقره، آیه ۱۲۵.</ref> ''البیت الحرام''،<ref>سوره مائده، آیه ۹۷.</ref> ''البیت العتیق''،<ref>سوره حج، آیه۲۹.</ref> «البیت المعمور»<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن» ص۴۰.</ref> و «''البیت المحرم»''<ref>سوره ابراهیم، آیه۳۷.</ref> است.
«کعبه» پرکابردترین نام برای خانه خدا بوده و ازاین‌رو به این نام شناخته می‌شود<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن» ص۳۷.</ref> و در [[قرآن]] هم به کار رفته است.<ref>سوره مائده، آیه۹۵.</ref> قرآن از کعبه با نام «بیت»<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن» ص۴۲.</ref> هم (در ترکیب‌های مختلف) یاد کرده که مشهورترینشان تعبیر «بیت‌الله» (خانه خدا) است.<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن» ص۴۲.</ref> تعبیرهای دیگر عبارت‌اند از: ''البیت''،<ref>سوره بقره، آیه ۱۲۵.</ref> ''البیت الحرام''،<ref>سوره مائده، آیه ۹۷.</ref> ''البیت العتیق''،<ref>سوره حج، آیه۲۹.</ref> «البیت المعمور»<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن» ص۴۰.</ref> و «''البیت المحرم»''<ref>سوره ابراهیم، آیه۳۷.</ref> است.


در زمان‌های بسیار قدیم، کعبه به نام‌های دیگری چون ''قادِس''، ''ناذِر'' و ''القریة القدیمة'' نیز خوانده می‌شد.<ref>خرمشاهی، «کعبه»، ج۲، ص۱۸۸۳.</ref>
در زمان‌های بسیار قدیم، کعبه به نام‌های دیگری چون ''قادِس''، ''ناذِر'' و ''القریة القدیمة'' نیز خوانده می‌شد.<ref>خرمشاهی، «کعبه»، ج۲، ص۱۸۸۳.</ref>
خط ۳۳: خط ۳۳:
==قبله و حج==
==قبله و حج==
{{نوشتار اصلی|قبله|حج}}
{{نوشتار اصلی|قبله|حج}}
قبله اول مسلمانان، [[بیت‌المقدس]] بود تا اینکه در [[مدینه]] آیه‌ای نازل شد و دستور [[تغییر قبله]] به سوی کعبه داده شد و کعبه تبدیل به قبله مسلمانان گشت.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج‏۱، ص۴۹۱.</ref> بر هر مسلمان لازم است هنگام خواندن نماز، به سمت کعبه قرار بگیرد.<ref>خرمشاهی، «کعبه»، ج۲، ص۱۸۸۳</ref>  
قبله اول [[مسلمان|مسلمانان]]، [[بیت‌المقدس]] بود تا اینکه در [[مدینه]] آیه‌ای نازل شد و دستور [[تغییر قبله]] به سوی کعبه داده شد و کعبه تبدیل به قبله مسلمانان گشت.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج‏۱، ص۴۹۱.</ref> بر هر مسلمان لازم است هنگام خواندن نماز، به سمت کعبه قرار بگیرد.<ref>خرمشاهی، «کعبه»، ج۲، ص۱۸۸۳</ref>  


در [[مناسک حج|اعمال حج]]، باید به دور کعبه [[طواف]] کرد.<ref>امام خمینی، مناسک حج، ۱۳۸۲ش، ص۵۴.</ref>
در [[مناسک حج|اعمال حج]]، باید به دور کعبه [[طواف]] کرد.<ref>امام خمینی، مناسک حج، ۱۳۸۲ش، ص۵۴.</ref>


==معنویت کعبه==
==معنویت کعبه==
کعبه را قبله و علامتی برای جهت دادن تمام موجودیت انسان به سوی خدواند به‌شمار آورده‌اند.<ref> انصاریان، حج در آینه عرفان، ۱۳۸۶ش، ص۲۰..</ref>
کعبه را [[قبله]] و علامتی برای جهت دادن تمام موجودیت انسان به سوی خدواند به‌شمار آورده‌اند.<ref> انصاریان، حج در آینه عرفان، ۱۳۸۶ش، ص۲۰..</ref>
ارزش کعبه را به این دانسته‌اند که به نام توحید ساخته شده و یک «ارزش اعتقادی بزرگ مافوق بشری  دارد و آن اینکه به نام یک فکر ساخته شده: توحید، به دست یک انسان ساخته شده و او بنیانگذار توحید.»<ref name=":9">شریعتی، «[http://www.shariati.com/farsi/tohidsherk/tohidsherk1.html توحید و شرک]»، سایت دکتر علی شریعتی.</ref>
ارزش کعبه را به این دانسته‌اند که به نام توحید ساخته شده و یک «ارزش اعتقادی بزرگ مافوق بشری  دارد و آن اینکه به نام یک فکر ساخته شده: توحید، به دست یک انسان ساخته شده و او بنیانگذار توحید.»<ref name=":9">شریعتی، «[http://www.shariati.com/farsi/tohidsherk/tohidsherk1.html توحید و شرک]»، سایت دکتر علی شریعتی.</ref>


خط ۴۷: خط ۴۷:
[[محمدحسین غروی اصفهانی]] از [[مجتهد|فقیهان شیعه]] نیز چنین سروده: {{شعر جدید| متن=گهی به کعبه جانان سفر توانی کرد\\ که در منای وفا ترک سر توانی کرد<ref>انصاریان، حج در آیینه عرفان، ۱۳۸۶ش، ص۲۱.</ref>}}
[[محمدحسین غروی اصفهانی]] از [[مجتهد|فقیهان شیعه]] نیز چنین سروده: {{شعر جدید| متن=گهی به کعبه جانان سفر توانی کرد\\ که در منای وفا ترک سر توانی کرد<ref>انصاریان، حج در آیینه عرفان، ۱۳۸۶ش، ص۲۱.</ref>}}


[[هانری کربن]] شرق‌شناس مشهور، در نوشته‌هایی به راز معنویت کعبه از نگاه [[اسلام|مسلمانان]] پرداخته و جسم‌های این جهان را نشان و نقش‌گرفته از صورت‌های عالی در جهان دیگر می‌داند.<ref> کربن، «راز معنوی خانه کعبه(۳)»، ص۲۹.</ref> او واقعیات این جهان را در حکم آینه‌ای دانسته که صورت‌هایی از نور را منعکس می‌کنند.<ref>کربن، «راز معنوی خانه کعبه(۳)»، ص۲۹.</ref> او حج و مناسکی که در معبد کعبه انجام می‌گیرد را صورت‌دهنده جسم نوری زائر می‌داند که در ملکوتِ جسم وی تأثیر می‌گذارد.<ref>کربن، «راز معنوی خانه کعبه(۲)»، ص۵۸.</ref>  
[[هانری کربن]] شرق‌شناس، در نوشته‌هایی به راز معنویت کعبه از نگاه [[اسلام|مسلمانان]] پرداخته و جسم‌های این جهان را نشان و نقش‌گرفته از صورت‌های عالی در جهان دیگر می‌داند.<ref> کربن، «راز معنوی خانه کعبه(۳)»، ص۲۹.</ref> او واقعیات این جهان را در حکم آینه‌ای دانسته که صورت‌هایی از نور را منعکس می‌کنند.<ref>کربن، «راز معنوی خانه کعبه(۳)»، ص۲۹.</ref> او حج و مناسکی که در معبد کعبه انجام می‌گیرد را صورت‌دهنده جسم نوری زائر می‌داند که در ملکوتِ جسم وی تأثیر می‌گذارد.<ref>کربن، «راز معنوی خانه کعبه(۲)»، ص۵۸.</ref>  


در مورد کعبه آورده‌اند که صاحب خانه خداست و مردم، اهل خانه هستند. به همین دلیل، حاجی از هر کجا که آمده باشد، نماز را کامل می‌خواند. چرا که او مسافر نیست.<ref>رفیعی، «[https://www.zeitoons.com/65937 شریعتی و حج]»، سایت زیتون</ref>
در مورد کعبه آورده‌اند که صاحب خانه خداست و مردم، اهل خانه هستند. به همین دلیل، حاجی از هر کجا که آمده باشد، نماز را کامل می‌خواند. چرا که او مسافر نیست.<ref>رفیعی، «[https://www.zeitoons.com/65937 شریعتی و حج]»، سایت زیتون</ref>
confirmed، templateeditor
۱۱٬۵۴۹

ویرایش