confirmed، templateeditor
۱۱٬۱۲۹
ویرایش
(ویکی سازی) |
|||
خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:طواف کعبه حج ۱۴۳۸.png|بندانگشتی|طواف کعبه در حج ۱۴۳۸ ه.ق]] | [[پرونده:طواف کعبه حج ۱۴۳۸.png|بندانگشتی|طواف کعبه در حج ۱۴۳۸ ه.ق]] | ||
'''کعبه'''، [[قبله]] مسلمانان و مقدسترین مکان روی زمین نزد آنان. عالمان مسلمان کعبه را نخستین محل برای [[عبادت]] همگان و علامتی برای جهتدادن انسان به سوی [[خدا|خداوند]] به شمار آوردهاند. | '''کعبه'''، [[قبله]] [[مسلمان|مسلمانان]] و مقدسترین مکان روی زمین نزد آنان. عالمان مسلمان کعبه را نخستین محل برای [[عبادت]] همگان و علامتی برای جهتدادن انسان به سوی [[خدا|خداوند]] به شمار آوردهاند. | ||
این بنا در [[مسجد الحرام | این بنا در [[مسجد الحرام]] در [[مکه|شهر مکه]] واقع شده است. مسلمانان باید رو به کعبه، [[نماز]] بخوانند و [[حج|حاجیان]] در اعمال حج، باید دور کعبه [[طواف]] کنند. در حریم کعبه، کسی حق تعرض به انسان و حیوان را ندارد. [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]]، در کعبه به دنیا آمده است. | ||
طبق دیدگاه مشهور میان عالمان شیعه، براساس روایات، کعبه پیش از [[ابراهیم (پیامبر)|ابراهیم(ع)]]، در دوره [[آدم (پیامبر)|آدم(ع)]] و حتی بهگفته برخی، قبل از خلقتِ حضرت آدم بنا شده است. البته گروهی مخالف این نظریه بوده و بنای اولیه کعبه را به ابراهیم(ع) نسبت میدهند. | طبق دیدگاه مشهور میان عالمان شیعه، براساس روایات، کعبه پیش از [[ابراهیم (پیامبر)|ابراهیم(ع)]]، در دوره [[آدم (پیامبر)|آدم(ع)]] و حتی بهگفته برخی، قبل از خلقتِ حضرت آدم بنا شده است. البته گروهی مخالف این نظریه بوده و بنای اولیه کعبه را به ابراهیم(ع) نسبت میدهند. | ||
[[پرونده:آیه ۹۷ مائده به خط فضائلی.jpg|بندانگشتی|278x278پیکسل|ابتدای [[آیه ۹۷ سوره مائده|آیه ۹۷ مائده]] و آیات دیگر پیرامون کعبه به خط [[حبیبالله فضائلی]]]] | [[پرونده:آیه ۹۷ مائده به خط فضائلی.jpg|بندانگشتی|278x278پیکسل|ابتدای [[آیه ۹۷ سوره مائده|آیه ۹۷ مائده]] و آیات دیگر پیرامون کعبه به خط [[حبیبالله فضائلی]]]] | ||
پنج سال پیش از [[بعثت|بعثت پیامبر | پنج سال پیش از [[بعثت|بعثت پیامبر اکرم]]، کعبه بهعلت آمدن سیل ویران شد. [[قبیله قریش|قریش]] آن را بهصورت کامل بازسازی کرد و برای اولین بار، سقف و ناودانی برای آن ساخت. در سالهای [[سال ۶۴ هجری قمری|۶۴]] و [[سال ۱۰۴۰ هجری قمری|۱۰۴۰ق]] تمام کعبه بازسازی شده است. در دوره هی بعد نیز کعبه مرمت شده و سقف و ستون آن بازسازی شده است. | ||
داخل کعبه، اتاق کوچکی وجود دارد که دارای راهپلهای برای رفتن روی بام کعبه است. این اتاقک درِ کوچکی دارد که بابّالتّوبه خوانده میشود. کعبه چهار رکن دارد. [[رکن حجرالاسود]] بهجهت قرارگرفتن [[حجرالاسود|حَجَرالاسود]] در آن و آغاز [[طواف]] از آنجا، شهرت بیشتری دارد. | داخل کعبه، اتاق کوچکی وجود دارد که دارای راهپلهای برای رفتن روی بام کعبه است. این اتاقک درِ کوچکی دارد که بابّالتّوبه خوانده میشود. کعبه چهار رکن دارد. [[رکن حجرالاسود]] بهجهت قرارگرفتن [[حجرالاسود|حَجَرالاسود]] در آن و آغاز [[طواف]] از آنجا، شهرت بیشتری دارد. | ||
خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
{{جعبه نقل قول|'''اینک کعبه است در میانه گردابی؛ گردابی خروشان که چرخ میخورد و کعبه را طواف میکند. یک نقطه ثابت در وسط و جز او، همهْ متحرک در پیرامونش، دایرهوار بر گردش. ثبوت ابدی و حرکت ابدی! آفتابی در میانه و بر گردش، هریک ستارهای در فلک خویش، دایرهوار بر گِرد آفتاب.'''<ref>شریعتی، [http://www.shariati.com/farsi/hajj/hajj4.html حج]، سایت دکتر علی شریعتی.</ref>|عرض = 25%|رنگ پسزمینه=#d3f2f2|عنوان=[[علی شریعتی]]|تراز=چپ}} | {{جعبه نقل قول|'''اینک کعبه است در میانه گردابی؛ گردابی خروشان که چرخ میخورد و کعبه را طواف میکند. یک نقطه ثابت در وسط و جز او، همهْ متحرک در پیرامونش، دایرهوار بر گردش. ثبوت ابدی و حرکت ابدی! آفتابی در میانه و بر گردش، هریک ستارهای در فلک خویش، دایرهوار بر گِرد آفتاب.'''<ref>شریعتی، [http://www.shariati.com/farsi/hajj/hajj4.html حج]، سایت دکتر علی شریعتی.</ref>|عرض = 25%|رنگ پسزمینه=#d3f2f2|عنوان=[[علی شریعتی]]|تراز=چپ}} | ||
مسلمانان کعبه را مقدسترین مکان روی زمین،<ref>فعالی، درسنامه اسرار حج، ۱۳۹۰ش، ص۴۹.</ref> نخستین خانه [[توحید]]<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۹.</ref> و نماد توحید میدانند.<ref>شریعتی، «توحید و شرک»، وبگاه دکتر علی شریعتی.</ref> قرآن آن را خانهای مبارک خوانده و دلیل آن را این دانسته است که وسیله هدایت، همبستگی و [[تقرب|تقرب به خداوند]] است.<ref>«[https://makarem.ir/main.aspx?reader=1&lid=0&mid=29136&catid=6509&pid=61909 اهمیّت کعبه و مراسم حج در روایات]»، سایت آیت الله مکارم شیرازی؛ نگاه کنید به سوره آلعمران، ۹۶.</ref> | [[مسلمان|مسلمانان]] کعبه را مقدسترین مکان روی زمین،<ref>فعالی، درسنامه اسرار حج، ۱۳۹۰ش، ص۴۹.</ref> نخستین خانه [[توحید]]<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۹.</ref> و نماد توحید میدانند.<ref>شریعتی، «توحید و شرک»، وبگاه دکتر علی شریعتی.</ref> قرآن آن را خانهای مبارک خوانده و دلیل آن را این دانسته است که وسیله هدایت، همبستگی و [[تقرب|تقرب به خداوند]] است.<ref>«[https://makarem.ir/main.aspx?reader=1&lid=0&mid=29136&catid=6509&pid=61909 اهمیّت کعبه و مراسم حج در روایات]»، سایت آیت الله مکارم شیرازی؛ نگاه کنید به سوره آلعمران، ۹۶.</ref> | ||
برپایه روایات، [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] کعبه را پرچمی برای اسلام معرفی کرده است.<ref> نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه اول، ص۴۵.</ref> [[امام صادق علیهالسلام|امام صادق(ع)]] نگاه به کعبه را [[عبادت]] دانسته<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۴۰.</ref> و گفته است تا زمانی که کعبه پابرجاست، دین پایدار خواهد بود.<ref>فعالی، درسنامه اسرار حج، ۱۳۹۰ش، ص۵۰.</ref> | برپایه روایات، [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] کعبه را پرچمی برای [[اسلام]] معرفی کرده است.<ref> نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه اول، ص۴۵.</ref> [[امام صادق علیهالسلام|امام صادق(ع)]] نگاه به کعبه را [[عبادت]] دانسته<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۴۰.</ref> و گفته است تا زمانی که کعبه پابرجاست، دین پایدار خواهد بود.<ref>فعالی، درسنامه اسرار حج، ۱۳۹۰ش، ص۵۰.</ref> | ||
با گذشت زمان، کعبه از صورت معبدی یکتاپرستانه بهصورت بتکده درآمد؛ <ref>خرمشاهی «کعبه»، ج۲، ص۱۸۸۳</ref> اما [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر | با گذشت زمان، کعبه از صورت معبدی یکتاپرستانه بهصورت بتکده درآمد؛ <ref>خرمشاهی «کعبه»، ج۲، ص۱۸۸۳</ref> اما [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم]] پس از [[فتح مکه]]، بتهای کعبه را از بین برد.<ref>ابنشهر آشوب، مناقب آلأبیطالب علیهمالسلام، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۱۳۵.</ref> | ||
{{گاهشمار کعبه}} | {{گاهشمار کعبه}} | ||
==نامهای کعبه== | ==نامهای کعبه== | ||
«کعبه» پرکابردترین نام برای خانه خدا بوده و ازاینرو به این نام شناخته میشود<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن» ص۳۷.</ref> و در قرآن هم به کار رفته است.<ref>سوره مائده، آیه۹۵.</ref> قرآن از کعبه با نام «بیت»<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن» ص۴۲.</ref> هم (در ترکیبهای مختلف) یاد کرده که مشهورترینشان تعبیر «بیتالله» (خانه خدا) است.<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن» ص۴۲.</ref> تعبیرهای دیگر عبارتاند از: ''البیت''،<ref>سوره بقره، آیه ۱۲۵.</ref> ''البیت الحرام''،<ref>سوره مائده، آیه ۹۷.</ref> ''البیت العتیق''،<ref>سوره حج، آیه۲۹.</ref> «البیت المعمور»<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن» ص۴۰.</ref> و «''البیت المحرم»''<ref>سوره ابراهیم، آیه۳۷.</ref> است. | «کعبه» پرکابردترین نام برای خانه خدا بوده و ازاینرو به این نام شناخته میشود<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن» ص۳۷.</ref> و در [[قرآن]] هم به کار رفته است.<ref>سوره مائده، آیه۹۵.</ref> قرآن از کعبه با نام «بیت»<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن» ص۴۲.</ref> هم (در ترکیبهای مختلف) یاد کرده که مشهورترینشان تعبیر «بیتالله» (خانه خدا) است.<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن» ص۴۲.</ref> تعبیرهای دیگر عبارتاند از: ''البیت''،<ref>سوره بقره، آیه ۱۲۵.</ref> ''البیت الحرام''،<ref>سوره مائده، آیه ۹۷.</ref> ''البیت العتیق''،<ref>سوره حج، آیه۲۹.</ref> «البیت المعمور»<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن» ص۴۰.</ref> و «''البیت المحرم»''<ref>سوره ابراهیم، آیه۳۷.</ref> است. | ||
در زمانهای بسیار قدیم، کعبه به نامهای دیگری چون ''قادِس''، ''ناذِر'' و ''القریة القدیمة'' نیز خوانده میشد.<ref>خرمشاهی، «کعبه»، ج۲، ص۱۸۸۳.</ref> | در زمانهای بسیار قدیم، کعبه به نامهای دیگری چون ''قادِس''، ''ناذِر'' و ''القریة القدیمة'' نیز خوانده میشد.<ref>خرمشاهی، «کعبه»، ج۲، ص۱۸۸۳.</ref> | ||
خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
==قبله و حج== | ==قبله و حج== | ||
{{نوشتار اصلی|قبله|حج}} | {{نوشتار اصلی|قبله|حج}} | ||
قبله اول | قبله اول [[مسلمان|مسلمانان]]، [[بیتالمقدس]] بود تا اینکه در [[مدینه]] آیهای نازل شد و دستور [[تغییر قبله]] به سوی کعبه داده شد و کعبه تبدیل به قبله مسلمانان گشت.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۴۹۱.</ref> بر هر مسلمان لازم است هنگام خواندن نماز، به سمت کعبه قرار بگیرد.<ref>خرمشاهی، «کعبه»، ج۲، ص۱۸۸۳</ref> | ||
در [[مناسک حج|اعمال حج]]، باید به دور کعبه [[طواف]] کرد.<ref>امام خمینی، مناسک حج، ۱۳۸۲ش، ص۵۴.</ref> | در [[مناسک حج|اعمال حج]]، باید به دور کعبه [[طواف]] کرد.<ref>امام خمینی، مناسک حج، ۱۳۸۲ش، ص۵۴.</ref> | ||
==معنویت کعبه== | ==معنویت کعبه== | ||
کعبه را قبله و علامتی برای جهت دادن تمام موجودیت انسان به سوی خدواند بهشمار آوردهاند.<ref> انصاریان، حج در آینه عرفان، ۱۳۸۶ش، ص۲۰..</ref> | کعبه را [[قبله]] و علامتی برای جهت دادن تمام موجودیت انسان به سوی خدواند بهشمار آوردهاند.<ref> انصاریان، حج در آینه عرفان، ۱۳۸۶ش، ص۲۰..</ref> | ||
ارزش کعبه را به این دانستهاند که به نام توحید ساخته شده و یک «ارزش اعتقادی بزرگ مافوق بشری دارد و آن اینکه به نام یک فکر ساخته شده: توحید، به دست یک انسان ساخته شده و او بنیانگذار توحید.»<ref name=":9">شریعتی، «[http://www.shariati.com/farsi/tohidsherk/tohidsherk1.html توحید و شرک]»، سایت دکتر علی شریعتی.</ref> | ارزش کعبه را به این دانستهاند که به نام توحید ساخته شده و یک «ارزش اعتقادی بزرگ مافوق بشری دارد و آن اینکه به نام یک فکر ساخته شده: توحید، به دست یک انسان ساخته شده و او بنیانگذار توحید.»<ref name=":9">شریعتی، «[http://www.shariati.com/farsi/tohidsherk/tohidsherk1.html توحید و شرک]»، سایت دکتر علی شریعتی.</ref> | ||
خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
[[محمدحسین غروی اصفهانی]] از [[مجتهد|فقیهان شیعه]] نیز چنین سروده: {{شعر جدید| متن=گهی به کعبه جانان سفر توانی کرد\\ که در منای وفا ترک سر توانی کرد<ref>انصاریان، حج در آیینه عرفان، ۱۳۸۶ش، ص۲۱.</ref>}} | [[محمدحسین غروی اصفهانی]] از [[مجتهد|فقیهان شیعه]] نیز چنین سروده: {{شعر جدید| متن=گهی به کعبه جانان سفر توانی کرد\\ که در منای وفا ترک سر توانی کرد<ref>انصاریان، حج در آیینه عرفان، ۱۳۸۶ش، ص۲۱.</ref>}} | ||
[[هانری کربن]] | [[هانری کربن]] شرقشناس، در نوشتههایی به راز معنویت کعبه از نگاه [[اسلام|مسلمانان]] پرداخته و جسمهای این جهان را نشان و نقشگرفته از صورتهای عالی در جهان دیگر میداند.<ref> کربن، «راز معنوی خانه کعبه(۳)»، ص۲۹.</ref> او واقعیات این جهان را در حکم آینهای دانسته که صورتهایی از نور را منعکس میکنند.<ref>کربن، «راز معنوی خانه کعبه(۳)»، ص۲۹.</ref> او حج و مناسکی که در معبد کعبه انجام میگیرد را صورتدهنده جسم نوری زائر میداند که در ملکوتِ جسم وی تأثیر میگذارد.<ref>کربن، «راز معنوی خانه کعبه(۲)»، ص۵۸.</ref> | ||
در مورد کعبه آوردهاند که صاحب خانه خداست و مردم، اهل خانه هستند. به همین دلیل، حاجی از هر کجا که آمده باشد، نماز را کامل میخواند. چرا که او مسافر نیست.<ref>رفیعی، «[https://www.zeitoons.com/65937 شریعتی و حج]»، سایت زیتون</ref> | در مورد کعبه آوردهاند که صاحب خانه خداست و مردم، اهل خانه هستند. به همین دلیل، حاجی از هر کجا که آمده باشد، نماز را کامل میخواند. چرا که او مسافر نیست.<ref>رفیعی، «[https://www.zeitoons.com/65937 شریعتی و حج]»، سایت زیتون</ref> |