مرجعیت زن: تفاوت میان نسخه‌ها

مرجعیت زن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۹ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۵۵

۲ بایت اضافه‌شده ، ۱۹ مه

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

R.pouresmaeil

Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor

۲٬۵۷۹

ویرایش

@@ خط ۱۰: / خط ۱۰: @@
 ==تاریخچه بحث در فقه امامیه==
-در فقه امامیه، [[تقلید (فقه)|تقلید]] از [[مرجع تقلید|مجتهد دارای شرایط]] برای کسی که خودش مجتهد نیست و به احتیاط عمل نمی‌کند، ضروری است.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳-۵.</ref> برای مجتهدی که می‌توان از او تقلید کرد شرایطی ذکر شده که یکی از این شرایط [[ذکوریت|مرد بودن]] است.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۹.</ref>
+در فقه امامیه، [[تقلید (فقه)|تقلید]] از [[مرجع تقلید|مجتهد دارای شرایط]] برای کسی که خودش [[مجتهد]] نیست و به [[اصل احتیاط|احتیاط]] عمل نمی‌کند، ضروری است.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳-۵.</ref> برای مجتهدی که می‌توان از او تقلید کرد شرایطی ذکر شده که یکی از این شرایط [[ذکوریت|مرد بودن]] است.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۹.</ref>
 به گفته [[علی‌اکبر سیفی مازندرانی]] (زاده ۱۳۳۵ش) از مجتهدان شیعه این شرط در کلمات فقیهان نزدیک به عصر او مطرح شده و در فقیهان تا حدود قرن دهم [[سال هجری قمری|هجری قمری]] چنین شرطی دیده نمی‌شود.<ref>سیفی مازندرانی، الإجتهاد و التقليد (دليل تحرير الوسيلة للإمام الخمينی)، ۱۴۳۵ق، ص۱۱۱-۱۱۲.</ref> گفته شده فقهای پیش از [[شهید ثانی]]<ref>شهید ثانی، الروضة البهیه فی شرح لمعة الدمشقیة، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۶۲.</ref> ([[سال ۹۱۱ هجری قمری|۹۱۱]]-[[سال ۹۵۵ هجری قمری|۹۵۵]] یا [[سال ۹۶۵ هجری قمری|۹۶۵ق]]) ضمن ذکر شروط مفتی، مرد بودن را ذکر نکرده‌اند.<ref>علائی رحمانی، «اجتهاد و مرجعیت زنان از منظر دین»، ص۸۹؛ ایزدی‌فرد و کاویار، «واکاوی ادله ناظر بر مرجعیت زنان در فقه امامیه»، ص۲۱۸؛ برای نمونه نگاه کنیدː سید مرتضی، الذریعة، ۱۳۴۸ش، ج۲، ص۷۹۹-۸۰۰؛ شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۹۹؛ علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۵۲۶.</ref> با ذکر شرط ذکوریت توسط [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی]] در [[العروة الوثقی (کتاب)|کتاب عروة الوثقی]]،<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۹.</ref> راه برای فقهای بعد از او در شرط دانستن این ويژگی برای مرجعیت هموار شد.<ref>علائی رحمانی، «اجتهاد و مرجعیت زنان از منظر دین»، ص۸۹.</ref>
@@ خط ۱۶: / خط ۱۶: @@
 بر خلاف نظر مشهور فقهای اهل سنت که فتوا دادن را مشروط به مرد بودن نمی‌دانند، در فقه امامیه این شرط را نظر مشهور فقها، مخصوصا فقهای بعد از سده دهم هجری دانسته‌اند.<ref>قائنی، «تقلید از مجتهد زن (۱)»، ص۳۷.</ref> گفته شده علت این که فقهای متقدم به مشروط بودن مرجعیت به مردانگی تصریح نکرده‌اند، واضح و بدیهی بودن این شرط نزد آن‌ها با توجه به مشروط بودن قضاوت به این ویژگی یا مطرح نبودن باب اجتهاد و تقلید در کتب فقهی آن دوران است.<ref>سیفی مازندرانی، الإجتهاد و التقليد (دليل تحرير الوسيلة للإمام الخمينی)، ۱۴۳۵ق، ص۱۱۲-۱۱۳.</ref>
-در مقابل برخی از فقهای امامیه این شرط را نپذیرفته‌اند. برخی از آن‌ها همچون [[محمد صادقی تهرانی]]<ref>صادقی تهرانی، رساله توضیح المسائل نوین، ۱۳۸۴ش، ص۲۶.</ref> ([[سال ۱۳۰۵ هجری شمسی|۱۳۰۵]] - [[سال ۱۳۹۰ هجری شمسی|۱۳۹۰ش]])، [[یوسف صانعی]] ([[سال ۱۳۱۶ هجری شمسی|۱۳۱۶ش]]-[[سال ۱۳۹۹ هجری شمسی|۱۳۹۹ش]])<ref>صانعی، مجمع المسائل، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۲۰.</ref>و [[محمدابراهیم جناتی|محمد ابراهیم جناتی]] (زاده [[سال ۱۳۱۱ هجری شمسی|۱۳۱۱ش]])<ref>جناتی، رساله توضیح المسائل، ۱۳۸۲ش، ص۶۲؛ جناتی، محمد ابراهیم، ادوار فقه، ۱۳۷۴ش، ص۳۷۱.</ref> به امکان مرجعیت زن در صورت داشتن شرایط فتوا داده‌اند. [[عبدالله جوادی آملی]] (زاده [[سال ۱۳۱۲ هجری شمسی|۱۳۱۲ش]]) نیز بر این باور است که جواز تقليد زنان از زن مجتهدى كه هيچ مجتهدى از او اعلم نباشد، بعيد نيست.<ref name=":0">جوای آملی، توضیح المسائل، ۱۳۹۶ش، ص۲۸.</ref>
+در مقابل برخی از فقهای امامیه این شرط را نپذیرفته‌اند. برخی از آن‌ها همچون [[محمد صادقی تهرانی]]<ref>صادقی تهرانی، رساله توضیح المسائل نوین، ۱۳۸۴ش، ص۲۶.</ref> ([[سال ۱۳۰۵ هجری شمسی|۱۳۰۵]] - [[سال ۱۳۹۰ هجری شمسی|۱۳۹۰ش]])، [[یوسف صانعی]] ([[سال ۱۳۱۶ هجری شمسی|۱۳۱۶ش]]-[[سال ۱۳۹۹ هجری شمسی|۱۳۹۹ش]])<ref>صانعی، مجمع المسائل، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۲۰.</ref>و [[محمدابراهیم جناتی|محمد ابراهیم جناتی]] (زاده [[سال ۱۳۱۱ هجری شمسی|۱۳۱۱ش]])<ref>جناتی، رساله توضیح المسائل، ۱۳۸۲ش، ص۶۲؛ جناتی، ادوار فقه، ۱۳۷۴ش، ص۳۷۱.</ref> به امکان مرجعیت زن در صورت داشتن شرایط فتوا داده‌اند. [[عبدالله جوادی آملی]] (زاده [[سال ۱۳۱۲ هجری شمسی|۱۳۱۲ش]]) نیز بر این باور است که جواز تقليد زنان از زن مجتهدى كه هيچ مجتهدى از او اعلم نباشد، بعيد نيست.<ref name=":0">جوای آملی، توضیح المسائل، ۱۳۹۶ش، ص۲۸.</ref>
 از جمله [[مجتهد|فقیهانی]] که در آثار فقهی خود شرط بودن مردانگی را در فتوا دادن قبول نکرده یا در آن تردید کرده‌اند می‌توان به [[سید محمد طباطبایی مجاهد]]<ref>طباطبایی مجاهد، مفاتیح الأصول، ۱۲۹۶ق، ص۶۱۲-۶۱۳.</ref> ([[سال ۱۱۸۰ هجری قمری|۱۱۸۰]]- [[سال ۱۲۴۲ هجری قمری|۱۲۴۲ق]])، [[علی بن جعفر کاشف‌الغطاء|علی کاشف الغطاء]]<ref>كاشف الغطاء، النور الساطع في الفقه النافع، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص۲۰۵.</ref> ([[سال ۱۱۹۷ هجری قمری|۱۱۹۷]]-[[سال ۱۲۵۳ هجری قمری|۱۲۵۳ق]])، [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]]<ref>صاحب جواهر، جواهر الکلام، دار إحياء التراث العربي،  ج۴۰، ص۲۲.</ref> ([[سال ۱۲۰۲ هجری قمری|۱۲۰۲]]-[[سال ۱۲۶۶ هجری قمری|۱۲۶۶ق]])،  [[محمدحسین غروی اصفهانی]]<ref>غروی اصفهانی، بحوث فی علم الاصول، ۱۴۱۶ق. ج۳، ص۶۸.</ref> ([[سال ۱۲۹۶ هجری قمری|۱۲۹۶]]-[[سال ۱۳۶۱ هجری قمری|۱۳۶۱ق]])، [[سید محسن طباطبائی حکیم|سید محسن حکیم]]<ref>حکیم، مستمسک العروة الوثقی حکیم، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۴۳.</ref> ([[سال ۱۳۰۶ هجری قمری|۱۳۰۶]]ـ[[سال ۱۳۹۰ هجری قمری|۱۳۹۰ق]])، [[سید علی حسینی شبر|سید علی حسینی شبّر]]<ref>حسینی شبر، العمل الأبقی في شرح العروة الوثقی، ۱۳۸۳ق، ج۱، ص۲۶.</ref> ([[سال ۱۳۰۲ هجری قمری|۱۳۰۲]]-[[سال ۱۳۹۳ هجری قمری|۱۳۹۳ق]])، [[محمدعلی اراکی]]<ref>اراکی، کتاب البيع، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۴۸۵.</ref>{{یاد|وی با این که در کتاب البیع بر این باور است که دلیلی برای این شرط وجود ندارد، در رساله عملیه‌اش مرد بودن را از شرایط مرجع تقلید می‌داند. (اراکی، توضيح المسائل، ۱۳۷۱ش، ص۶.)}} ([[سال ۱۳۱۲ هجری قمری|۱۳۱۲]]-[[سال ۱۴۱۵ هجری قمری|۱۴۱۵ق]])، [[سید رضا صدر]]<ref>صدر، الاجتهاد والتقليد، ۱۴۲۰ق، ص۱۰۶-۱۰۷.</ref> ([[سال ۱۳۳۹ هجری قمری|۱۳۳۹]]-[[سال ۱۴۱۵ هجری قمری|۱۴۱۵ق]])، [[مرتضی اردکانی]]<ref>اردکانی، رسالة في الاجتهاد و التقليد، ۱۳۷۰ش، ص۷۴-۷۵.</ref> ([[سال ۱۳۲۶ هجری قمری|۱۳۲۶]]- [[سال ۱۴۱۷ هجری قمری|۱۴۱۷ق]]) و [[سید تقی طباطبایی قمی]]<ref>طباطبایی قمی، مباني منهاج الصالحين، ۱۴۲۶ق. ج۱، ص۳۰.</ref> ([[سال ۱۳۴۱ هجری قمری|۱۳۴۱]]-[[سال ۱۴۳۸ هجری قمری|۱۴۳۸ق]]) اشاره کرد.