پرش به محتوا

قاعده حرمت اعانه بر اثم: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{مقاله توصیفی فقهی}}
{{مقاله توصیفی فقهی}}
{{احکام}}
{{احکام}}
'''قاعده حرمت اعانه بر اثم''' یک [[قاعده فقهی]] و به‌ معنای جایز نبودن کمک به دیگران در انجام گناه است. فقها برای اثبات این قاعده به [[عقل]]، [[قرآن]]، [[حدیث|روایات]] و [[اجماع]] استناد کرده‌اند.
'''قاعده حرمت اعانه بر اثم''' [[قاعده فقهی|قاعده فقهی‌ای]]<nowiki/>‌ که براساس آن کمک به دیگران در انجام [[گناه]]، [[حرام]] است. [[مجتهد|فقها]] برای اثبات این قاعده به [[عقل]]، [[قرآن]]، [[حدیث|روایات]] و [[اجماع]] استناد کرده‌اند. آیه «وَ لا تَعاوَنُوا عَلَی الْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ: در گناه و تعدی دستیار هم نشوید» از جمله دلایل اثبات حرمت اعانه بر اثم است.


اعانه بر اثم نمونه‌های مختلفی در ابواب فقهی دارد. از جمله آن‌ها می‌توان به کمک به ظالم، کمک به تولید و شرب خمر و کمک در قتل غیر حق اشاره کرد. بحث از حرمت اعانه بر اثم پیشینه طولانی در میان فقها دارد. اولین کسانی‌ که به عنوان قاعده فقهی به آن استناد کرده‌اند، [[شیخ طوسی]] (درگذشت: [[سال ۴۶۰ هجری قمری|۴۶۰ق]]) در [[المبسوط فی فقه الامامیه (کتاب)|کتاب المبسوط]]، [[محقق حلی]] (درگذشت: [[سال ۶۷۶ هجری قمری|۶۷۶ق]]) در [[شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام (کتاب)|کتاب شرائع]] و [[علامه حلی]] (درگذشت: [[سال ۷۲۶ هجری قمری|۷۲۶ق]]) در [[مختلف الشیعة فی احکام الشریعة (کتاب)|کتاب مختلف]] و [[تذکرة الفقهاء (کتاب)|کتاب تذکره]] هستند.
اعانه بر اثم نمونه‌های مختلفی در ابواب فقهی دارد. از جمله آن‌ها می‌توان به کمک به ظالم، کمک به تولید و شرب [[خمر]] و کمک در قتل دیگران اشاره کرد. بحث از حرمت اعانه بر اثم پیشینه طولانی در میان فقها دارد. گفته شده نخستین کسانی‌ که به عنوان قاعده فقهی به آن استناد کرده‌اند، [[شیخ طوسی]] (درگذشت: [[سال ۴۶۰ هجری قمری|۴۶۰ق]]) در [[المبسوط فی فقه الامامیه (کتاب)|کتاب المبسوط]]، [[محقق حلی]] (درگذشت: [[سال ۶۷۶ هجری قمری|۶۷۶ق]]) در [[شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام (کتاب)|کتاب شرائع]] و [[علامه حلی]] (درگذشت: [[سال ۷۲۶ هجری قمری|۷۲۶ق]]) در [[مختلف الشیعة فی احکام الشریعة (کتاب)|کتاب مختلف]] و [[تذکرة الفقهاء (کتاب)|کتاب تذکره]] هستند.


برای اثبات حرمت اعانه بر اثم از قرآن به [[آیه تعاون]] استناد شده است. روایات منع از اعانه ظالم و روایات منع از اعانه بر تولید و شرب خمر و روایات حرمت اعانه بر قتل مؤمن نیز دیگر مستند این قاعده هستند. همچنین به دلیل عقلی قبح کمک کردن به کار حرام استدلال شده است. گفته شده نمی‌توان به [[اجماع]] به دلیل [[اجماع مدرکی|مدرکی بودن]] برای اثبات این قاعده استناد کرد.
روایات منع از اعانه ظالم و روایات منع از اعانه بر تولید و شرب خمر و روایات حرمت اعانه بر قتل مؤمن نیز دیگر مستند این قاعده هستند. همچنین به دلیل عقلی قبح کمک کردن به کار حرام استدلال شده است. گفته شده نمی‌توان به [[اجماع]] به دلیل [[اجماع مدرکی|مدرکی بودن]] برای اثبات این قاعده استناد کرد.


==مفهوم‌شناسی و جایگاه==
==مفهوم‌شناسی و جایگاه==
خط ۲۳: خط ۲۳:


==مستندات و دلائل==
==مستندات و دلائل==
فقها<ref>اردبیلی، مجمع الفائدة، ۱۴۰۳ق، ج۱۰، ص۵۵؛ نراقی، عوائد الایام، ۱۴۱۷ق، ص۷۵؛ بجنوردی، القواعد الفقهیة، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۳۵۹-۳۶۵؛ فاضل لنکرانی، القواعد الفقهیة، ۱۴۱۶ق، ص۴۴۳-۴۵۰.</ref> در اثبات حرمت قاعده اعانه بر اثم به حکم [[عقل]]، [[قرآن]]، [[حدیث|روایات]] و [[اجماع]] استناد کرده‌اند که در ادامه مطرح و بررسی می‌شوند:
فقها در اثبات حرمت قاعده اعانه بر اثم به حکم [[عقل]]، [[قرآن]]، [[حدیث|روایات]] و [[اجماع]] استناد کرده‌اند.<ref>اردبیلی، مجمع الفائدة، ۱۴۰۳ق، ج۱۰، ص۵۵؛ نراقی، عوائد الایام، ۱۴۱۷ق، ص۷۵؛ بجنوردی، القواعد الفقهیة، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۳۵۹-۳۶۵؛ فاضل لنکرانی، القواعد الفقهیة، ۱۴۱۶ق، ص۴۴۳-۴۵۰.</ref>
 
===آیه تعاون===
===آیه تعاون===
[[علیرضا اعرافی|علیرضا اعرافی]] در کتاب قواعد فقهی، آیه شریفه «وَ لا تَعاوَنُوا عَلَی الْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ: در گناه و تعدی دستیار هم نشوید»<ref>سوره مائدة، آیه۲.</ref> را یکی از [[ادله اربعه]] اثبات کننده حرمت قاعده اعانه بر اثم می‌داند.<ref>اعرافی، قواعد فقهی، ۱۳۹۳ش، ص۱۴۸</ref>
[[علیرضا اعرافی|علیرضا اعرافی]] در کتاب قواعد فقهی، آیه «وَ لا تَعاوَنُوا عَلَی الْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ: در گناه و تعدی دستیار هم نشوید»<ref>سوره مائدة، آیه۲.</ref> را یکی از [[ادله اربعه]] اثبات کننده حرمت قاعده اعانه بر اثم می‌داند.<ref>اعرافی، قواعد فقهی، ۱۳۹۳ش، ص۱۴۸</ref>


خداوند در این [[آیه]] به مؤمنان دستور می‌دهد در معصیت و ستم به یکدیگر کمک نکنند. برخی فقها بنا به قرائنی با استناد به این آیه قائل به حرمت اعانه بر اثم هستند که این قرائن از این قرارند:
خداوند در این [[آیه]] به مؤمنان دستور می‌دهد در معصیت و ستم به یکدیگر کمک نکنند. برخی فقها بنا به قرائنی با استناد به این آیه قائل به حرمت اعانه بر اثم هستند که این قرائن از این قرارند:
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۴٬۶۹۵

ویرایش