فدک: تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده:فدک 1.jpg|بندانگشتی|حدود منطقه فدک در شمال [[مدینه]]]]

[https://www.google.com/maps/dir/24.5338818,39.6927797/Fadak,+Al+Hait+Saudi+Arabia/@24.7029419,39.4476298,9.71z/data=!4m9!4m8!1m0!1m5!1m1!1s0x1598e61c1403b5e7:0xa8b61eb1098da93e!2m2!1d40.4758186!2d25.979293!3e0 google maps]</ref> این منطقه در صدر اسلام، محل سکونت [[یهودیت|یهودیان]] بود<ref>بلادی، معجم معالم الحجاز، ۱۴۳۱ق، ج۲، ص۲۰۶ و ۲۰۵ و ج۷، ص۲۳.</ref>  و در [[غزوه خیبر|جنگ خیبر]]، بدون درگیری، در اختیار مسلمانان قرار گرفت<ref> طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۱۵.</ref> و پیامبر آن را به فاطمه(س) بخشید.<ref> سیوطی، الدر المنثور، دار المعرفة، ج۵، ص۲۷۳.</ref> اختلاف بر سر مالکیت فدک پس از [[رحلت پیامبر(ص)|رحلت پیامبر]] سبب شد بحث‌های پردامنه‌ای در این خصوص در نوشته‌های عالمان شیعه و سنی شکل بگیرد<ref>برای نمونه نگاه کنید به مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۹، ص۱۲۴-۱۲۵؛ سبحانی، فروغ ولایت، ۱۳۸۰ش، ص۲۱۹؛ طبرسی، الاحتجاج،‌ ۱۴۰۳ق، ج۱،‌ ص۱۰۷، ۱۰۸؛ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۹، ص۵۰۶؛ ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۶، ص۲۸۴؛ بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۷۹.</ref> و کتاب‌های مستقلی نیز دراین زمینه نوشته شود.<ref>برای نمونه، نگاه کنید به صدر، فدک فی التاریخ، ۱۴۱۵ق؛ حسینی میلانی، فدک در فراز و نشیب، ۱۳۸۶ش؛ حسنی، فدک و بازتاب‌های تاریخی و سیاسی، ۱۳۷۲ش.</ref> همچنین در دوره‌های مختلف، موجب واکنش‌هایی از حاکمان  درباره آن شد.<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۵، ص۱۷۸، ۱۷۹؛ بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۵۶م، ص۳۷، ۳۸، ۴۱؛ علامه حلی، نهج الحق، ۱۹۸۲م، ص۳۵۷.</ref>

منطقه فدک هنگام ظهور اسلام، باغ‌ها و نخلستان‌های بسیاری داشته است.<ref>نگاه کنید به یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۴، ص۲۳۸.</ref> [[ابن‌ابی‌الحدید|ابن‌ابی‌الحدید معتزلی]] (درگذشت: ۶۵۶ق) از یکی از علمای شیعه نقل کرده است که ارزش درختان نخل فدک برابر بوده با نخل‌های شهر [[کوفه]] در آن زمان، که از شهرهای غنی در بهره‌مندی از نخلستان‌های وسیع بوده است.<ref> ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۶، ص۲۳۶.</ref> بنابر منابع، یهودیان تا دوره [[عمر بن خطاب|خلیفه دوم]]، در فدک سکونت داشتند؛ اما او آنان را مجبور به ترک این منطقه کرد.<ref>مرجانی، بهجة النفوس، ۲۰۰۲م، ج۱، ص۴۳۸.</ref> نقل کرده‌اند هنگامی که [[عمر بن خطاب]] یهودیان را از [[حجاز]] بیرون کرد، ۵۰ هزار درهم بابت ارزش نیمی از فدک به آنان پرداخت کرد.<ref> جوهری بصری، السقیفة و فدک، ۱۴۰۱ق، ص۹۸.</ref> در منابع، درآمد سالانه فدک در زمان [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]]، از ۲۴ هزار دینار<ref>قطب راوندی، الخرائج و الجرائح، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۱۳.</ref> تا ۷۰ هزار تخمین زده شده است.<ref> ابن‌طاووس، کشف المحجة، ۱۳۷۰ق، ص۱۲۴.</ref>  

==تسلط مسلمانان بر فدک==

فدک در استان حائل کشور [[عربستان سعودی|عربستان]] واقع شده است. در این منطقه، شهری به نام «الحائط» ایجاد شده است.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۴ش، ص۳۹۶.</ref> منطقه فدک به نام «وادی فاطمه» شناخته می‌شود و به نخلستان‌های آن «بستان فاطمه» می‌گویند. همچنین [[مسجد]] و چاه‌هایی در این منطقه وجود دارد که به «مسجد فاطمه» و «عیون فاطمه» مشهور است.<ref>مجلسی کوپائی، فدک از غصب تا تخریب، ۱۳۸۸ش، ص۲۴۸ و ۲۵۰.</ref> خانه‌ها و برج‌های این منطقه به خرابه تبدیل و بیشتر نخل‌های آن خشک شده‌اند.<ref> مجلسی کوپائی، فدک از غصب تا تخریب، ۱۳۸۸ش، ص۲۸۱.</ref> در سال ۱۳۸۷ش [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] از مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران، به‌همراه هیئتی، از آن بازدید کرد.<ref> نگاه کنید به مجلسی کوپائی، فدک از غصب تا تخریب، ۱۳۸۸ش، ص۲۸-۰-۲۸۶.</ref>

برخی از کتاب‌های درباره فدک به این شرح است:

*[[فدک و العوالی او الحوائط السبعة فی الکتاب و السنة و التاریخ و الادب (کتاب)|فدک و العَوالی اَو الحَوائِط السَّبعة فی الکتابِ و السّنةِ و التّاریخ و الأدب]]، اثر [[سید محمدباقر حسینی جلالی]] (زاده ۱۳۲۴ش): در این کتاب به تاریخچه فدک، موقعیت جغرافیایی آن، ماجرای فدک و نیز مباحث حدیثی و کلامی مرتبط با آن پرداخته شده است.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/4836530 «دغدغه فاطمه(س) نجات میراث نبوت بود/ نگاهی تاریخی به خطبه فاطمی»]، خبرگزاری مهر.</ref> این کتاب در سال ۱۳۸۵ش، برگزیده [[کتاب سال ولایت]] شده است.<ref> دبیرخانه کتاب سال ولایت، پژواک حق، ۱۳۸۶ش، ص۸۹–۹۵.</ref>

<gallery mode="packed">

پرونده:نمای داخلی مسجد حضرت زهرا در فدک.jpg|نمای داخلی مسجد حضرت فاطمه در فدک

</gallery>

{{پانوشت}}

{{یادداشت‌ها}}

{{منابع}}

*ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق.

==پیوند به بیرون==

{{جزیرة‌العرب}}

{{عربستان}}