پرش به محتوا

فدک: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۸ دسامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:
'''فَدَک''' دهکده‌ای حاصلخیز در نزدیکی [[خیبر]]، در منطقه [[حجاز|حِجاز]] بود که [[یهودیت|یهودیان]] در آن زندگی می‌کردند. این منطقه در [[غزوه خیبر|جنگ خیبر]] بدون درگیری به دست مسلمانان افتاد. پیامبر پس از نزول آیه «وَآتِ ذَا الْقُرْ‌بَیٰ حَقَّهُ؛ و حق خویشاوند را بده» آن را به دخترش [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] بخشید.
'''فَدَک''' دهکده‌ای حاصلخیز در نزدیکی [[خیبر]]، در منطقه [[حجاز|حِجاز]] بود که [[یهودیت|یهودیان]] در آن زندگی می‌کردند. این منطقه در [[غزوه خیبر|جنگ خیبر]] بدون درگیری به دست مسلمانان افتاد. پیامبر پس از نزول آیه «وَآتِ ذَا الْقُرْ‌بَیٰ حَقَّهُ؛ و حق خویشاوند را بده» آن را به دخترش [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] بخشید.


پس از رحلت پیامبر(ص)، بین [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|خلیفه اول]] و فاطمه(س)، بر سر مالکیت فدک نزاعی رخ داد که به [[ماجرای فدک]] شناخته می‌شود. ابوبکر فدک را به نفع خلافت مصادره کرد و همین مسئله اعتراض فاطمه را در پی داشت. فدک در زمان [[بنی‌امیه|امویان]] و [[بنی‌عباس|عباسیان]] نیز در دست خلفا بود. البته در دوره‌هایی، برخی از خلفای اموی و عباسی این منطقه را به فرزندان فاطمه برگردانده‌اند؛ هرچند خلفای بعد آن را پس می‌گرفتند.
پس از [[رحلت پیامبر(ص)]]، بین [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|خلیفه اول]] و فاطمه(س)، بر سر مالکیت فدک نزاعی رخ داد که به [[ماجرای فدک]] شناخته می‌شود. ابوبکر فدک را به نفع خلافت مصادره کرد و همین مسئله اعتراض فاطمه را در پی داشت. فدک در زمان [[بنی‌امیه|امویان]] و [[بنی‌عباس|عباسیان]] نیز در دست خلفا بود. البته در دوره‌هایی، برخی از خلفای اموی و عباسی این منطقه را به فرزندان فاطمه برگردانده‌اند؛ هرچند خلفای بعد آن را پس می‌گرفتند.


فدک در استان حائل کشور [[عربستان سعودی|عربستان]] واقع شده است و به نام «وادی فاطمه» شناخته می‌شود و به نخلستان‌های آن «بستان فاطمه» می‌گویند. همچنین [[مسجد]] و چاه‌هایی در این منطقه وجود دارد که به «مسجد فاطمه» و «عیون فاطمه» مشهورند.
فدک در استان حائل کشور [[عربستان سعودی|عربستان]] واقع شده است و به نام «وادی فاطمه» شناخته می‌شود و به نخلستان‌های آن «بستان فاطمه» می‌گویند. همچنین [[مسجد]] و چاه‌هایی در این منطقه وجود دارد که به «مسجد فاطمه» و «عیون فاطمه» مشهورند.
خط ۱۱: خط ۱۱:
[[پرونده:فدک.jpg|250px|بندانگشتی|تصویری از باغستان‌های منطقه فدک]]
[[پرونده:فدک.jpg|250px|بندانگشتی|تصویری از باغستان‌های منطقه فدک]]
فدک سرزمینی در حجاز<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۴، ص۲۳۸.</ref>و در فاصله حدود ۲۰۰کیلومتری [[مدینه]] بوده است.<ref>
فدک سرزمینی در حجاز<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۴، ص۲۳۸.</ref>و در فاصله حدود ۲۰۰کیلومتری [[مدینه]] بوده است.<ref>
[https://www.google.com/maps/dir/24.5338818,39.6927797/Fadak,+Al+Hait+Saudi+Arabia/@24.7029419,39.4476298,9.71z/data=!4m9!4m8!1m0!1m5!1m1!1s0x1598e61c1403b5e7:0xa8b61eb1098da93e!2m2!1d40.4758186!2d25.979293!3e0 google maps]</ref> این منطقه در صدر اسلام، محل سکونت [[یهودیت|یهودیان]] بود<ref>بلادی، معجم معالم الحجاز، ۱۴۳۱ق، ج۲، ص۲۰۶ و ۲۰۵ و ج۷، ص۲۳.</ref>  و در [[غزوه خیبر|جنگ خیبر]]، بدون درگیری، در اختیار مسلمانان قرار گرفت<ref> طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۱۵.</ref> و پیامبر آن را به فاطمه(س) بخشید.<ref> سیوطی، الدر المنثور، دار المعرفة، ج۵، ص۲۷۳.</ref> اختلاف بر سر مالکیت فدک پس از رحلت پیامبر سبب شد بحث‌های پردامنه‌ای در این خصوص در نوشته‌های عالمان شیعه و سنی شکل بگیرد<ref>برای نمونه نگاه کنید به مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۹، ص۱۲۴-۱۲۵؛ سبحانی، فروغ ولایت، ۱۳۸۰ش، ص۲۱۹؛ طبرسی، الاحتجاج،‌ ۱۴۰۳ق، ج۱،‌ ص۱۰۷، ۱۰۸؛ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۹، ص۵۰۶؛ ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۶، ص۲۸۴؛ بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۷۹.</ref> و کتاب‌های مستقلی نیز دراین زمینه نوشته شود.<ref>برای نمونه، نگاه کنید به صدر، فدک فی التاریخ، ۱۴۱۵ق؛ حسینی میلانی، فدک در فراز و نشیب، ۱۳۸۶ش؛ حسنی، فدک و بازتاب‌های تاریخی و سیاسی، ۱۳۷۲ش.</ref> همچنین در دوره‌های مختلف، موجب واکنش‌هایی از حاکمان  درباره آن شد.<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۵، ص۱۷۸، ۱۷۹؛ بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۵۶م، ص۳۷، ۳۸، ۴۱؛ علامه حلی، نهج الحق، ۱۹۸۲م، ص۳۵۷.</ref>
[https://www.google.com/maps/dir/24.5338818,39.6927797/Fadak,+Al+Hait+Saudi+Arabia/@24.7029419,39.4476298,9.71z/data=!4m9!4m8!1m0!1m5!1m1!1s0x1598e61c1403b5e7:0xa8b61eb1098da93e!2m2!1d40.4758186!2d25.979293!3e0 google maps]</ref> این منطقه در صدر اسلام، محل سکونت [[یهودیت|یهودیان]] بود<ref>بلادی، معجم معالم الحجاز، ۱۴۳۱ق، ج۲، ص۲۰۶ و ۲۰۵ و ج۷، ص۲۳.</ref>  و در [[غزوه خیبر|جنگ خیبر]]، بدون درگیری، در اختیار مسلمانان قرار گرفت<ref> طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۱۵.</ref> و پیامبر آن را به فاطمه(س) بخشید.<ref> سیوطی، الدر المنثور، دار المعرفة، ج۵، ص۲۷۳.</ref> اختلاف بر سر مالکیت فدک پس از [[رحلت پیامبر(ص)|رحلت پیامبر]] سبب شد بحث‌های پردامنه‌ای در این خصوص در نوشته‌های عالمان شیعه و سنی شکل بگیرد<ref>برای نمونه نگاه کنید به مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۹، ص۱۲۴-۱۲۵؛ سبحانی، فروغ ولایت، ۱۳۸۰ش، ص۲۱۹؛ طبرسی، الاحتجاج،‌ ۱۴۰۳ق، ج۱،‌ ص۱۰۷، ۱۰۸؛ فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۹، ص۵۰۶؛ ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۶، ص۲۸۴؛ بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۷۹.</ref> و کتاب‌های مستقلی نیز دراین زمینه نوشته شود.<ref>برای نمونه، نگاه کنید به صدر، فدک فی التاریخ، ۱۴۱۵ق؛ حسینی میلانی، فدک در فراز و نشیب، ۱۳۸۶ش؛ حسنی، فدک و بازتاب‌های تاریخی و سیاسی، ۱۳۷۲ش.</ref> همچنین در دوره‌های مختلف، موجب واکنش‌هایی از حاکمان  درباره آن شد.<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۵، ص۱۷۸، ۱۷۹؛ بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۵۶م، ص۳۷، ۳۸، ۴۱؛ علامه حلی، نهج الحق، ۱۹۸۲م، ص۳۵۷.</ref>


== ارزش منطقه فدک ==
== ارزش منطقه فدک ==
خط ۲۱: خط ۲۱:
==نزاع بر سر مالکیت فدک==
==نزاع بر سر مالکیت فدک==
{{اصلی|ماجرای فدک|نحن معاشر الانبیاء لا نورث}}
{{اصلی|ماجرای فدک|نحن معاشر الانبیاء لا نورث}}
پس از رحلت پیامبر(ص) بر سر مالکیت فدک، نزاعی رخ داد. در این ماجرا، [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] فدک را از فاطمه(س) گرفت و آن را به نفع خلافت مصادره کرد.<ref> شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۰ق، ص۲۸۹ و ۲۹۰.</ref> استدلال ابوبکر این بود که [[نحن معاشر الانبیاء لا نورث|پیامبران ارث نمی‌گذارند]] و مدعی بود این مطلب را از پیامبر(ص) شنیده است.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۵۶م، ص۴۰ و ۴۱.</ref>
پس از [[رحلت پیامبر(ص)]] بر سر مالکیت فدک، نزاعی رخ داد. در این ماجرا، [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] فدک را از فاطمه(س) گرفت و آن را به نفع خلافت مصادره کرد.<ref> شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۰ق، ص۲۸۹ و ۲۹۰.</ref> استدلال ابوبکر این بود که [[نحن معاشر الانبیاء لا نورث|پیامبران ارث نمی‌گذارند]] و مدعی بود این مطلب را از پیامبر(ص) شنیده است.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۵۶م، ص۴۰ و ۴۱.</ref>


فاطمه(س) در [[خطبه فدکیه]] این سخن ابوبکر را خلاف [[قرآن]] خواند<ref>طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۰۲.</ref> و [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] و [[ام ایمن|اُم‌اَیمن]] را شاهد آورد که پیامبر پیش از وفاتش، فدک را به او بخشیده است.<ref>حلبی، السیرة الحلبیة، ۱۹۷۱م، ج۳، ص۵۱۲.</ref> ابوبکر پذیرفت و کاغذی نوشت تا کسی به فدک دست‌درازی نکند. وقتی [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] از مجلس بیرون رفت، [[عمر بن خطاب]] نوشته را گرفت و پاره کرد.<ref> حلبی، السیرة الحلبیة، ۱۹۷۱م، ج۳، ص۵۱۲.</ref>
فاطمه(س) در [[خطبه فدکیه]] این سخن ابوبکر را خلاف [[قرآن]] خواند<ref>طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۰۲.</ref> و [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] و [[ام ایمن|اُم‌اَیمن]] را شاهد آورد که پیامبر پیش از وفاتش، فدک را به او بخشیده است.<ref>حلبی، السیرة الحلبیة، ۱۹۷۱م، ج۳، ص۵۱۲.</ref> ابوبکر پذیرفت و کاغذی نوشت تا کسی به فدک دست‌درازی نکند. وقتی [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] از مجلس بیرون رفت، [[عمر بن خطاب]] نوشته را گرفت و پاره کرد.<ref> حلبی، السیرة الحلبیة، ۱۹۷۱م، ج۳، ص۵۱۲.</ref>
Automoderated users، confirmed، movedable، protected، مدیران، templateeditor
۶٬۸۴۱

ویرایش