پرش به محتوا

حوزه علمیه قم در دوره معاصر: تفاوت میان نسخه‌ها

ویکی سازی
(ویکی سازی)
(ویکی سازی)
خط ۴۱: خط ۴۱:


==حوزه قم بعد از آیت الله حائری==
==حوزه قم بعد از آیت الله حائری==
در فاصله وفات حائری تا مهاجرت بروجردی به قم، ریاست اداره حوزه علمیه قم برعهده سه تن از استادان بزرگ این حوزه؛ [[سید محمد حجت کوه کمره ای]]، [[سید محمد تقی خوانساری|سیدمحمدتقی خوانساری]] و [[سید صدرالدین صدر]] قرار گرفت.
در فاصله وفات حائری تا مهاجرت [[سید حسین طباطبایی بروجردی|بروجردی]] به [[قم]]، ریاست اداره حوزه علمیه قم برعهده سه تن از استادان بزرگ این حوزه؛ [[سید محمد حجت کوه کمره ای]]، [[سید محمد تقی خوانساری]] و [[سید صدرالدین صدر]] قرار گرفت.
گفتنی است که پس از فوت حائری، باتوجه به شرایط دشواری که رژیم پهلوی برای حوزه و روحانیان به وجود آورده بود، به ویژه اتفاقاتی که در [[حوزه علمیه مشهد]] رخ داده بود، بیم آن می‌رفت که حوزه علمیه قم نیز تعطیل شود؛ در این شرایط بود که این سه تن تصمیم گرفتند با تشریک مساعی حوزه علمیه قم را از این خطر نجات بخشند.<ref>شریف رازی، آثار الحجة، ج ۱، ص۹۰</ref>
گفتنی است که پس از فوت حائری، باتوجه به شرایط دشواری که رژیم پهلوی برای حوزه و روحانیان به وجود آورده بود، به ویژه اتفاقاتی که در [[حوزه علمیه مشهد]] رخ داده بود، بیم آن می‌رفت که حوزه علمیه قم نیز تعطیل شود؛ در این شرایط بود که این سه تن تصمیم گرفتند با تشریک مساعی حوزه علمیه قم را از این خطر نجات بخشند.<ref>شریف رازی، آثار الحجة، ج ۱، ص۹۰</ref>


خط ۴۹: خط ۴۹:


'''[[سید محمد حجت کوه‌کمری]]'''
'''[[سید محمد حجت کوه‌کمری]]'''
حجت عالم شناخته شده‌ای بود که در [[نجف]] محضر درس دانشمندانی چون [[سید محمد کاظم یزدی]]، [[میرزا محمد حسین نائینی]] و [[آقا ضیاء الدین عراقی|آقا ضیاء عراقی]] را درک کرده بود و از بدوِ ورود به قم به گفتن درس پرمایه‌ای اشتغال داشت که در خورِ ذهن افراد بااستعداد بود. حجت ضمن ارائه درسی پرمایه، و رسیدگی به امور معیشتی حوزویان به پیروی از روش و منش حائری که پرهیز از تنش‌های سیاسی و درگیری با دولت بود توانست حوزه علمیه را که فشار دولت بر آن بیش از زمان حائری بود، حفظ نماید. حجت نیز همچون حائری برای تقویت حوزه علمیه قم در زمینه توسعه فضای آموزشی آن تلاش کرد؛ یادگار مهم او در این باب [[مدرسه حجتیه]] است.<ref>ر.ک: شریف رازی، آثار الحجة، ج ۱، ص ۸۸۹۰، ۹۹۱۰۱، ۱۱۴، ۱۸۵۱۹۰</ref> در این زمینه [[سید محمدتقی خوانساری]] کمک بسیاری به او کرد.
حجت عالم شناخته شده‌ای بود که در [[نجف]] محضر درس دانشمندانی چون [[سید محمد کاظم یزدی]]، [[میرزا محمد حسین نائینی]] و [[آقا ضیاء الدین عراقی|آقا ضیاء عراقی]] را درک کرده بود و از بدوِ ورود به [[قم]] به گفتن درس پرمایه‌ای اشتغال داشت که در خورِ ذهن افراد بااستعداد بود. حجت ضمن ارائه درسی پرمایه، و رسیدگی به امور معیشتی حوزویان به پیروی از روش و منش حائری که پرهیز از تنش‌های سیاسی و درگیری با دولت بود توانست [[حوزه علمیه]] را که فشار دولت بر آن بیش از زمان حائری بود، حفظ نماید. حجت نیز همچون حائری برای تقویت حوزه علمیه قم در زمینه توسعه فضای آموزشی آن تلاش کرد؛ یادگار مهم او در این باب [[مدرسه حجتیه]] است.<ref>ر.ک: شریف رازی، آثار الحجة، ج ۱، ص ۸۸۹۰، ۹۹۱۰۱، ۱۱۴، ۱۸۵۱۹۰</ref> در این زمینه [[سید محمدتقی خوانساری]] کمک بسیاری به او کرد.


'''سید محمد تقی خوانساری'''
'''سید محمد تقی خوانساری'''
خوانساری در [[اراک]] نزد حائری درس خوانده و نیز در [[نجف]] نزد علمایی چون [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی]] و [[میرزای نائینی]] و [[آقا ضیاء عراقی]] شاگردی کرده بود و از زمان ورود به قم تا پس از مرگ حائری مراحل سطوح و خارج را تدریس می‌کرد.<ref>ر.ک: شریف رازی، آثار الحجة، ج ۱، ص ۱۴۳، ۱۴۵، ۱۵۲</ref>
خوانساری در اراک نزد حائری درس خوانده و نیز در [[نجف]] نزد علمایی چون [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی]] و [[میرزای نائینی]] و [[آقا ضیاء عراقی]] شاگردی کرده بود و از زمان ورود به قم تا پس از مرگ حائری مراحل سطوح و خارج را تدریس می‌کرد.<ref>ر.ک: شریف رازی، آثار الحجة، ج ۱، ص ۱۴۳، ۱۴۵، ۱۵۲</ref>


'''سیدصدرالدین صدر'''
'''سیدصدرالدین صدر'''
[[سید صدرالدین صدر]] هم در این دوره در جهت حفظ و ارتقای حوزه علمیه قم کمک زیادی به حجت کرد و با اینکه خود مرجع تقلید بود از هیچ نوع همکاری فروگذار نکرد و حتی به امتحانات طلاب شخصاً رسیدگی و برای تشویق آنان امتحانات هفتگی به صورت مسابقه برگزار می‌کرد و با دادن جایزه آنان را تشویق می‌نمود. وی تحصیل کرده [[عتبات]] نزد دانشمندانی چون [[آخوند خراسانی]] و [[آقا ضیاء عراقی]] بود.<ref>ر.ک:شریف رازی، آثار الحجة، ج ۱، ص ۲۰۰۲۰۱، ۲۰۳، ۲۰۵</ref>.
[[سید صدرالدین صدر]] هم در این دوره در جهت حفظ و ارتقای حوزه علمیه قم کمک زیادی به [[سید محمد حجت کوه‌کمری|حجت]] کرد و با اینکه خود [[مرجع تقلید]] بود از هیچ نوع همکاری فروگذار نکرد و حتی به امتحانات طلاب شخصاً رسیدگی و برای تشویق آنان امتحانات هفتگی به صورت مسابقه برگزار می‌کرد و با دادن جایزه آنان را تشویق می‌نمود. وی تحصیل کرده [[عتبات]] نزد دانشمندانی چون [[آخوند خراسانی]] و [[آقا ضیاء عراقی]] بود.<ref>ر.ک:شریف رازی، آثار الحجة، ج ۱، ص ۲۰۰۲۰۱، ۲۰۳، ۲۰۵</ref>.


در این دوره کسانی چون [[میرزا محمد فیض قمی]] نیز به این سه مرجع کمک می‌کردند. فعالیت [[امام خمینی]] هم در این دوره به عنوان یکی از استادان مبرِّز حوزه چشمگیر بود، درس [[اخلاق]] او تأثیری زیادی بر طلاب داشت.<ref>ر.ک: شریف رازی، آثار الحجة، ج ۲، ص ۴۵؛ سبحانی، ص ۱۳</ref> با تمام کوششی که سه مرجع مذکور در حفظ و اداره حوزه علمیه قم در این مقطع زمانی مبذول داشتند، از طرفی به دلیل فشار حکومت وقت و از سوی دیگر به سبب عدم تمرکز در زعامت و مرجعیت حوزه، وضع عمومی حوزه علمیه قم در این برهه نابسامان بود،<ref>ر.ک: شیرخانی و زارع، ص ۳۴۳۵؛ کرجی، ص ۴۱</ref> حتی شمار طلاب حوزه علمیه قم از حدود هزار به حدود چهارصد نفر کاهش یافت.<ref>ر.ک: امام خمینی، ج ۲، ص ۴۰۷، ج ۱۱، ص ۴۵۴؛ پورهادی، ص ۶۶</ref>
در این دوره کسانی چون [[میرزا محمد فیض قمی]] نیز به این سه مرجع کمک می‌کردند. فعالیت [[امام خمینی]] هم در این دوره به عنوان یکی از استادان مبرِّز حوزه چشمگیر بود، درس [[اخلاق]] او تأثیری زیادی بر طلاب داشت.<ref>ر.ک: شریف رازی، آثار الحجة، ج ۲، ص ۴۵؛ سبحانی، ص ۱۳</ref> با تمام کوششی که سه مرجع مذکور در حفظ و اداره حوزه علمیه قم در این مقطع زمانی مبذول داشتند، از طرفی به دلیل فشار حکومت وقت و از سوی دیگر به سبب عدم تمرکز در زعامت و مرجعیت حوزه، وضع عمومی حوزه علمیه قم در این برهه نابسامان بود،<ref>ر.ک: شیرخانی و زارع، ص ۳۴۳۵؛ کرجی، ص ۴۱</ref> حتی شمار طلاب حوزه علمیه قم از حدود هزار به حدود چهارصد نفر کاهش یافت.<ref>ر.ک: امام خمینی، ج ۲، ص ۴۰۷، ج ۱۱، ص ۴۵۴؛ پورهادی، ص ۶۶</ref>
۹٬۴۴۹

ویرایش