رسول جعفریان: تفاوت میان نسخه‌ها

| توضیح تصویر =

| اندازه تصویر =500px

| لقب =

| نسب =

| محل دفن =

| خویشاوندان سرشناس =

| شاگردان =

| محل تحصیل =[[حوزه علمیه قم در دوره معاصر|حوزه علمیه قم]]

| اجازه روایت به =

| اجازه اجتهاد به =

| سایر =

| سیاسی =

| وبگاه رسمی =http://www.rasul-jafarian.com/

}}

او آثار متعددی دارد که مجموع آثار تألیفی و ترجمه‌اش به بیش از ۱۴۰ اثر می‌رسد. آثار او مورد توجه مجامع علمی بوده و برخی از آثارش به‌عنوان منابع درسی رشته تاریخ مورد استفاده است. او توانسته [[جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران|جایزه کتاب سال]] و [[جشنواره فارابی]] را کسب کند.

جعفریان اکنون از اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران و عضو [[فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران]] است و ریاست [[کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران]] را برعهده دارد. عضویت هیئت علمی [[پژوهشگاه حوزه و دانشگاه]] و ریاست بر [[کتابخانه مجلس|کتابخانه مجلس شورای اسلامی]] و [[کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران]] نیز از سوابق علمی اجرایی اوست.

برخی جعفریان را در طریقه پژوهش صحیح و نگرش درستی که به تاریخ دارد ستایش می‌کنند و در مقابل برخی او را متاثر از فضای فکری، اعتقادی و سیاسی در تحلیل‌های تاریخی می‌دانند.

==زندگینامه علمی==

به اذعان خودش پس از بازگشایی دانشگاه‌ها از سال [[سال ۱۳۶۲ هجری شمسی|۱۳۶۲ش]] به تدریس دروس معارف در دانشگاه‌ها پرداخته است.<ref>[https://bukharamag.com/1396.04.18259.html «گزارش دیدار و گفتگو با رسول جعفریان/ پریسا احدیان»]، سایت مجله فرهنگی و هنری بخارا.</ref>

[[پرونده:جعفریان نشست روش سید جعفر مرتضی.jpg|بندانگشتی|رسول جعفریان در نشست «نقد و بررسی تاریخ نگاری" [[سید جعفر مرتضی عاملی]]"» دانشگاه تهران ۱۸ آذر ۱۳۹۸ش.]]  

===فعالیت‌ها و مناصب===

==== فعالیت در فضای مجازی ====

==آثار و تألیفات==

برخی با توجه به آثار جعفریان و پر رنگ بودن [[شیعه|مذهب شیعه]] در آثار او، سیر و روش مطالعات تاریخی وی را مذهب شیعه و ریشه‌های تفکر آن در بستر تاریخ تا سده‌های اخیر دانسته‌اند.<ref>نگاه کنید به: سالاری، «رسول جعفریان؛ جستجوگر تشیع در تاریخ»، ص۶۸.</ref>

=== حوزه‌های پژوهشی ===

* '''تاریخ تشیع:‌''' کتاب‌هایی چون [[حیات فکری و سیاسی امامان شیعه (کتاب)|حیات فکری و سیاسی امامان شیعه]]، <ref>[https://ketab.ir/book/8af172e1-8133-4427-82b5-3bb63b0b64da «حیات فکری - سیاسی امامان شیعه»]، سایت خانه کتاب.</ref> [[اطلس شیعه (کتاب)|اطلس شیعه]]<ref>[https://ketab.ir/book/f539b4a6-1eaf-4c28-a306-b59650642187 «اطلس شیعه»]، سایت خانه کتاب.</ref> و [[تأملی در نهضت عاشورا (کتاب)|تأملی در نهضت عاشورا]]<ref>[https://ketab.ir/book/36d4671a-17c1-4bf3-bbe5-cf4ef5b6f784 «تاملی در نهضت عاشورا»]، ‌سایت خانه کتاب.</ref>

===موفقیت‌ها و جوایز===

*کسب جایزه سومین برگزیده [[جشنواره فارابی]]، جهت تالیف کتاب «جریان‌ها و سازمان‌های سیاسی مذهبی ایران»، سال [[سال ۱۳۸۷ هجری شمسی|۱۳۸۷ش]]. <ref>[https://farabiaward.ir/page/103/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87-%D8%AF%D9%88%D9%85 «برگزیدگان دومین جشنواره بین المللی فارابی»]، سایت جشنواره فارابی.</ref>

*کسب جایزه بیست و هفتمین [[جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران]]<ref>[https://www.ibna.ir/fa/naghli/62168/%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D9%8A%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%8A%D8%B3%D8%AA-%D9%87%D9%81%D8%AA%D9%85%D9%8A%D9%86-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87-%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%B4%D8%AF%D9%86%D8%AF «برگزیدگان بیست و هفتمین دوره کتاب سال اعلام شدند»]، خبرگزاری کتاب ایران.</ref> و جشنواره فارابی جهت تألیف کتاب «[[اطلس شیعه (کتاب)|اطلس شیعه»،]]  سال [[سال ۱۳۸۸ هجری شمسی|۱۳۸۸ش]].<ref>[https://farabiaward.ir/content/49/%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86-%D8%AC%D8%B4%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%DB%8C «برگزیدگان سومین جشنواره بین المللی فارابی»]، سایت جشنواره فارابی.</ref>

*کسب جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران جهت تالیف کتاب «تاریخ سیاسی اسلام (سیره نبوی)».<ref>«[http://www.rasul-jafarian.com/?page_id=26 زندگی نامه حجت الاسلام دکتر رسول جعفریان»]، پایگاهی برای نوشته‌های استاد رسول جعفریان</ref>

*کسب جایزه ویژه شخصیت علمی کشور در در جریان سی و هشتمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران.<ref>[https://www.khabaronline.ir/news/1488406/%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%87-%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%D8%B4%D8%AF «رسول جعفریان، برنده جایزه ویژه شخصیت علمی کشور شد»]، خبر آنلاین.</ref>

==دیدگاه‌ها==

=== ضرورت نگاه صحیح و غیرجانبدارانه به تاریخ ===

یکی از دیدگاه‌های جعفریان، ضرورت خروج از نگاه جانبدارانه و متأثر از فضای سیاسی اجتماعی به تاریخ اسلام است.<ref>[https://www.isna.ir/news/98061809053/%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%B5%D8%AF-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%B5%D9%88%DB%8C%D8%B1-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D9%87 «رسول جعفریان: به‌خاطر مقاصد سیاسی، تصویر جدیدی از عاشورا ارائه می‌دهیم»]، خبرگزاری ایسنا.</ref> از نگاه او، اکثر مسلمانان در نگاه به تاریخ با توجه به پیش‌زمینه‌های ذهنی عمل می‌کنند که در رابطه با افراد خوب، کارهای بد و در رابطه با افراد بد، کارهای خوب را نمی‌پذیرند.<ref>[https://www.isna.ir/news/98061809053/%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%B5%D8%AF-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%B5%D9%88%DB%8C%D8%B1-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D9%87 «رسول جعفریان: به‌خاطر مقاصد سیاسی، تصویر جدیدی از عاشورا ارائه می‌دهیم»]، خبرگزاری ایسنا.</ref> به عقیده او واژگان گفتمان عاشورا در طول زمان تغییر یافته است و در تبیین [[سیره نبوی|سیره پیامبر(ص)‌]] و [[امامان شیعه|ائمه]](ع)‌ میان قبل و بعد از [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]] تفاوت‌هایی دیده می‌شود.<ref>[https://www.isna.ir/news/98061809053/%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%B5%D8%AF-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%B5%D9%88%DB%8C%D8%B1-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D9%87 «رسول جعفریان: به‌خاطر مقاصد سیاسی، تصویر جدیدی از عاشورا ارائه می‌دهیم»]، خبرگزاری ایسنا.</ref> از نگاه او [[جلال آل‌احمد]]، [[علی شریعتی]] و [[نعمت‌الله صالحی نجف‌آبادی]] از جمله کسانی هستند که بر حسب زمان تصاویر متفاوتی از [[عاشورا]] و دین ارائه داده‌اند.<ref>[https://www.isna.ir/news/98061809053/%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%B5%D8%AF-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%B5%D9%88%DB%8C%D8%B1-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D9%87 «رسول جعفریان: به‌خاطر مقاصد سیاسی، تصویر جدیدی از عاشورا ارائه می‌دهیم»]، خبرگزاری ایسنا.</ref> وی یکی از زمینه‌های این نگاه پیش‌داورانه را حل کردن مشکلات جامعه با نسبت دادن به سیره اهل بیت(ع)‌ می‌داند که کار درستی نیست.<ref>[https://www.isna.ir/news/98061809053/%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%B5%D8%AF-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%B5%D9%88%DB%8C%D8%B1-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D9%87 «رسول جعفریان: به‌خاطر مقاصد سیاسی، تصویر جدیدی از عاشورا ارائه می‌دهیم»]، خبرگزاری ایسنا.</ref>

جعفریان معتقد است نباید علم طبیعی را به مسائلی مثل [[خداشناسی]] ربط داد.<ref>[http://www.ensafnews.com/227548/%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%D8%AE%D8%A8%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA/ «رسول جعفریان: بخش زیادی از نخبگان حکومتی کشور ضدعلم هستند»]، پایگاه خبری تحلیلی انصاف.</ref> علم، علم است چه خدا را باور داشته باشیم و چه نداشته باشیم.<ref>[http://www.ensafnews.com/227548/%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%D8%AE%D8%A8%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA/ «رسول جعفریان: بخش زیادی از نخبگان حکومتی کشور ضدعلم هستند»]، پایگاه خبری تحلیلی انصاف.</ref> از نگاه او برخی نخبگان حکومتی سعی می‌کنند جهت‌گیری‌های علمی را به غربی شدن گره زده و علمی فکر کردن را نوعی [[سکولاریسم]] بدانند و این به نفع کشور نیست.<ref>[http://www.ensafnews.com/227548/%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%D8%AE%D8%A8%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA/ «رسول جعفریان: بخش زیادی از نخبگان حکومتی کشور ضدعلم هستند»]، پایگاه خبری تحلیلی انصاف.</ref>  

== موافقان و مخالفان ==

* مهدی سالاری عضو حلقه علمی تاریخ اسلام، جعفریان را از جمله روحانیونی می‌داند که به صورت تخصصی به پژوهش در تاریخ اسلام پرداخته‌اند.<ref>سالاری، [http://ejostar.maalem.ir/%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%9B-%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88%DA%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%D8%B9-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE/#_ftn4 «رسول جعفریان؛ جستجوگر تشیع در تاریخ»]، پایگاه جستار.</ref> از نظر او نگاه تحلیلی به حوادث تاریخی، توجه ویژه به مباحث روش‌شناختی در پژوهش تاریخی و توجه خاص به تاریخ تشیع از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های رسول جعفریان است.<ref>سالاری، [http://ejostar.maalem.ir/%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%9B-%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88%DA%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%D8%B9-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE/#_ftn4 «رسول جعفریان؛ جستجوگر تشیع در تاریخ»]، پایگاه جستار.</ref>

* برخی وی را متاثر از نگرش حزبی و سیاسی در تحلیل تاریخ می‌دانند.<ref>عبده تبریزی، «ما نگوییم بد و میل به ...: پاسخ به آقای ''رسول'' ''جعفریان»، ۱۳۸۷ش، ص۴۶۵.''</ref><ref>[https://www.tahririeh.com/news/7469/%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%85%D9%88%DB%8C «نقدی بر یادداشت رسول جعفریان درباره اسلام اموی»]، سات موسسه مطالعاتی تحریریه.</ref> خسرو معتضد تاریخ‌نگار معاصر، تاریخ پژوهی جعفریان را متاثر از ذهنیت‌هایش می‌داند.<ref>[https://www.asriran.com/fa/news/140746/%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AE-%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%B6%D8%AF-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86 «پاسخ خسرو معتضد به رسول جعفریان»]، سایت خبری تحلیلی عصر ایران.</ref>

* بهزاد کریمی استادیار گروه ایرانشناسی دانشگاه میبد، پژوهش‌های جعفریان در حوزه صفویه را متاثر از نوعی شیفتگی او به صفویه و مذهب شیعه و وابستگی به حکومت می‌داند که موجب شده است در تحلیل برخی وقایع تاریخی دوره صفویه چشم ببنند یا دست به تطهیر این خاندان بزند.<ref>کریمی، [https://www.irannamag.com/article/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C%DA%A9-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D8%AA%D8%A7/ «دستورکارهای ایدئولوژیک در مطالعات تاریخ صدر صفویه:مطالعۀ تاریخ ایران در عصر صفوی»]، ص74-78.</ref>