تکتف: تفاوت میان نسخه‌ها

عینی عالم اهل‌سنت گفته است که [[ابوحنیفه]] و ابویوسف تکتف را هنگام قیام سنت می‌دانند و برخی دیگر هنگام قرائت. از نظر عینی تکتف هنگام قیام‌هایی است که ذکر مأثور دارد. به گفته او گروهی از علمای اهل‌سنت با هدف مخالفت با شیعه، تکتف را در هر نوع قیام، سنت دانسته‌اند<ref>عینی، البنایه شرح الهدایه، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۱۸۳.</ref> ازاین‌رو درباره تکتف بعد از [[رکوع]]، هنگام [[قنوت]]، در [[نماز میت]] و بین تکبیرهای [[نماز عید|نماز عیدین]]، اختلاف شده است.<ref>عینی، البنایه شرح الهدایه، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۱۸۳.</ref> نقل شده است که [[ابوحنیفه|حنفی‌ها]] و [[محمد بن ادریس شافعی|شافعی‌ها]] قراردادن دست‌ها بر سینه پس از رکوع را [[بدعت]] می‌دانند و از [[احمد بن حنبل|ابن حنبل]]، نظرات متفاوتی نقل شده که یکی از آنها تخییر است.<ref>عطیه، شرح بلوغ المرام، ج۶۱، ص۶.</ref>

به نظر مشهور فقیهان شیعه، تکتف [[حرام]] است و موجب بطلان نماز می‌شود.<ref>جمعی از نویسندگان، فی رحاب اهل‌البیت، ۱۴۲۶ق، ج۲۱، ص۱۲.</ref> [[سید مرتضی]]<ref>سید مرتضی، رسائل الشریف المرتضی، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۲۱۹.</ref> و [[شیخ طوسی]] ادعای [[اجماع]] بر این حکم کرده‌اند.<ref>شیخ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۲۲</ref> عده‌ای از فقهای شیعه فقط آن را حرام دانسته،<ref>مغنیه، الفقه علی المذاهب الخمسه، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۱۱۱.</ref> [[محمدحسن نجفی]] در کتاب جواهر الکلام گفته است [[ابوالصلاح حلبی]] تکتف را مکروه و [[ابن‌جنید اسکافی|اسکافی]] ترک آن‌ را [[مستحب]] دانسته‌اند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۱، ص۱۵.</ref>

 

دلیل فقهای شیعه برای این حکم، احادیثی است که نمازخواندن پیامبر را بدون تکتف گزارش کرده‌اند.<ref>جمعی از نویسندگان، فی رحاب اهل البیت، ۱۴۲۶ق، ج۲۱، ص۲۲.</ref> از جمله، حدیثی است که ابوحمید ساعدی نقل کرده و در آن نمازخواندن پیامبر(ص) را توضیح می‌دهد؛ اما سخنی از تکتف در آن نیامده است.<ref>ترمذی، الجامع الصحیح، دارالحدیث، ج۲، ص۸۴.</ref> [[قرطبی]]، از مفسران اهل‌سنت نیز می‌گوید برخی از علما به دلیل کثرت نقل‌های معتبر درباره کیفیت نماز پیامبر(ص) که در آنها اشاره‌ای به تکتف نشده است و نیز عدم تناسب تکتف با افعال نماز، آنها را بر روایاتی که تکتف را اثبات می‌کند، ترجیح داده‌اند.<ref>قرطبی، بدایه المتجتهد ونهایه المقتصد، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۱۴۶.</ref>

همچنین احادیثی از امامان شیعه نقل شده است که از تکتف و تکفیر در نماز نهی کرده‌اند.<ref>حمیری، قرب الاسناد، ۱۴۱۳ق، ص۲۰۸؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۸۴.</ref> از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]<ref>شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۶۲۲.</ref> و [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نقل شده است که تکتف، از رسوم [[مجوس|کفار مجوسی]] بوده است.<ref>شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۲۶۵.</ref> [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]] نیز معتقد است که این سنت توسط [[عمر بن خطاب]] و به تقلید از اسیران ایرانی رواج یافت.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۱، ص۱۹.</ref>

=== تقیه ===

فقهای شیعه همچون [[شهید ثانی]] تکتف را در حال [[تقیه]]، [[مباح|جایز]] بلکه [[واجب]] دانسته‌اند؛<ref>شهید ثانی، روض الجنان، ج۲، ص۴۲۳؛ سبزواری، مهذب الاحکام، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۹۱؛ شیخ انصاری، رسائل فقهیه، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۹۶.</ref> اما [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]] از مراجع تقلید قرن پانزدهم قمری، تکتف را در زمان حاضر جزو موارد تقیه مداراتی ندانسته و تنها در موارد اضطرار آن را جایز می‌داند.<ref>خامنه‌ای، اجوبه الاستفتائات، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۶۰.</ref>