فیض‌الله بن عبدالقاهر حسینی نجفی تفرشی معروف به میرفیض اللّه (متوفای ۱۰۲۵ق)، محدث و فقیه شیعی قرن یازدهم از شاگردان خاصِ محقق اردبیلی.
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | فیض‌الله بن عبدالقاهر حسینی نجفی تفرشی |
| لقب | میرفیض‌الله |
| تاریخ وفات | رمضان ۱۰۲۵ق |
| شهر وفات | نجف |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | محقق اردبیلی • حسن بن زین‌الدین عاملی (صاحب معالم) |
| شاگردان | علی بن یونس تفرشی • سید محمد جزایری • سید مصطفی تفرشی |
| اجازه اجتهاد از | محقق اردبیلی |
| اجازه اجتهاد به | امیرشرف الدین علی شولستانی نجفی • علی بن محمود عاملی • محمدباقر خاتون‌آبادی |
زندگی‌نامه
وی در تفرش به دنیا آمد.[۱] از تاریخ تولد او اطلاعی در دست نیست. وی در رمضان ۱۰۲۵ق در نجف وفات یافت و در همانجا به خاک سپرده شد.[۲]
تحصیلات
تفرشی برای تحصیل به مشهد رفت، سپس عازم نجف گردید و از شاگردان خاصِ محقق اردبیلی شد و از او اجازۀ روایت گرفت.[۳] وی همچنین از فقها و محدّثان متعددی همچون حسن بن زین الدین عاملی (صاحب معالم) روایت کرد.[۴]
تدریس
او بعد از محقق اردبیلی عهده‌دار تدریس شد و شاگردان بسیاری تربیت کرد، از جمله:
- برادرزاده‌اش علی بن یونس تفرشی[۵]
- علی بن محمود عاملی
- محمدبن علی تَبنینی
- سید محمد جزایری
- امیرشرف الدین علی شولستانی نجفی
- محمدباقر خاتون آبادی
- سید مصطفی تفرشی؛ خوانساری،[۶] احتمال داده که وی از شاگردان میرفیض الله باشد.
علی بن محمود عاملی، شولستانی و خاتون آبادی از وی اجازه روایت گرفتند.[۷]
آثار
از جمله آثار اوست :
- تعلیقه بر آیات الاحکام یا زبدة البیان محقق اردبیلی[۸] که همراه با زبدة البیان در ۱۳۰۵ق و ۱۳۶۸ق چاپ سنگی شده و نسخه‌های دیگری نیز با حواشی وی موجود است.[۹]
- الاربعون حدیثاً یا رسالة فی اربعین حدیثاً فی سوء عاقبة المعاندین لاهل البیت که در ۱۰۱۳ق تألیف و در ۱۳۱۴ق همراه با نثر اللئالی چاپ شده است.[۱۰]
- تعلیقات بر بخش الهیات از شرح ملاعلی قوشچی بر تجرید الاعتقاد نصیرالدین طوسی[۱۱]
- الانوار القمریة فی شرح الاثْنَی عشریة الصلاتیة از حسن بن زین الدین (مؤلف معالم الاصول)
- حاشیه بر ذخیرة المعاد مولی محمدباقر سبزواری (متوفی ۱۰۹۰ق)
- شرح معارج الاصول از محقق حلّی
- منهاج الشریعة یا مفتاح الشریعة که حاشیه بر مختلف الشیعة علامه حلّی است.[۱۲]
- تفرشی بر رسالۀ محقق اردبیلی درباره اینکه «امر به یک چیز مقتضی نهی از ضد خاص آن است» نیز نقد نوشته است.[۱۳]
به گزارش آقا بزرگ طهرانی[۱۴] و خوانساری،[۱۵] سید نعمت الله جزایری تألیف کتابی شبیه به نقد الرجال را به تفرشی نسبت داده، اما ظاهراً تألیف میرفیض اللّه طباطبائی بوده است.
پانویس
- ↑ تفرشی، نقد الرجال، ج۴، ص۳۳.
- ↑ کشمیری، کتاب نجوم السماء فی تراجم العلماء، ص۴۵؛ اعتمادالسلطنه، مطلع الشمس، ج۲، ص۶۹۸.
- ↑ تفرشی، نقد الرجال، ج۴، ص۳۳؛ خوانساری، روضات الجنات، ج۵، ص۳۶۸.
- ↑ افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ج۴، ص۳۸۸ـ۳۹۰.
- ↑ آقابزرگ طهرانی، ۱۴۰۳، ج۱۸، ص۷۶.
- ↑ خوانساری، روضات الجنات، ج ۷، ص۱۶۸.
- ↑ حرّعاملی، امل الا´مل، قسم ۲، ص۲۱۸؛ جزایری، الاجازة الکبیرة، ص۷۹؛ خوانساری، روضات الجنات، ج۵، ص۳۶۹؛ صدر، ص۳۳۲.
- ↑ افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ج۴، ص۳۸۷.
- ↑ رجوع کنید به زمانی نژاد، ص۱۶۶.
- ↑ آقابزرگ طهرانی، الذریعة، ج ۱، ص۴۲۴، ج ۱۱، ص۵۲؛ امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۴۳۲.
- ↑ افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ج ۴، ص۳۸۷.
- ↑ آقابزرگ طهرانی، الذریعة، ج۲، ص۴۳۹، ج۶، ص۸۶، ۱۹۵، ج۱۴، ص۷۰.
- ↑ آقابزرگ طهرانی، الذریعة، ج۲۱، ص۳۹۷ـ۳۹۸.
- ↑ آقابزرگ طهرانی، الذریعة، ج۱۰، ص۱۰۱.
- ↑ خوانساری، روضات الجنات، ج۵، ص۳۶۸.
منابع
- محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت، ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
- محمدحسن بن علی اعتمادالسلطنه، مطلع الشمس، چاپ سنگی تهران ۱۳۰۱ـ۱۳۰۳، چاپ تیمور برهان لیمودهی، چاپ افست تهران، ۱۳۶۲ـ۱۳۶۳ش ؛
- عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، چاپ احمد حسینی، قم، ۱۴۰۱ـ۱۴۱۵ق.
- امین عاملی، سید محسن، اعیان الشیعة، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۲۱ق.
- مصطفی بن حسین تفرشی، نقد الرجال، قم، ۱۴۱۸ق.
- عبداللّه بن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، چاپ محمد سمامی حائری، قم، ۱۴۰۹ق.
- محمدبن حسن حرّعاملی، امل الا´مل، چاپ احمد حسینی، قسم ۲، قم، ۱۳۶۲ش.
- محمد باقر خوانساری، روضات الجنات فی احوال العلما و السادات، چاپ اسدالله اسماعیلیان، قم، ۱۳۹۰-۱۳۹۲.
- علی اکبر زمانی نژاد، «کتابشناسی و نسخه شناسی آثار محقق اردبیلی»، در [مجموعة مقالات کنگره بزرگداشت] محقق اردبیلی، قم، ۱۳۷۵ش.
- حسن صدر، تکملة امل الا´مل، چاپ احمد حسینی، قم، ۱۴۰۶ق.
- محمدعلی بن صادقعلی کشمیری، کتاب نجوم السماء فی تراجم العلماء، قم : مکتبة بصیرتی، [بی‌تا].
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دانشنامۀ جهان اسلام