پرش به محتوا

آیه ۵۳ سوره فرقان

از ویکی شیعه
(تغییرمسیر از فرقان آیه 53)
آیه ۵۳ سوره فرقان
مشخصات آیه
واقع در سورهفرقان
شماره آیه۵۳
جزء۱۹
اطلاعات محتوایی
موضوعبیان قدرت، عظمت و نعمت‌های خداوند
آیات مرتبطآیه ۱۹ سوره الرحمن و آیه ۲۰ سوره الرحمن


آیه ۵۳ سوره فرقان با بیان آمیخته‌نشدن آب‌‌های شور و شیرین، قدرت و عظمت خداوند در نظام آفرینش را نشان می‌دهد. طبق آیه، خداوند میان دریای شور و شیرین حائلی قرار داده است گویی هر کدام از این آب‌ها از همدیگر دوری می‌کنند.

به گفته پژوهشگران این آیه از اعجازهای علمی قرآن محسوب می‌شود. در آیات دیگر قرآن مانند آیه ۲۰ و ۲۱ سوره الرحمن و ۶۱ سوره نمل نیز به مخلوط نشدن آب شور و شیرین در دریا اشاره شده است.

معرفی آیه

آیه ۵۳ سوره فرقان به آمیخته‌نشدن آب‌‌های شور و شیرین و قدرت و عظمت خداوند در نظام آفرینش را نشان می‌دهد.[۱] طبق آیه، خداوند میان دریای شور و شیرین حائلی قرار داده است گویی هر کدام از این آب‌ها از همدیگر دوری می‌کنند.[۲] محمدجواد مغنیه این پدیده را از نعمت‌های خداوند می‌داند که سبب شده تا آب‌های شیرین قابل شرب باقی بمانند.[۳]

﴿وَهُوَ الَّذِي مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ وَهَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَجَعَلَ بَيْنَهُمَا بَرْزَخًا وَحِجْرًا مَحْجُورًا ۝٥٣ [فرقان:53]﴿و اوست کسی که دو دریا را موج‌زنان به سوی هم روان کرد این یکی شیرین [و] گوارا و آن یکی شور [و] تلخ است و میان آن دو مانع و حریمی استوار قرار داد ۝٥٣

در آیات ۱۹ و ۲۰ سوره الرحمن و ۶۱ سوره نمل نیز به وجود حائلی میان آبهای شور و شیرین دریا سخن گفته شده است.[۴] خداوند در سوره فاطر آیه ۱۲ با همین تعابیری مانند این آیه، به وجود آبهای شور و شیرین در دریاها بعنوان نشانه قدرت خدا و برکات و فوائد دریا اشاره کرده است.[۵] همچنین در برخی روایات به مانند تعابیر این آیه، ولایت اهل بیت(ع) به آب شیرین و ولایت غیرشان به آب شور و تلخ تشبیه شده است.[۶] در برخی ادعیه خداوند با صفت جداکننده آبهای شور و شیرین خطاب شده است که اشاره‌ای به این آیه است.[۷]

تصویر محل تلاقی دو دریای آب شیرین و آب شور

به گفته مفسرانی چون محمدحسین طباطبایی و محمدحسین فضل‌الله قرار گرفتن این آیه در میان آیات کفر و ایمان نشان‌دهنده این است که افراد دارای اختلاف عقیده می‌توانند در کنار هم باشند اما با هم آمیخته نشوند.[۸]

تصویر محل ورود رودخانه آب شیرین به دریا

اعجاز علمی

به گفته پژوهشگران این آیه یکی از اعجازهای علمی قرآن است.[۹] مفسران معتقدند قرآن این پدیده را صدها سال قبل از کشف علمی آن معرفی کرده است.[۱۰] به باور برخی مفسران علت مخلوط نشدن این دو دریا، اختلاف درجه غلظت آب شور و شیرین است و در مناطق ورود رودخانه آب شیرین به دریا رخ می‌دهد.[۱۱] همچنین مغنیه معتقد است این پدیده منحصر به دریای خاصی نیست.[۱۲] برخی مصادیقی برای این پدیده در عالم برشمردند که از جمله آنها در مرز بین دریای مدیترانه و اقیانوس آتلانتیک در جبل الطارق، دریای بالتیک و دریای شمالی و همچنین در مصر، جایی که نیل به دریای مدیترانه می‌ریزد، رخ می‌دهد.[۱۳]

پانویس

  1. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۵، ص۱۲۳؛ فضل‌الله، من وحى القرآن، ۱۴۱۹ق، ج‏۱۷، ص۶۳.
  2. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۵، ص۱۲۳.
  3. مغنیه، تفسیر کاشف، ۱۴۲۴ق، ج۵، ص۴۷۶.
  4. مکارم شیرازی، ترجمه قرآن، ۱۳۷۳ش، ص۵۳۲.
  5. مکارم شیرازی، ترجمه قرآن، ۱۳۷۳ش، ص۴۳۶.
  6. بحارالأنوار، ج۲، ص۹۹ بحارالأنوار، ج۸۹، ص۱۱۵
  7. بحارالأنوار، ج۹۱، ص۳۷۳
  8. فضل‌الله، من وحى القرآن، ۱۴۱۹ق، ج‏۱۷، ص۶۳؛ طباطبایی، الميزان في تفسير القرآن، ۱۳۹۰ق، ج‏۱۵، ص۲۲۹.
  9. الاعجاز العلمى فى القرآن الكريم مع الله فى السماء، ص۴۴؛ الاعجاز القرآنى، ص.۳۸۰
  10. الاعجاز العلمى فى القرآن الكريم مع الله فى السماء، ص۴۴
  11. رضایی اصفهانی، تفسير قرآن مهر، ج‏۱۴، ص۲۹۷؛ مکارم شیرازی، تفسير نمونه، ۱۳۷۱ش، ج‏۱۵، ص۱۲۴.
  12. مغنیه، تفسیر کاشف، ۱۴۲۴ق، ج۵، ص۴۷۶.
  13. ذاکر‌نیک، «مرز میان آب شور و شیرین».

منابع

  • مجلسی، محمدباقر، بحار النوار، تهران، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق.
  • ذاکر نیک، مرز میان آب شور و شیرین، دوماه‌نامه بشارت، شماره ۵۹، ۱۳۸۶ش.
  • رضایی اصفهانی، محمدعلی، تفسير قرآن مهر، قم، پژوهش‌هاى تفسير و علوم قرآن‏، چاپ اول، ۱۳۸۷ش.
  • شعبان، مروان وحید، الاعجاز القرآنى‏، بیروت، دار المعرفه، ۲۰۰۶م.
  • طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق.
  • فضل‌الله، محمدحسین، تفسیر من وحی القرآن، لبنان، دار الملاك‏، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
  • فیومی، سعید صلاح، الاعجاز العلمى فى القرآن الكريم مع الله فى السماء، قاهره، دار القدسي، چاپ اول، ۲۰۰۴م.
  • مغنیه، محمدجواد، التفسیر الکاشف، قم، دار الكتاب الإسلامی، ۱۴۲۴ق.
  • مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش.
دانشنامه_ویکی_شیعه