علینقی احسایی
| مرجع علمی و فقهی فرقه شیخیه | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| لقب | بدرالایمان |
| تاریخ وفات | ۱۲۴۶ق |
| شهر وفات | کرمانشاه |
| خویشاوندان سرشناس | احمد احسائی(پدر) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | احمد احسائی |
| تألیفات | دیوان شعر• رسالة فی تفسیر قاب قوسین • منهاج السالکین فی السلوک و الاخلاق • نهج المحجة، در اثبات امامت امامان دوازده‌گانه(ع) |
علینقی احسایی (درگذشت: ۱۲۴۶ق) فرزند شیخ احمد احسایی، و از علمای فرقه شیخیه. وی رسائلی در پاسخ به اشکالاتی که به شیخ احمد احسایی شده بود، نگاشته است. سید کاظم رشتی او را «حامل اسرار» لقب داده است. علینقی احسایی پس از وفات پدرش، در کرمانشاه مقیم شد و برای بسیاری از پیروان شیخیه مرجعیت علمی و فقهی یافت.
زندگی
علینقی احسایی، فرزند شیخ احمد احسایی، ملقب به بدرالایمان، فقیه و ادیب است. برخی نام او را به اختصار علی نوشته‌اند.[۱]
از استادان او کسی جز پدرش که به او اجازه علمی داده است، شناخته شده نیست.[۲] گفته‌اند که حافظۀ سرشاری داشته است، چنانکه ۱۲ هزار حدیث را با اسناد آن‌ها و نیز شمار بسیاری اشعار و متون کتاب‌ها را از حفظ بوده است.[۳] درگذشت او به سبب طاعونی همه گیر در کرمانشاه روی داد و چون انتقال جنازه برخلاف عقیدۀ او بود، بنا به وصیتی که کرده بود، او را در حومۀ شهر بر سر راه کربلا به خاک سپردند.[۴]
عقاید
علینقی بر مشرب پدرش، احمد احسایی و از پیروان مکتب شیخیه بود[۵] از اینکه سید کاظم رشتی وی را از «حاملان اسرار» خوانده است، احتمال می‌رود که بهرۀ او از تعالیم پدرش در نظر پیروان شیخ با اهمیت تلقی می‌شده است.
وی در بیشتر سفرهای شیخ احمد احسایی با او همراه بود[۶] و در مقام وصی او بر جنازه‌اش نماز گزارد.[۷] پس از وفات پدرش در کرمانشاه مقیم شد و برای بسیاری از پیروان او مرجعیت علمی و فقهی یافت.[۸]
آثار
چاپی
- دیوان شعر، که به کوشش محمدکاظم طریحی در ۱۳۷۵ق در تهران به چاپ رسیده است.
- رسالة فی تفسیر قاب قوسین
- منهاج السالکین فی السلوک و الاخلاق
- نهج المحجة، در اثبات امامت امامان دوازده گانه
خطی
- خلاصة مختصر الرسالة الحیدریة، خلاصه‌ای از گزیده‌ای که شیخ احمد احسایی از رسالۀ عملیۀ خود فراهم کرده است.
- رساله‌ای در رد وحدت وجود با عنوان وارده فی رد وحدة الوجود و الموجود.
- رساله‌ای در شرح رسالۀ التوحید عبدالکریم گیلانی، که صورت ردیه دارد.
- رساله فی علمه تعالی یا الرسالة العلمیة، در این رساله در برابر برخی ایراد‌ها وارد شده بر اندیشۀ پدرش دفاع می‌کند.
- کشکول
- معاد الاجسام، رساله در پاسخ اعتراض به عقیدۀ شیخ احمد احسایی در باب معاد جسمانی
- واضح المنار فی علم الاسرار
نیز از آثار او رسالۀ الامر بین الامرین، شرح رسالة الامام الهادی و مشرق الانوار در حکمت را نیز نام برده‌اند که از نسخه‌های آن‌ها نشانی در دست نیست.
بخشی از آثار علینقی احسایی در جواب سؤال هایی است که از پدرش پرسیده‌اند و او نوشتن پاسخ را به فرزندش واگذار کرده است[۹] از جملۀ آنهاست رساله‌ای با عنوان بحرانیه در ماجرای موسی با خضر و نیز در باب کیفیت رجعت[۱۰]
پانویس
منابع
- آستان قدس ، فهرست.
- آقابزرگ، الذریعة.
- احسائی، محمدتقی بن احمد، واردة فی رد وحدة الوجود و الموجود، تحقیق هادی مکارم تربتی، قم، دار زین‌العابدین، ۱۴۴۰ق.
- استادی، رضا، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانۀ مدرسۀ فیضیۀ قم، ۱۳۹۶ق.
- افشار (سیستانی)، ایرج، کرمانشاهان و تمدن دیرینه آن، تهران، ۱۳۷۱.
- بحرانی، علی، انوار البدرین، به کوشش محمدعلی طبسی، نجف، ۱۳۷۷ق.
- حائری اسکویی، «رسالة فی ترجمة حیاة الحکیم الالهی»، همراه عقیدة الشیعة، کربلا، ۱۳۸۴ق.
- دانش پژوه، محمدتقی، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه دانشکده حقوق دانشگاه تهران، تهران، ۱۳۳۹ش.
- همو و علینقی منزوی، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه سپهسالار، تهران، ۱۳۵۶ش.
- رشتی، سید کاظم، شرح قصیدة، چ سنگی، ۱۲۷۲ق.
- شریف کاشانی، حبیب الله، لباب الالقاب، تهران، ۱۳۷۸ق.
- شورا، خطی.
- شیروانی، محمد، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانۀ وزیری یزد، تهران، ۱۳۷۵ق.
- کنتوری، اعجاز حسین، کشف الحجب و الاستار، کلکته، ۱۳۳۰ق.
- لکنهوی، محمدمهدی، نجوم السماء، قم، ۱۳۹۶، مرکزی، خطی.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دائرة المعارف بزرگ اسلامی